(Bloomberg, 18 oktober 2023) – Terwijl Arabische leiders in de rij stonden om een dodelijke explosie te veroordelen, maakte de Israëlische premier Benjamin Netanyahu duidelijk dat Israël door zal gaan met zijn plannen om Hamas-terroristen in het gebied aan te vallen.
Honderden Palestijnen werden gedood door de ontploffing in een ziekenhuis in Gaza Stad dinsdagavond. Het Israëlische leger gaf video’s en ander bewijs vrij om aan te tonen dat de raket die het ziekenhuis beschadigde, afkomstig was van de Islamitische Jihad, een radicale militante groep die opereert in Gaza.
Hamas zei dat de catastrofe in het Al-Ahli Baptist Ziekenhuis veroorzaakt was door een Israëlische luchtaanval – een bewering die weerklank vond in het Midden-Oosten, waar verschillende Arabische leiders Israël snel veroordeelden. Arabische leiders annuleerden de geplande topontmoeting met de Amerikaanse president Joe Biden in Jordanië.
Eén bewijsstuk dat de Israëli’s aan journalisten verstrekten is een opname, die Bloomberg niet kan verifiëren, van twee Hamas-leden. De Hamas-leden zeiden dat de explosie plaatselijke granaatscherven had geproduceerd en dat de aanval van achter het ziekenhuis kwam in plaats van vanuit de lucht.
“Gebaseerd op wat ik heb gezien lijkt het erop dat het door het andere team is gedaan, niet door jullie,” zei Biden over de ontploffing, terwijl hij de Israëlische premier toesprak nadat hij woensdag in Tel Aviv was geland.
De Amerikaanse president had dit bezoek gepland met drie doelen: steun betuigen aan Israël na de massamoord op 1400 burgers door Hamas-agenten op 7 oktober, de door Iran gesteunde Hezbollah ervan weerhouden zich in de strijd te mengen en de Arabische wereld zijn standpunt laten innemen.
Kort na de explosie kwam het derde doel in de problemen. De president van de Palestijnse Autoriteit, Mahmoud Abbas, keerde terug naar de Westelijke Jordaanoever en de Jordaanse koning Abdullah II annuleerde de top in Amman.
Tedros Adhanom Ghebreyesus, de directeur-generaal van de Wereldgezondheidsorganisatie, riep op tot de onmiddellijke bescherming van burgers en gezondheidszorg, en tot het terugdraaien van het bevel van Israël om 1,1 miljoen mensen te evacueren.
Ook de Turkse president Recep Tayyip Erdogan veroordeelde de aanval en riep op tot actie om “een einde te maken aan Israëls ongekende wreedheid in Gaza”.
“We proberen snel de waarheid boven tafel te krijgen over wat er in het ziekenhuis is gebeurd,” zei Netanyahu’s adjudant.
Met Biden in de regio is het de vraag in hoeverre Israël zijn aanpak heroverweegt.
Op basis van de beschikbare gegevens is het antwoord: niet veel. Er is een recordaantal van 400.000 reservisten opgeroepen, er is een militair operationeel centrum opgezet naast Gaza, gevechtsvliegtuigen vliegen herhaaldelijk over het gebied en Israël beveelt nog steeds mensen om hun huizen te verlaten.
Het doel, zeggen alle functionarissen, is het vermogen van Hamas om een herhaling uit te voeren van wat er op 7 oktober gebeurde, te verpletteren.
Toch kan de parade van topambtenaren naar Israël – Biden, de Duitse bondskanselier Olaf Scholz en binnenkort de Franse president Emmanuel Macron – betekenen dat een grondoperatie vertraging oploopt.
De explosie in het ziekenhuis van Gaza Stad kan het plan in gevaar hebben gebracht als het veroorzaakt werd door een Israëlische fout, zei een Israëlische topambtenaar per telefoon, die vroeg om niet bij naam genoemd te worden.
Er zijn precedenten in 1996 en 2006, toen Israël aan het vechten was in Libanon. In beide gevallen werden een groot aantal burgers per ongeluk gedood door Israëlische troepen, waardoor Israël onder druk kwam te staan om zijn plannen te wijzigen.
De ambtenaar zei dat het feit dat Israël heeft kunnen aantonen dat het dinsdagavond niet in fout was, betekent dat de gebeurtenis geen keerpunt zal worden. Het zal een rimpeleffect hebben, zei hij, omdat Hezbollah de gebeurtenissen in het ziekenhuis kan gebruiken als excuus om zich ermee te bemoeien. Maar Arabische leiders weten nu, zei hij, dat Israël niet verantwoordelijk was en dat zal hun gedrag achter de schermen beïnvloeden.
Israël is doelbewust vaag geweest over zijn grondinvasie. De militaire woordvoerders zeggen dat ze zich wel voorbereiden op een invasie, maar dat ze nog geen bevel hebben gekregen om die uit te voeren.
Ze merken ook op dat een grondoperatie vele vormen kan aannemen, van een massale invasie zoals op D-Day, tot gespecialiseerde commando’s die over een langere periode in en uit specifieke doelwitten trekken.
“Het doel van de oorlog is om de ISIS-terreursoevereiniteit van Hamas uit te schakelen,” zei vice-admiraal Daniel Hagari, de hoofdwoordvoerder van het leger. “We zullen alle maatregelen gebruiken die we nodig hebben als de tijd daar is op het juiste moment om dat te doen.”
Wat het betekent om Hamas te vernietigen, dat drie decennia oud is, uit de Palestijnse samenleving is voortgekomen en al 16 jaar de Gazastrook bestuurt, is verre van duidelijk. In interne Israëlische discussies is gesproken over een oorlog die maanden of zelfs langer zou kunnen duren.
Zo’n tijdsbestek zou Netanyahu politiek voordeel kunnen opleveren. In Israël wordt hij alom beschuldigd van het veiligheidslek waardoor duizenden Hamas-agenten burgerlijke en militaire locaties konden binnendringen, urenlang lukraak moordden en ongeveer 200 gijzelaars meenamen naar Gaza.
Als de oorlog eenmaal voorbij is, zal een officieel onderzoek zich waarschijnlijk richten op de fouten en Netanyahu en zijn topmensen de schuld geven. Hoe langer de oorlog duurt, hoe meer zo’n onderzoek wordt uitgesteld.
Israël verkeert nog steeds in een shocktoestand na 7 oktober, zowel door de geraffineerdheid en het sadisme van de aanvallen als door het falen van zijn eigen veiligheidssysteem, dat ooit zo geroemd werd. Dit heeft geleid tot een soort vastberadenheid om te laten zien dat het bereid is verliezen te lijden om zijn vijanden kracht te tonen.
Israël is bang dat zijn burgers zullen vertrekken als het risico van nog zo’n aanval blijft bestaan, zei een militaire topofficier, die niet geïdentificeerd wilde worden omdat hij vertrouwelijke zaken besprak.
Het contract tussen de staat en zijn burgers vereist dat Israël die dreiging wegneemt, zei de persoon. En gezien wat er geleerd is over de jarenlange training die aan de aanval voorafging, geloven de hoogste militaire echelons van Israël dat de dreiging voortduurt en dat ze er een einde aan moeten maken.
Militair woordvoerder Daniel Hagari maakte woensdag een soortgelijk punt: “We moeten vechten – we kunnen niet naast onze grenzen leven met Hamas ISIS-bestuur dat onze burgers bedreigt en bloedbaden aanricht waarbij je vrouwen verkracht, lichamen onthoofd en baby’s ontvoert.”
Aanpassingen: in kop woord ‘bloedbad’ vervangen door ‘explosie’, 16:26 uur.
