(Bloomberg, 27 oktober 2024) – De Duitse Kanselier Olaf Scholz waarschuwde EU-leiders in een gespannen vergadering dat het tijd is om serieus werk te maken van het beperken van de uitgaven van het blok. Dit terwijl velen juist aandringen op nieuwe financiering om Oekraïne te helpen en migratie aan te pakken.
De leiders van de EU botsten met elkaar en met de uitvoerende macht van het blok tot laat in de donderdagavond, het begin van een tweedaagse top in Brussel, volgens mensen die bekend zijn met de gesprekken.
Ursula von der Leyen, het hoofd van de Europese Commissie, is op zoek naar meer financiering omdat de begrotingsruimte opraakt na een reeks crises, waaronder de Covid-19 pandemie en een energiecrisis. Het meeste geld is bestemd voor een financieel pakket voor de middellange termijn voor Oekraïne ter waarde van 50 miljard euro.
Scholz zette de toon al vroeg in een debat dat ongeveer drie uur doorging tot middernacht, door te zeggen dat iedereen het heeft over geld uitgeven, maar dat er geen discussie is over compromissen of wat er moet worden bezuinigd. Dit melden bronnen die vroegen niet bij naam te worden genoemd vanwege de vertrouwelijkheid van de gesprekken.
Verschillende leiders zeiden dat er geen politieke steun is voor nieuwe uitgaven, behalve als het om Oekraïne gaat, aldus de mensen. Maar zelfs het vinden van geld voor Oekraïne is een uitdaging gezien de budgettaire beperkingen in Brussel en in de lidstaten.
Bovendien heeft de nieuwste leider van de EU, Robert Fico van Slowakije, zich aangesloten bij Viktor Orban van Hongarije in zijn afwijzing van nieuw geld voor Oekraïne.
De EU-lidstaten staan onder financiële druk na de extra uitgaven die nodig zijn om de pandemie aan te pakken en de gevolgen van de oorlog van Rusland in Oekraïne, waaronder de energiecrisis, en de stijgende inflatie.
Ze worden ook geconfronteerd met de herinvoering van de fiscale regels van de EU volgend jaar, wat een strengere controle op de uitgaven zal betekenen.
De geplande financiering voor Oekraïne in een financieel pakket voor de middellange termijn omvat 33 miljard euro aan concessionele leningen. Migratie is een andere belangrijke prioriteit: er wordt 15 miljard euro gevraagd voor het versterken van de buitengrenzen of nieuwe partnerschappen met buurlanden.
De commissie wil ook 10 miljard euro om verschillende gebieden aan te vullen en middelen te gebruiken om geavanceerde technologieën te stimuleren, in een tijd van concurrentie met de VS en China.
Maar Alexander De Croo uit België riep ook op tot begrotingsdiscipline van de EU. “We moeten de financiële steun voor Oekraïne handhaven, maar op een bepaald moment moeten de Europese instellingen naar hun eigen cijfers kijken”, zei De Croo vrijdag tegen verslaggevers.
“Als landen worden aangespoord om hun begroting op orde te brengen, moeten de Europese instellingen dat ook doen.”
De Commissie heeft gewaarschuwd dat ze extra middelen nodig heeft om de extra leenkosten te dekken die voortvloeien uit de massale uitgifte van gezamenlijke schulden ter financiering van het pandemieherstelfonds. Het gaat om een bedrag dat in de buurt zou kunnen komen van 20 miljard euro, maar dat op jaarbasis zou worden overeengekomen.
Tijdens de top van donderdag bevestigden verschillende leiders hun steun voor Oekraïne, ondanks de bezorgdheid dat de duur van de invasie en de oorlog tussen Israël en Hamas van invloed zouden kunnen zijn op de steun voor Kiev.
Giorgia Meloni, die er al lang tegen protesteert dat Italië in de steek wordt gelaten om de last van immigranten uit Noord-Afrika te dragen, zei dat migratie ook een topprioriteit moet zijn.
Scholz liet laat op de avond een dringende oproep horen dat er geen serieuze voorstellen op tafel liggen, in het bijzonder voor mogelijke bezuinigingen. En ook dat iemand de komende dagen met de lidstaten aan de slag moet gaan, zeiden de bronnen.
Nikolai Denkov uit Bulgarije zei vrijdag in een interview dat hij voorstander was van meer geld van de lidstaten. “We denken dat extra financiering de makkelijkste manier is, omdat de herverdeling voor veel andere spanningen zou zorgen,” zei hij.
Het standpunt van Orban en Fico tijdens de top leidde ook tot publieke berispingen van medeleiders. “Natuurlijk werden de vragen aan hen gesteld hoe zien jullie de toekomst?” Estland’s Kaja Kallas vertelde verslaggevers.
“Als we Oekraïne niet helpen, wat is dan het alternatief? Ik bedoel echt, wint Rusland? Wat gebeurt er dan, waarom denk je dat je veilig bent? Dat is een vraag die door hen niet wordt beantwoord.”
Orban vertelde staatsomroep Kossuth RadioWe dat de leiders tot diep in de nacht met elkaar worstelden. “Hongarije kan en wil de last van verdere financiële steun aan Oekraïne niet dragen,” zei Orban.
“Ik zie geen reden om geld naar Oekraïne te sturen dat door Hongaarse belastingbetalers aan de Hongaarse begroting is betaald.”
Tijdens de top van donderdag onderstreepte Von der Leyen van de commissie het gebrek aan geld. Ze vertelde de leiders dat de commissie gedwongen was om 2024-financiering te gebruiken om de Sloveense overstromingen van deze zomer aan te pakken, zeiden de mensen.
In een gesprek met verslaggevers na afloop van de discussie benadrukte von der Leyen dat het begrotingskader al in 2020 was ontworpen en goedgekeurd.
“De pandemie, een grote economische crisis is nauwelijks vermeden, we hebben een grote oorlog in Europa, we gingen door een enorme energiecrisis. En we hadden de hoogste instroom van migranten sinds de migratiecrisis 2015, en nu de crisis in het Midden-Oosten,” zei von der Leyen.
“Met andere woorden, de wereld ziet er heel anders uit dan in 2020.”
