(Seth Borenstein, AP, 20 november 2023) De opwarming van de aarde sinds het pre-industriële tijdperk versnelt naar 2,5 tot 2,9 graden Celsius en zal de afgesproken internationale klimaatgrens ruimschoots overschrijden, zo heeft een rapport van de Verenigde Naties berekend.
Om ook maar een schijn van kans te maken om de opwarming te beperken tot de limiet van 1,5 graad Celsius, moeten landen hun uitstoot tegen het einde van het decennium met 42% verminderen.
Dit staat in het rapport Emissions Gap van het U.N. Environment Programme dat maandag is gepubliceerd. De koolstofuitstoot door de verbranding van kolen, olie en gas is vorig jaar met 1,2% gestegen, aldus het rapport.
Dit jaar kreeg de aarde een voorproefje van wat ons te wachten staat, aldus het rapport, dat de toon zet voor internationale klimaatbesprekingen later deze maand.
Tot eind september lag de dagelijkse gemiddelde temperatuur dit jaar op 86 dagen hoger dan 1,5 graden Celsius boven het niveau van halverwege de 19e eeuw, aldus het rapport.
Maar dat is opgelopen tot 127 dagen omdat bijna de hele eerste twee weken van november en heel oktober 1,5 graden bereikten of overschreden, volgens de Europese klimaatdienst Copernicus. Dat is 40% van de dagen tot nu toe dit jaar.
Vrijdag kwam de aarde voor het eerst in de geschiedenis 2 graden Celsius boven het pre-industriële niveau uit, volgens Samantha Burgess, adjunct-directeur van Copernicus.
“Het is echt een indicatie dat we al een verandering zien, een versnelling,” zei hoofdauteur Anne Olhoff van de Deense klimaatdenktank Concito. “Gebaseerd op wat de wetenschap ons vertelt, is dit slechts op fluistertoon. Wat er in de toekomst zal gebeuren, zal meer op een gebrul lijken.”
Het doel van 1,5 graden is gebaseerd op een tijdsperiode van vele jaren, niet van dagen, aldus de wetenschappers. Eerdere rapporten voorspelden dat de aarde die limiet begin 2029 zou bereiken zonder drastische veranderingen in de uitstoot.
Om te voorkomen dat dit gebeurt, moeten de landen van de wereld met strengere doelen komen om de uitstoot van kooldioxide te verminderen en beleid implementeren om naar deze doelen te handelen, zei Olhoff.
In de afgelopen twee jaar zijn slechts negen landen met nieuwe doelen gekomen, dus dat heeft weinig zoden aan de dijk gezet. Maar sommige landen, waaronder de Verenigde Staten en die in Europa, hebben beleid ingevoerd dat de vooruitzichten enigszins heeft verbeterd, zei ze.
De Amerikaanse Inflation Reduction Act, die 375 miljard dollar uittrekt voor schone energie, zou tegen 2030 de jaarlijkse uitstoot van koolstofdioxide met ongeveer 1 miljard ton verminderen, zei Olhoff.
Dat klinkt als veel, maar de wereld spuwde in 2022 57,4 miljard ton broeikasgassen uit en om de opwarming te beperken tot 1,5 graad moet de uitstoot in 2030 gedaald zijn tot 33 miljard ton. Dat is een “emissiekloof” van 24 miljard ton.
De secretaris-generaal van de Verenigde Naties, Antonio Guterres, zei dat “de emissiekloof meer lijkt op een emissiekloof – een kloof bezaaid met gebroken beloften, gebroken levens en gebroken records”.
Daarom is volgens het rapport de kans om de opwarming op of onder de 1,5 graden te houden ongeveer één op zeven of ongeveer 14%, “heel, heel klein”, aldus Olhoff.
Als de wereld genoegen wil nemen met een opwarmingslimiet van 2 graden Celsius – een secundaire drempel in het akkoord van Parijs – hoeft ze de uitstoot slechts terug te brengen tot 41 miljard ton. Met een gat van 16 miljard ton vanaf nu, aldus het rapport.
Omdat de wereld sinds het midden van de 19e eeuw al bijna 1,2 graden Celsius is opgewarmd, zouden de projecties in het rapport een opwarming van nog eens 1,3 tot 1,7 graden Celsius betekenen tegen het einde van deze eeuw.
Landen weten al twee jaar dat ze met ambitieuzere emissiereductiedoelstellingen moeten komen als de wereld de opwarming wil beperken tot 1,5 graden. Maar “geen van de grote uitstoters heeft zijn beloften nagekomen”, zegt co-auteur Niklas Hohne, een wetenschapper aan het New Climate Institute in Duitsland.
Daarom zijn de afgelopen jaren de sombere vooruitzichten van de jaarlijkse emissiekloofrapporten nauwelijks veranderd, aldus Olhoff.
Het rapport over de emissiekloof van dit jaar is nauwkeurig, maar niet verrassend en het voorspelde temperatuurbereik klopt met de berekeningen van andere groepen, zei wetenschapper Bill Hare van Climate Analytics, die geen deel uitmaakte van het rapport.
Guterres herhaalde zijn oproep aan landen om het gebruik van fossiele brandstoffen op tijd af te bouwen om de grens van 1,5 graden in leven te houden, door te zeggen “anders blazen we gewoon de reddingsboten op terwijl we de roeispanen breken.”
“We weten nu dat de gevolgen van klimaatverandering, van een opwarming van de aarde van ergens tussen de 2,5 en 3 graden Celsius, enorm zullen zijn”, zei Olhoff in een interview.
“Het is eigenlijk geen toekomst die ik denk dat iemand zou willen voor zijn kinderen en kleinkinderen enzovoort. Het goede nieuws is natuurlijk dat we kunnen handelen en dat we weten wat we moeten doen.”
