(Bloomberg, 2 november 2023) – Globale financiering voor klimaataanpassingsmaatregelen over de hele wereld is zo minimaal dat een verdubbeling van het huidige percentage de som van wat nodig is met slechts 5% tot 10% zou verminderen, volgens een nieuwe analyse van het VN-milieuprogramma.
De toenemende uitstoot van broeikasgassen zorgt wereldwijd voor extremer weer, waardoor de behoefte aan financiering om gemeenschappen te beschermen tegen de gevolgen toeneemt.
Onderzoekers ontdekten een jaarlijks tekort van tussen de 194 en 366 miljard dollar voor projecten die de samenleving kunnen helpen zich aan te passen aan de klimaatverandering. Dat is 50% hoger dan eerdere schattingen en 10 tot 18 keer hoger dan het huidige niveau van wereldwijde overheidsfinanciering, dat 21 miljard dollar bedroeg voor 2021.
Het aantal nieuwe projecten dat wordt gefinancierd via het VN-klimaatproces – ruwweg 300 tot 450 per jaar – is de afgelopen tien jaar afgevlakt na een consistente groei sinds 2007.
De secretaris-generaal van de VN, António Guterres, vroeg regeringen om belasting te heffen op “de onverhoopte winsten” van fossiele brandstofbedrijven. En om een deel van de opbrengst te besteden aan mensen die al “verlies en schade” lijden door de gevolgen van de klimaatverandering.
“Fossiele brandstofbaronnen en hun medeplichtigen hebben geholpen om deze puinhoop te creëren; zij moeten degenen die eronder lijden ondersteunen,” zei hij in een verklaring.
Voor de eerste keer onderzoekt het jaarverslag verlies en schade als functie van het uitblijven van aanpassingen. Jarenlang hebben ontwikkelingslanden er bij de rijke landen op aangedrongen om tijdens de jaarlijkse klimaatbesprekingen te onderhandelen over de financiering van verlies en schade.
Er was een groeiende wereldwijde erkenning voor de klimaatverandering voor nodig – en een historische overstromingsramp in Pakistan in de zomer van 2022 – om de ontwikkelde landen het eens te laten worden over de oprichting van een fonds.
Wanneer diplomaten eind deze maand hun bijeenkomsten in Dubai hervatten, zullen ze naar verwachting lastige vragen moeten beantwoorden over de invulling van het programma.
Tot de netelige kwesties op de agenda behoren de vraag wie het programma financiert, welke instelling er toezicht op houdt en hoe om te gaan met het soort schade dat zich niet laat kwantificeren. Zoals: verlies van mensenlevens, grondgebied, inheemse kennis en biodiversiteit.
“Gebrek aan conceptuele duidelijkheid is een duidelijke belemmering voor het maken van politieke en operationele vooruitgang op het gebied van verlies en schade,” aldus het rapport.
De auteurs van het rapport dringen er bij de ontwikkelde landen op aan om meer geld beschikbaar te stellen voor aanpassing aan de klimaatverandering in ontwikkelingslanden. Deze landen ondervinden de ergste gevolgen van de klimaatverandering, ondanks het feit dat ze het minst bijdragen aan het probleem.
Tijdens de klimaatbesprekingen in Glasgow in 2021 beloofden de rijke landen hun uitgaven voor aanpassing te verdubbelen tot 40 miljard dollar in 2025, een bedrag dat los staat van de debatten over verlies en schade.
Naast de rijke landen die aanpassingsprojecten financieren, identificeert het rapport andere bronnen, waaronder directe uitgaven van ontwikkelingslanden, grote bedrijven en andere bronnen uit de particuliere sector en geld dat migranten naar huis overmaken.
De onderzoekers stellen ook nieuwe manieren voor om fondsen te werven als conventionele bronnen tekortschieten, zoals heffingen op scheepvaart en luchtvaart, schuldverlichting, belastingen en schuldenruil.
Het rapport schaart zich achter pogingen om het wereldwijde multilaterale financiële systeem te reorganiseren, zoals het Bridgetown-initiatief van premier Mia Mottley van Barbados, dat het voor ontwikkelingslanden gemakkelijker moet maken om geld te krijgen voor herstel en aanpassing na rampen.
“Aanpassing” omvat een breed scala aan activiteiten die landen kunnen ondernemen om de gevolgen van extreme hittegolven, hevigere stormen, zeespiegelstijging, overstromingen, droogte en andere verwoestingen die worden verergerd door de vervuiling met broeikasgassen te verminderen.
De totale financiering voor aanpassing is klein in vergelijking met toezeggingen om emissies te voorkomen – slechts 49 miljard dollar aan directe financiering tegenover 586 miljard dollar voor mitigatie, volgens het Climate Policy Initiative.
Beschermende maatregelen redden levens en geld – en ze zijn ook een krachtig middel om economische en sociale ongelijkheid te bestrijden. Een verhoging van de aanpassingsfinanciering voor landbouw met 16 miljard dollar zou voorkomen dat 78 miljoen mensen honger lijden.
Investeringen van miljarden dollars in de bescherming van kustgebieden tegen overstromingen besparen over het algemeen 14 miljard dollar aan voorkomen schade.
