(Lori Hinnant, Sam Mc Neil, Nir Oz, Israël, AP, 5 december 2023) – De ingenieur en zijn gezin verscholen zich in de veilige kamer, donker op een rood afstandsbedieningslampje na omdat ze bang waren dat de schutters buiten de deur feller licht zouden opmerken.
Eyal Barad had net de instellingen van een zelfgemaakte videocamera opnieuw geconfigureerd met zijn mobiele telefoon om de Hamas-aanval in de kibboets van Nir Oz in de gaten te houden. Maar zijn 6-jarige autistische dochter – die zich met hem, haar moeder en haar twee broertjes en zusjes in de kamer had verstopt – kon niet begrijpen dat hun leven van stilte afhing. Haar gehuil groeide uit tot bijna-gillen.
Barad sloeg zijn armen om het meisje heen, bedekte haar mond goed en keek over haar hoofd naar zijn vrouw. Zijn fluisterende, gekwelde vraag: moest hij haar luchtstroom lang genoeg onderbreken om haar bewusteloos te slaan, om iedereen in leven te houden?
Maar hij kon het niet riskeren haar te doden. Hij besloot: “We gaan allemaal, of we overleven allemaal.”
Acht weken na het begin van de oorlog tussen Israël en Gaza vestigt de recente vrijlating van tientallen Israëlische gijzelaars – met nog steeds evenveel gijzelaars in gevangenschap – opnieuw de aandacht op wat Hamas deed op 7 oktober.
De kibboets van Nir Oz is misschien wel de beste plaats om de gijzelaarsstrategie van Hamas te begrijpen, een operatie die zowel in omvang als in uitvoering ongekend was.
Voor Israëli’s is Nir Oz de belichaming van de kwetsbaarheid van hun land die dag, met de afwezigheid van Israëlische soldaten, de gevangenneming van onbeschermde burgers, hun dood en verdwijning naar Gaza, en hun daaropvolgende ruil voor Palestijnen.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Bron: Bring Them Home Now/Hostages and missing families forum.
Meer dan 100 Palestijnse terroristen verlieten Nir Oz met ongeveer 80 van de ongeveer 400 inwoners. Dat betekent dat mensen uit de kibboets een derde van de in totaal 240 gijzelaars vormden en bijna de helft van de vrijgelaten Israëli’s, met meer dan 30 waarvan wordt aangenomen dat ze nog in Gaza zijn.
Ongeveer 20 inwoners van Nir Oz werden gedood op 7 oktober en het nieuws over de dood van sommigen van hen in Gaza druppelt nu binnen.
De mensen die uit de kibboets werden gehaald varieerden in leeftijd van 9 maanden tot 85 jaar op het moment dat ze werden meegenomen. Het waren allemaal burgers en meer dan de helft waren vrouwen en kinderen.
Alle 13 Israëlische gijzelaars die tijdens de eerste uitwisseling op 24 november werden vrijgelaten, kwamen uit Nir Oz en zij kochten de vrijheid van 39 Palestijnse gevangenen uit Israël.
Een overzicht van honderden berichten onder inwoners van Nir Oz die exclusief werden gedeeld met The Associated Press, suggereren dat de terreurgroep ruim van tevoren had gepland om burgers als doelwit te nemen. Maar ook beelden van beveiligingscamera’s en handleidingen met instructies van Hamas zelf en rechtstreekse interviews met 17 getuigen en verslagen van nog veel meer.
Vier experts in gijzelingssituaties waren het erover eens dat de acties van Hamas, zowel op de dag van de aanval als erna, wezen op een plan om burgers te grijpen als voorbereiding op de komende oorlog.
Danielle Gilbert, een politicologe aan de Northwestern University die onderzoek doet naar gijzelingen, zei dat Hamas en andere gewapende groepen gijzelaars meestal gebruiken als menselijk schild of als ruilmiddel om te onderhandelen over een ruil.
Maar het verschil is volgens haar dat de meeste gewapende groepen gezonde volwassen mannen gijzelen.
“Het komt zelden voor dat gewapende groepen kinderen ontvoeren, vrouwen ontvoeren, ouderen ontvoeren en mensen die op een andere manier kwetsbaar zijn,” zei ze.
“De gijzelnemer moet er zeker van zijn dat zijn gijzelaar de gevangenschap kan overleven.”
Gilbert vreesde dat Hamas de strategie zou zien als relatief succesvol, tenminste op de korte termijn, en mogelijk voor herhaling vatbaar.
“Hoe vervelend ik het ook vind om te zeggen,” voegde ze eraan toe, “gijzelen werkt.”
Hamas heeft laten doorschemeren gijzelaars te willen ontvoeren, maar is in openbare verklaringen vaag gebleven over de vraag of het van plan was een maximum aan burgers te ontvoeren.
“We waren geschokt door de kolossale ineenstorting van het Israëlische leger. We hadden gepland en verwacht te winnen; de nederzettingen binnen te gaan en te krijgen wat we wilden en gijzelaars te nemen. Maar dit leger was een papieren tijger,” vertelde Ali Barakeh, een Hamas-functionaris in Beiroet, aan The Associated Press op 9 oktober.
Opzettelijke bedoelingen staan ook beschreven in een handleiding met de titel ‘Hoe gijzelaars te nemen’, die het Israëlische leger zei te hebben gevonden tussen de dode Hamas-terroristen in een andere kibboets die op 7 oktober werd aangevallen: “Scheid en isoleer vrouwen en kinderen/mannen. Dood de moeilijke en degenen die een bedreiging vormen.”
De aanval van Hamas op Nir Oz begon iets na 6:30 en duurde negen lange uren.
Het eerste bericht dat er iets mis was kwam om 6:35 uur op de chat-app van de kibboets: “Er is zwaar geschoten op de gemeenschappen van de raad en andere gemeenschappen in het hele land. Blijf tot nader order op beschermde plekken of de meest beschermde plek die er is.”
Twee auto’s stroomden vervolgens langs de beveiligingscamera’s van Nir Oz de kibboets binnen, gevolgd door vijf gewapende mannen, waaronder één die een salvo afvuurde op de lege wachtpost, volgens beelden die de AP heeft gezien. Het tijdstip van de beelden is 6:49 a.m.
Sagui Dekel-Chen was aan het sleutelen in de machinewerkplaats van de kibboets toen hij de gewapende indringers zag en naar een dak rende om het beter te kunnen zien. Zijn voicemailbericht naar de WhatsApp-groep van de gemeenschap was gespannen: “Ik geloof dat er geweerschoten zijn in de kibboets. Iedereen: Doe je deuren op slot en wie een wapen heeft, bewapen jezelf.”
Dekel-Chen, een Israëlisch-Amerikaanse, rende naar huis, hielp zijn zwangere vrouw en hun twee dochters in de veilige kamer en maakte de deur zo dat deze niet van buitenaf geopend kon worden. Toen leende de 35-jarige vader een pistool en bereidde zich voor om de kibboets te verdedigen met de rest van de vrijwilligers van de gemeenschapsbeveiliging, volgens zijn vader, Jonathan Dekel-Chen.
Tegen die tijd was bijna iedereen in zijn veilige kamer. Bijna elk Israëlisch huishouden heeft zo’n kamer, die ontworpen is als schuilplaats tegen raketten van Hamas. Maar in gemeenschappen in de buurt van Gaza, zoals Nir Oz, zijn ze met bijzondere zorg ingericht, vaak met bedden, voedsel, water en reservebatterijen, en de bewoners gebruiken ze regelmatig. Slechts weinigen hebben sloten.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Palestijnse terroristen vervoeren een gevangen Israëlische burger, Adina Moshe, van haar huis in Kibboets Nir Oz naar de Gazastrook op 7 oktober 2023. AP Foto.
In haar verduisterde kamer met haar volwassen dochter en hond, zat Irit Lahav te praten met haar broer, die in zijn eigen veilige kamer in een andere kibboets zat. Hij waarschuwde haar om zo snel mogelijk een manier te vinden om haar deur te blokkeren.
Lahav, een juwelenontwerpster, heeft een oog voor het potentieel van ongewone objecten. Ze combineerde een roeispaan, een stofzuigerslang en een lang leren koord om de klink te blokkeren en rukte af en toe aan het koord als ze speling zag.
Ze keek toe hoe berichten, de een nog angstiger dan de ander, over haar scherm flitsten terwijl er buiten geweerschoten klonken.
“Ik blijf maar denken dat het leger elk moment kan komen,” zei ze.
Vier uur gingen voorbij. Vijf uur.
Een journalist die Hamas vergezelde stond op het gazon van Ada Sagi, de lerares Arabisch van de kibboets, en vertelde opgewonden terwijl gewapende mannen om hem heen raasden. Een stroom Palestijnse mannen, vrouwen en kinderen volgde, volgens video’s van Hamas en getuigen.
Veel Palestijnen in Gaza zien de kibboetsen als illegale nederzettingen op land dat hun families ontvluchtten of waar ze van verdreven werden tijdens de oorlog van 1948 rond de oprichting van Israël.
“Na meer dan een uur lopen, konden we een kibboets binnengaan; de belangrijkste kibboets van de bezetting,” zei de journalist, volgens de video die op grote schaal werd gestreamd op Palestijnse nieuwssites. “Dit is een scène uit het hart van de nederzetting.”
De mannen die de wachtpost uitschoten waren de eerste van ongeveer zeven groepen gewapende terroristen. Het Israëlische leger en bewoners van de kibboets schatten dat er in totaal wel 150 mannen in auto’s en pick-ups bijna gelijktijdig vanuit verschillende richtingen arriveerden, tot de tanden bewapend. Berichten vlogen heen en weer op de chat van de kibboets en de WhatsApp-groepen van verschillende bewoners.
9:16 uur: “Hoe sluit je de kluisruimte?????”.
10:15 uur: “We zijn officieel gijzelaars.”
10:19 uur: “Ze dreigen het huis op te blazen als we niet open doen.”
Eén voor één vielen er mensen weg uit de stroom berichten. Sommigen zouden later in video’s van Hamas verschijnen.
Een doodsbange moeder houdt haar twee roodharige peuters vast als ze in een deken worden weggevoerd, haar ogen groot van angst. Een jongen wordt aan zijn oksels weggetrokken. Een oudere vrouw wordt overeind getrokken nadat ze van een motor is gevallen.
De kwaliteit van de beelden van de verkeerscamera van Barad was korrelig omdat hij oorspronkelijk alleen bedoeld was om snelheidsovertredingen vast te leggen. Een witte pick-up truck stopte voor zijn huis en gewapende mannen sprongen eraf en liepen van het scherm.
Ongeveer een half uur lang vulde het scherm zich met de bewegingen van motoren, fietsen, gestolen landbouwmachines en gewapende mannen.
Toen kwam er een aanvaller van links tevoorschijn die een duidelijk onwillige ongewapende man stevig bij zijn handen trok. Een paar minuten later reed er een motor voorbij met drie mensen er op. Een pet bedekte het gezicht van de persoon in het midden, die veel kleiner was dan de twee anderen.
Vanuit het huis aan de overkant van de weg nam een schutter positie in bij het gesloten kluisraam. Een tweede man rukte het metalen luik open en trok een vrouw naar buiten. Ze bedekten haar gezicht en hoofd met een witte doek.
Barad nam de beelden op van de schutters die haar meenamen omdat dat het enige was wat hij kon doen. Hij zou de scène wekenlang in zijn hoofd herhalen.
“Het zag er erg ingestudeerd uit,” zei Barad. “Het leek alsof dit het plan was.”
Terwijl de veilige kamer van de familie Barad zich vulde met rook, waren twee broers in hun puberteit verwoed aan het berichten over hun moeder in een nabijgelegen kibboets. Het was ochtend na een zeldzaam avondje uit voor Renana Gome Yaacov, die haar 16-jarige zoon vertrouwde op de verantwoordelijkheid voor zijn 12-jarige broer.
Haar ex-man en zijn vriendin woonden binnen een paar honderd meter, redeneerde ze, dus de jongens konden hulp halen als er zich een noodgeval voordeed. Toen gingen de alarmbellen in het hele gebied af.
Rond 8:10 uur riep een van de jongens fluisterend: De schutters waren in het huis. Een paar minuten later nog een telefoontje: Hun vader was neergeschoten.
Nog steeds aan de open telefoonlijn, hoorde ze de deur van de safe openbarsten en stemmen schreeuwen in het Arabisch, dat ze niet verstond. Haar jongste zoon probeerde met de mannen te praten.
“Ik hoorde hem tegen hen zeggen: ‘Neem me niet mee. Ik ben te jong'”, herinnert ze zich. Toen viel de lijn weg.
Yaacov was zich er bitter van bewust dat ze op een wrede manier geluk had gehad.
“Sommige mensen zullen waarschijnlijk nooit weten wat er met hun dierbaren is gebeurd,” zei ze, nadenkend over het afgeluisterde gesprek. “Ik heb het live gehoord.”
Er volgden meer berichten tussen bewoners.
12:07 uur: “Ik heb een schotwond in mijn been. Een kogel ging door de deur”.
12:09 uur: “Druk een doek zo hard als je kunt op de wond. Bind het vast”
12:37 uur: “Is er een kans dat ze in het huis zijn terwijl het brandt? Ik weet niet of ik mijn hand moet weghalen”
12:38 uur: “Verwijder je hand NIET. Wissel gewoon af en toe van hand.
Nog steeds geen Israëlische soldaten.
Een video van Hamas, opgenomen in het licht van de middag, toont een relatief ordelijke stoet van gestolen auto’s, motoren en landbouwwerktuigen op weg door de velden terug naar Gaza. Ze droegen één op de vijf inwoners van Nir Oz met zich mee.
Batsheva Yaalomi werd samen met haar man en hun drie kinderen gevangen genomen. Ze werden van elkaar gescheiden en ze werd samen met haar 10-jarige dochter en de baby op een motor gezet.
Op een gegeven moment slaagden ze erin om de velden in te klauteren. Ze hield de baby stevig vast en ze kropen zich een weg door de voren tot na het vallen van de avond en ontsnapten.
Uiteindelijk arriveerden de Israëlische soldaten ergens rond 15.30 uur. Alle Hamas-terroristenhadden Nir Oz al verlaten. Het duurde nog uren voordat de soldaten bevestigden dat geen van de huizen met boobytraps was beveiligd en de bewoners uit hun veilige kamers begeleidden.
Yaalomi’s zoon, de 12-jarige Eitan, behoorde tot degenen die tijdens de recente wapenstilstand werden bevrijd, net als de beide jongens van Yaacov.
Ook Ada Sagi, de lerares wiens gazon centraal stond in de Palestijnse video, en Yafa Adar, de 85-jarige grootmoeder die één van de eerste gijzelaars was die door Hamas werd vrijgelaten, werden bevrijd.
Maar de vaders van Eitan en de broers Yaacov worden nog steeds vermist, net als Sagui Dekel-Chen, die als eerste alarm sloeg.
De twee jongste gijzelaars, de roodharigen uit Nir Oz – een 4-jarige en zijn 10 maanden oude broertje – worden ook nog steeds vermist, samen met hun moeder. Hamas heeft gezegd dat ze gedood zijn.
Jonathan Dekel-Chen, de vader van Sagui en historicus van beroep, heeft methodisch verslagen uit de hele gemeenschap verzameld om te achterhalen wat er is gebeurd. Het Israëlische leger zei dat er geen dode Hamas-terroristen waren gevonden.
“Dit was geen poging om grondgebied te veroveren,” zei Dekel-Chen. “Dit was geen poging tot enige vorm van bevrijding. Deze missie of massamoord was extreem goed georganiseerd – het moet maanden, zo niet jaren geduurd hebben en een fortuin gekost hebben.”
Hamas ging de kibboets binnen op de hoogte van de historische preoccupatie van het Jodendom met gijzelaars, zei Étienne Dignat, een Franse expert op het gebied van internationale gijzelingssituaties.
De Talmoed, een reeks commentaren op de Torah, keurt het loskopen van gijzelaars specifiek goed als een gemeenschappelijke verantwoordelijkheid, en veel oude geleerden beschouwden gijzeling als een lot erger dan de dood. Maar de geleerden waarschuwden tegen het betalen van een te hoge prijs om te voorkomen dat Joden in de toekomst in gevaar zouden komen.
“Ze wisten dat ze de kans zouden krijgen om kibboetsim binnen te gaan, wat nog nooit eerder was gebeurd,” zei Dignat.
“En natuurlijk kenden ze daarna de bijzondere Israëlische gevoeligheid voor het lot van vrouwen en kinderen.”
In totaal bevrijdde Israël 240 Palestijnse vrouwen en tienergevangenen tijdens de wapenstilstand, terwijl Palestijnse militanten 105 gijzelaars vrijlieten – 81 Israëli’s en 24 buitenlanders.
Israël heeft een lange geschiedenis van instemmen met ongelijke uitwisselingen. De gevangenneming van Gilad Shalit, een jonge dienstplichtige door Hamas in 2006, hield de Israëlische samenleving vijf jaar lang in zijn greep en premier Benjamin Netanyahu beval uiteindelijk de vrijlating van meer dan 1000 Palestijnse gevangenen in ruil voor zijn vrijheid.
Netanyahu’s eigen broer, Yonatan, leidde een elitecommando dat in 1976 met succes 98 gijzelaars redde van een vliegtuigkaping in Entebbe, Oeganda. Yonatan Netanyahu en vier gijzelaars werden gedood.
Eén van de eerste gijzelaars die werd bevrijd, Yocheved Lifshitz, vertelde tijdens een nieuwsconferentie dat hun eerste bestemming een grote kamer was, waar ongeveer 25 gevangenen waren verzameld.
Artikel gaat verder na afbeelding.
Palestijnse terroristen vervoeren hun gijzelaar Yaffa Adar, een 85-jarige Israëlische overgrootmoeder en overlevende van de Holocaust, van haar huis in Kibboets Nir Oz naar de Gazastrook op 7 oktober 2023. AP Foto.
Daarna werden zij en vier anderen uit Nir Oz, waaronder een gewonde man, naar een andere kamer gebracht. Een paar dagen later – en in een ander teken van hun betekenis – ontmoette Hamasleider Yehya Sinwar de gijzelaars uit Nir Oz, vertelde ze later aan Israëlische media. Om de paar dagen kwam er een dokter om hen te controleren en de gewonde man te verzorgen.
Toen ze werd bevrijd, schudde Lifshitz de hand van de gijzelnemer die haar uitleverde. Waarom?
“Ze waren aardig voor ons. Ze voorzagen in onze behoeften,” antwoordde ze. “Ze hebben zich hierop voorbereid. Ze waren al heel lang voorbereid.”
