(Foster Klug, Cheorwon, Zuid-Korea, AP, 30 november 2023) – Onder het gestage rat-tat-tat van machinegeweren en exploderende rookuitbarstingen snijden amfibietanks over een meer niet ver van de grote groene bergen langs de zwaarst bewapende grens ter wereld.
Tientallen Zuid-Koreaanse en Amerikaanse gevechtsingenieurs bouwen een pontonbrug om tanks en pantservoertuigen over het water te brengen, allemaal binnen het bereik van Noord-Koreaanse artillerie.
Zeven decennia lang hebben de geallieerden jaarlijkse oefeningen zoals deze gehouden om de agressie van Noord-Korea af te schrikken. De verrassingsinvasie van Zuid-Korea in 1950 was het begin van een oorlog die technisch gezien nog steeds niet ten einde is.
De alliantie met de Verenigde Staten heeft Zuid-Korea in staat gesteld een krachtige democratie op te bouwen. De burgers vertrouwden erop dat Washington hen zou beschermen als Pyongyang ooit zijn droom zou verwezenlijken om het Koreaanse schiereiland onder zijn eigen heerschappij te verenigen.Tot nu.
Noord-Korea heeft tientallen kernwapens, blijft dreigementen herhalen om ze op zijn vijanden af te vuren en doet proeven met krachtige raketten die ontworpen zijn om met een kernaanval een stad in de V.S. te raken. Hierdoor verliest een groeiend aantal Zuid-Koreanen het vertrouwen in de belofte van Amerika om zijn oude bondgenoot te steunen.
De angst is als volgt: Dat een Amerikaanse president zou aarzelen om kernwapens te gebruiken om het Zuiden te verdedigen tegen een Noord-Koreaanse aanval, wetende dat Pyongyang miljoenen Amerikanen zou kunnen doden met een atomaire vergelding.
Uit frequente peilingen blijkt dat een grote meerderheid van de Zuid-Koreanen – tussen de 70% en 80% in sommige onderzoeken – er voorstander van is dat hun land atoomwapens aanschaft. Of er tenminste bij Washington op aandringt om de tactische kernwapens terug te brengen die het begin jaren ’90 uit het Zuiden heeft verwijderd.
Het weerspiegelt een verrassende erosie van vertrouwen tussen naties die hun alliantie graag een onwankelbare hoeksteen van Amerika’s militaire aanwezigheid in de regio noemen.
“Ik denk dat ze ons op een dag in de steek kunnen laten en hun eigen weg kunnen gaan als dat hun nationale belangen beter dient,” zei Kim Bang-rak, een 76-jarige bewaker in Seoul, over de Verenigde Staten.
“Als Noord-Korea ons bombardeert, moeten wij hen ook bombarderen als vergelding, dus het zou beter voor ons zijn om kernwapens te hebben.”
Het onderstreept deze angsten: slechts enkele uren voordat de Amerikaans-Zuid-Koreaanse tankoefeningen in Cheorwon begonnen, gaf de Noord-Koreaanse leider Kim Jong Un leiding aan twee testlanceringen van ballistische raketten die bedoeld waren om nucleaire aanvallen op Zuid-Koreaanse commandocentra en vliegvelden te simuleren.
De kern van het Zuid-Koreaanse onbehagen is een breder debat over wie er kernwapens mag hebben, een vraag die landen al kwelt sinds twee Amerikaanse atoombommen in 1945 Hiroshima en Nagasaki platlegden.
De sterke stijging van de steun voor Zuid-Koreaanse kernwapens vindt niet plaats in een vacuüm. Non-proliferatie experts zeggen dat een levendige wereldwijde nucleaire wapenwedloop weinig tekenen van vertraging vertoont.
Negen landen – de Verenigde Staten, Rusland, Groot-Brittannië, Frankrijk, China, India, Pakistan, Noord-Korea en Israël – gaven in 2022 bijna 83 miljard dollar uit aan kernwapens, volgens een recent rapport van de International Campaign to Abolish Nuclear Weapons. Dat is een stijging van 2,5 miljard dollar ten opzichte van 2021, waarbij de Verenigde Staten alleen al 43,7 miljard dollar uitgeven.
Hoe Zuid-Korea omgaat met de nucleaire kwestie kan grote gevolgen hebben voor de toekomst van Azië. En mogelijk het bondgenootschap tussen de VS en Zuid-Korea in gevaar brengen door een bedreiging te vormen voor een delicaat nucleair evenwicht dat tot nu toe een ongemakkelijke vrede heeft bewaard in een gevaarlijke regio.
IJzersterk. Zo omschrijven de Verenigde Staten al heel lang hun toewijding aan Zuid-Korea voor het geval er een oorlog uitbreekt. Amerikaanse functionarissen zijn er vast van overtuigd dat elke aanval op Seoul door het 1,2 miljoen leden tellende leger van Noord-Korea zou worden beantwoord met een overweldigende reactie.
De Verenigde Staten, die door een verdrag verplicht zijn Seoul en Tokio te verdedigen, hebben 28.500 troepen in Zuid-Korea gestationeerd en nog eens 56.000 in Japan. Tienduizenden Amerikanen wonen in de agglomeratie Seoul, een uitgestrekt gebied met 24 miljoen inwoners op ongeveer een uur rijden van de Koreaanse grens.
“De ijzersterke toewijding is niet alleen een kwestie van woorden; het is een realiteit. We hebben daar duizenden troepen,” vertelde generaal Mark Milley, toen de hoogste militaire officier van de VS, onlangs aan verslaggevers in Tokio. Een aanval, zei de nu gepensioneerde Milley, “zou het einde betekenen van Noord-Korea”.
Gevraagd naar de steun van het Zuid-Koreaanse publiek voor het creëren van een eigen nucleaire macht, zei Milley: “De Verenigde Staten geven de voorkeur aan non-proliferatie van kernwapens. We vinden ze natuurlijk inherent gevaarlijk. En we hebben onze nucleaire paraplu uitgebreid naar zowel Japan als Zuid-Korea.”
De Zuid-Koreaanse minister van Defensie Shin Wonsik zei onlangs dat hij en zijn Amerikaanse ambtgenoot een document hebben ondertekend. Hierin stemt Washington ermee in om al zijn militaire capaciteiten, inclusief nucleaire, in te zetten om het Zuiden te verdedigen tegen een Noord-Koreaanse nucleaire aanval.
Velen in Seoel geven echter de voorkeur aan hun eigen kernwapens.
Het enige voordeel van Noord-Korea ten opzichte van het high-tech leger van het Zuiden zijn kernbommen, zei Kim Taeil, een pas afgestudeerde student, in een interview.
“Dus als Zuid-Korea kernwapens krijgt, krijgen we een voordelige positie waarin Noord-Korea niet met ons kan wedijveren.”
Hoewel het idee dat Zuid-Korea zijn eigen kernwapens zou krijgen al tientallen jaren bestaat, werd het zelden in het openbaar genoemd door hoge regeringsfunctionarissen. Dat veranderde in januari, toen de conservatieve president Yoon Suk Yeol zei dat zijn land “onze eigen kernwapens zou kunnen verwerven als de situatie verslechtert”.
“Het zou niet lang duren,” zei hij, terwijl hij ook de mogelijkheid opperde om de Verenigde Staten te vragen opnieuw kernwapens in Zuid-Korea in te zetten.
Tijdens een topontmoeting in Washington in april namen Yoon en president Joe Biden stappen om dergelijke Zuid-Koreaanse zorgen weg te nemen. Het resultaat was de Verklaring van Washington, waarin Seoel beloofde om als niet-kernwapenstaat in het Non-Proliferatieverdrag te blijven en de Verenigde Staten zeiden dat ze het overleg over nucleaire planning met hun bondgenoot zouden versterken.
De Verenigde Staten zeiden ook dat ze meer nucleaire middelen naar het Koreaanse schiereiland zouden sturen als teken van macht.Niet lang na de bijeenkomst werd de USS Kentucky de eerste nucleair bewapende Amerikaanse onderzeeër die Zuid-Korea bezocht sinds de jaren tachtig.
Tegenstanders van het verkrijgen van kernwapens door Zuid-Korea zeiden te hopen dat de verklaring een nerveus publiek zal geruststellen.
“Niemand kan 100% met zekerheid zeggen of een Amerikaanse president een nucleaire aanval ter verdediging van Seoul zou bevelen als dat de vernietiging van een Amerikaanse stad zou betekenen, zei Wi Sung-lac in een interview. Sung-lac is een voormalige Zuid-Koreaanse nucleaire gezant.
Daarom is het grotere overleg waartoe de bondgenoten oproepen in de Verklaring van Washington nodig om “de situatie te beheersen zodat we de publieke woede en frustratie kunnen temperen,” zei hij.
Een deel van de bezorgdheid in Seoul kan worden teruggevoerd op het presidentschap van Donald Trump – en zijn mogelijke herverkiezing in 2024.
Trump, als president, suggereerde herhaaldelijk dat het bondgenootschap, verre van “ijzersterk”, transactioneel was. Zelfs toen hij nauwere banden zocht met de Noord-Koreaanse leider Kim Jong Un, eiste Trump dat Zuid-Korea miljarden meer zou betalen om Amerikaanse troepen op zijn grondgebied te houden. Ook trok hij de noodzaak van Amerikaanse militaire oefeningen met Zuid-Korea in twijfel door ze “zeer provocerend” en “enorm duur” te noemen.
“Het maakt niet uit hoe sterk president Biden zich nu inzet voor de veiligheid. Als iemand die isolationisme en een America-first beleid omhelst de volgende Amerikaanse president wordt, kan de huidige inzet van Biden van de ene dag op de andere een vodje papier worden”, zei Cheong Seong-Chang in een interview. Seong-Chang is analist bij het particuliere Sejong Institute in Zuid-Korea.
De Zuid-Koreaanse steun voor kernbommen kan ook worden gekoppeld aan de buitengewone wapenvorderingen van Noord-Korea en aan de Russische invasie in Oekraïne.
Noord-Korea testte in 2017 voor het eerst een intercontinentale ballistische raket die het Amerikaanse vasteland kan bereiken. Hoewel het Noorden nog steeds bezig is met het overwinnen van technologische hindernissen met zijn ICBM’s, hebben de wapens de veiligheidsberekening in de regio fundamenteel veranderd.
Noord-Korea, een van de armste landen ter wereld, heeft nu mogelijk een arsenaal van 60 kernwapens. Het heeft verklaard dat het “tactische” raketten langs de Koreaanse grens opstelt, wat impliceert dat het van plan is om ze te bewapenen met kernwapens.
Hoewel de Korea’s sinds het einde van de Koreaanse Oorlog in 1953 grote conflicten hebben vermeden, hebben dodelijke schermutselingen en aanvallen in de afgelopen jaren aan tientallen mensen het leven gekost.
Als het geweld in de toekomst escaleert, denken sommige waarnemers dat Noord-Korea, dat niet opgewassen is tegen de vuurkracht van de VS en Zuid-Korea. Als het vreest voor de veiligheid van zijn leiders, zou het zijn toevlucht zou kunnen nemen tot het gebruik van een tactische kernbom.
“Er is waarschijnlijk geen scenario meer dat alleen maar conventioneel is in Korea,” aldus Robert Kelly, professor politieke wetenschappen aan de Pusan National University in het zuiden.
“Noord-Korea zou een conventioneel conflict snel verliezen. Pyongyang weet dit, waardoor de kans dramatisch toeneemt dat het eerst kernwapens zal gebruiken, in ieder geval tactisch.”
De oorlog van Rusland tegen Oekraïne laat de Zuid-Koreanen misschien ook zien dat zelfs bevriende landen kunnen aarzelen om een land dat vecht tegen een nucleair bewapende vijand volledig te helpen. Kims bezoek eerder dit jaar aan Rusland, waar hij president Vladimir Poetin ontmoette en wapenfabrieken bezocht, heeft de angst aangewakkerd dat Noord-Korea technologie zou kunnen ontvangen die zijn nucleaire programma zou kunnen stimuleren.
“We hebben absoluut kernwapens nodig. In principe kan vrede alleen worden gehandhaafd als we evenveel macht hebben als (onze vijand),” zei Kim Joung-hyun, een 46-jarige kantoormedewerker in Seoul.
“Als je kijkt naar de Russisch-Oekraïense oorlog, kan Oekraïne de Russische invasie niet alleen aan, anders dan smeken om wapens van andere landen.”
Tegenstanders van een nucleair bewapend Zuid-Korea wijzen erop dat de sterke publieke steun voor kernwapens waarschijnlijk niet de hoge kosten berekent, noch de schade aan de banden met bondgenoot Washington en aan de cruciale handel met buurland China.
Als Seoul kernwapens gaat gebruiken, kan dat leiden tot sancties tegen de Zuid-Koreaanse economie, die afhankelijk is van export.
Er is ook bezorgdheid dat het soms rivaal Tokio zou kunnen aanmoedigen om de ontwikkeling van een eigen kernwapenprogramma te overwegen.
Sommigen dringen aan op een minder drastische oplossing voor de unieke veiligheidsproblemen van Zuid-Korea.
“We hebben geen andere opties dan Amerikaanse tactische kernwapens uit te nodigen op het Koreaanse schiereiland,” zei Cheon Seong-whun, een voormalig presidentieel adviseur van een vorige conservatieve regering, in een interview.
Dit, zei hij, zou Zuid-Korea in staat stellen om die wapens te gebruiken als Noord-Korea zijn tactische kernwapens gebruikt, maar zou de alliantie met Washington niet schaden.
John Bolton, de nationale veiligheidsadviseur van Trump van 2018 tot 2019, heeft geschreven dat het opnieuw inzetten van Amerikaanse tactische kernwapens in Zuid-Korea ook “waardevolle tijd zou opleveren voor Seoel en Washington om de implicaties van het feit dat Zuid-Korea een kernwapenstaat wordt volledig te evalueren.”
De Verklaring van Washington en de daaropvolgende ontmoetingen op hoog niveau tussen de bondgenoten hebben velen in Seoel gerustgesteld. Dit zegt Richard Lawless, een voormalige hoge ambtenaar van het Amerikaanse Ministerie van Buitenlandse Zaken en de CIA die zich bezighoudt met nucleaire proliferatie in Azië.
“De geest van de Zuid-Koreaanse nucleaire optie is nog niet terug in de fles, maar hij wordt met succes onder controle gehouden,” vertelde hij via e-mail aan The Associated Press.
Toch, zegt Lawless, blijft er “de diepgevoelde overtuiging onder sommige hooggeplaatste politici en onder velen in de bevolking” dat de enige echte manier om het nucleair bewapende Noord-Korea af te schrikken is dat Zuid-Korea zijn eigen kernwapencapaciteit heeft.
“Die bezorgdheid is nu vooral onder de golven, maar ze blijft en zou met enige passie worden gewekt.”
Hoe het debat ook afloopt, velen in Seoel, aan alle kanten van de zaak, delen een andere sterke overtuiging.
“Het is 100% zeker dat de Noord-Koreaanse dreiging zal toenemen,” zei Cheon, de voormalige presidentiële adviseur. “Noord-Korea zal zeker niet zwijgen.”
