MANILA, Filippijnen (AP) – De Verenigde Staten hebben maandag opnieuw gewaarschuwd dat ze de Filippijnen zullen verdedigen in het geval van een gewapende aanval onder een verdrag uit 1951. Dit nadat Chinese schepen twee Filippijnse schepen blokkeerden en aanvielen voor de kust van een betwiste kust in de Zuid-Chinese Zee.
Filippijnse diplomaten ontboden maandag een ambtenaar van de Chinese ambassade in Manilla voor een krachtig geformuleerd protest na de aanvaringen van zondag voor de kust van Second Thomas Shoal. Er vielen geen gewonden, maar de botsingen beschadigden een Filippijns kustwachtschip en een houten bevoorradingsboot van marinepersoneel, zeiden ambtenaren.
President Ferdinand Marcos Jr. belegde een spoedvergadering met de minister van Defensie en andere militaire en veiligheidsfunctionarissen om de laatste vijandelijkheden in de betwiste wateren te bespreken.
De Filippijnen en andere buurlanden van China hebben zich verzet tegen Pekings verregaande territoriale aanspraken op vrijwel de hele Zuid-Chinese Zee en sommigen, zoals Manilla, hebben de VS om militaire steun gevraagd nu de incidenten zich vermenigvuldigen.
Na de bijeenkomst verweet minister van Defensie Gilberto Teodoro China in een persconferentie dat het zijn toevlucht had genomen tot “grof geweld”. Volgens hem bracht dat Filippijnse bemanningsleden in gevaar en verdraaide China de feiten om zijn agressie te verbergen.
“De Filippijnse regering beschouwt de laatste agressie van China als een flagrante schending van het internationaal recht”, zei Teodoro. “China heeft geen wettelijk recht of autoriteit om rechtshandhavingsoperaties uit te voeren in onze territoriale wateren en in onze exclusieve economische zone.”
Marcos gaf opdracht tot een onderzoek naar de aanvaringen op volle zee, zei Teodoro, maar hij weigerde bekend te maken welke stappen de Filippijnse regering zou ondernemen.
“We nemen deze incidenten serieus op de hoogste regeringsniveaus,” zei hij, eraan toevoegend dat de regering een nieuwsconferentie belegde om accurate feiten te geven.
“De Chinese regering verdoezelt opzettelijk de waarheid,” zei de defensiechef.
De Filipijnen zijn ook van plan om alarm te slaan over de gevaarlijke manoeuvres van de Chinese schepen tijdens gesprekken tussen China en de Associatie van Zuidoost-Aziatische staten over een voorgesteld niet-aanvalsverdrag. Dit verdrag is een soort ‘gedragscode’ om een groot gewapend conflict in de Zuid-Chinese Zee te voorkomen.
Beijing is gastheer voor de driedaagse onderhandelingen die maandag van start gaan.
Teodoro zei dat het “zeer ironisch” was dat China gastheer was van de besprekingen die tot doel hebben grote conflicten op zee te voorkomen, terwijl het land zojuist “een flagrante schending van het internationaal recht” heeft begaan.
De territoriale conflicten waarbij China, de Filippijnen, Vietnam, Maleisië, Taiwan en Brunei betrokken zijn, worden al lange tijd beschouwd als een brandpunt in een gevoelige breuklijn in de rivaliteit tussen de VS en China.
Ongeveer vijf Chinese kustwachtschepen, acht begeleidende schepen en twee marineschepen vormden zondag een blokkade. Dit om te voorkomen dat twee Filippijnse kustwachtschepen en twee boten voedsel en andere voorraden konden leveren aan Filippijnse troepen die gestationeerd waren bij Second Thomas Shoal aan boord van een ontredderd marineschip, zei de Filippijnse kustwacht-commodore Jay Tarriela.
Tijdens de impasse werden één van de Filippijnse kustwachtschepen en een bevoorradingsboot afzonderlijk geraakt door een Chinees kustwachtschip en een vaartuig. Slechts één van de twee Filipijnse boten slaagde erin om voorraden af te leveren bij de Filipijnse troepen, zei Tarriela.
De hoge Chinese diplomaat die was ontboden door Filippijnse ambtenaren herhaalde China’s bewering dat de Filippijnse schepen Chinees grondgebied binnendrongen.
“China dringt er nogmaals bij de Filippijnen op aan om China’s ernstige bezorgdheid serieus te nemen, zijn belofte na te komen en te stoppen met provocaties op zee. Ook moet het stoppen met gevaarlijke acties en stoppen met het ongegrond aanvallen en belasteren van China. De Filippijnen het illegaal ‘aan de grond gehouden’ oorlogsschip zo snel mogelijk wegslepen,” werd Zhou Zhiyong geciteerd door de Chinese ambassade in Manilla.
Hij verwees naar de Sierra Madre, die dienst doet als territoriale voorpost van Manilla bij de klif nadat het in 1999 opzettelijk aan de grond liep.
De Chinese kustwacht beschuldigde zondag de Filippijnse schepen van het veroorzaken van de aanvaringen en zei dat de Filippino’s bouwmaterialen vervoerden om hun voorpost op de zeebodem te versterken.
De VS en andere bondgenoten uitten hun bezorgdheid over de Chinese actie. Washington waarschuwde opnieuw dat het verplicht is de Filippijnen te verdedigen onder een Wederzijds Verdedigingsverdrag uit 1951 als Filippijnse strijdkrachten, schepen en vliegtuigen gewapenderhand worden aangevallen, inclusief “die van de kustwacht – waar dan ook in de Zuid-Chinese Zee.
“De Verenigde Staten staan achter onze Filippijnse bondgenoten in het aangezicht van de gevaarlijke en onwettige acties van de kustwacht en maritieme milities van de Volksrepubliek China. De Filippijnse herbevoorradingsmissie naar Second Thomas Shoal op 22 oktober werd door China belemmerd,” zei het Amerikaanse ministerie van Buitenlandse Zaken in een verklaring van haar ambassade in Manilla.
Het gaf de gevaarlijke manoeuvres van de Chinese schepen de schuld van de botsingen. En voegde eraan toe dat ze “het internationaal recht schonden door opzettelijk de Filippijnse schepen te hinderen bij het uitoefenen van de vrijheid van navigatie op volle zee”.
Het ministerie van Buitenlandse Zaken haalde ook een arbitrage-uitspraak uit 2016 aan die China’s expansieve aanspraken op de Zuid-Chinese Zee op historische gronden ongeldig verklaarde, waaronder de Second Thomas Shoal.
Washington maakt geen aanspraak op de betwiste zee, maar heeft troepen ingezet om in de wateren te patrouilleren om de vrijheid van navigatie en overvliegen te bevorderen. Deze stappen hebben Peking boos gemaakt. China heeft de VS heeft gewaarschuwd om zich niet langer te bemoeien met wat het zegt dat een puur Aziatisch geschil is.
