(Samya Kullab, Kiev, AP, 18 december 2023) – Bijna twee jaar nadat Rusland hun land binnenviel, hangt er een sombere stemming over de Oekraïense soldaten.
Ondanks een teleurstellend tegenoffensief deze zomer en tekenen van afnemende financiële steun van bondgenoten, zeggen de Oekraïense soldaten dat ze vastbesloten blijven om te winnen. Maar nu de winter nadert, maken ze zich zorgen dat Rusland beter uitgerust is voor de strijd en zijn ze gefrustreerd over het feit dat ze weer in de verdediging moeten in een slopende oorlog. Sommigen twijfelen aan het oordeel van hun leiders.
Onvrede onder Oekraïense soldaten – ooit uiterst zeldzaam en alleen privé geuit – komt nu vaker en openlijker voor.
In de zuidelijke stad Kherson voert Oekraïne aanvallen uit tegen goed bewapende Russische troepen aan de andere kant van de rivier de Dnjepr. Soldaten vragen zich af waarom deze moeilijke amfibische operaties niet maanden geleden bij warmer weer van start zijn gegaan.
“Ik begrijp het niet”, zegt een commandant van de antidrone-eenheid van de 11e Nationale Garde Brigade die op het slagveld bekend staat als Boxer. “Nu is het moeilijker en kouder.”
“Het is niet alleen mijn gevoel, veel eenheden delen het,” zei Boxer, die sprak op voorwaarde dat alleen zijn naam op het slagveld zou worden gebruikt.
Rusland, dat in 2014 illegaal het Krimschiereiland annexeerde, controleert ongeveer een vijfde van Oekraïne. Na 22 maanden oorlog bevinden de twee landen zich in een patstelling langs de 1000 kilometer lange frontlinie.
Analisten zeggen dat Russische troepen van plan zijn om deze winter dieper door te stoten in Oost-Oekraïne, zodat de Russische president Vladimir Poetin dit momentum kan aanhalen in zijn campagne voor herverkiezing, een uitkomst die zo goed als zeker is. Aangemoedigd door recente overwinningen op het slagveld zei Poetin vorige week dat hij zich volledig blijft inzetten voor de oorlog en bekritiseerde Oekraïne voor het “opofferen” van troepen om Westerse sponsors succes te laten zien.
In de Verenigde Staten, die al zo’n 111 miljard dollar hebben uitgegeven om Oekraïne te verdedigen, pleit president Joe Biden voor nog eens 50 miljard dollar aan hulp. Maar Republikeinse wetgevers staan afwijzend tegenover meer steun – net zoals sommige wetgevers in Europa aarzelen om Oekraïne nog eens 50 miljard dollar te geven, nadat de beloofde munitie niet is geleverd.
“De reden dat de Oekraïners somber zijn, is dat ze nu voelen dat ze het dit jaar niet alleen niet goed hebben gedaan. Ze weten dat het spel van de Russen beter wordt”, zegt Richard Barrons, een voormalig Brits legergeneraal. “Ze zien wat er in het Congres gebeurt en ze zien wat er in de EU is gebeurd.”
Oekraïne mag deze winter dan wel in het defensief zijn, maar zijn militaire leiders zeggen dat ze niet van plan zijn om de strijd op te geven.
“Als we geen enkele kogel hebben, doden we ze met schoppen,” zei Serhii, een commandant van de 59e Brigade die actief is in de oostelijke stad Avdiivka en die sprak op voorwaarde dat alleen zijn voornaam werd gebruikt. “Natuurlijk is iedereen moe van de oorlog, fysiek en mentaal. Maar stel je voor dat we stoppen – wat gebeurt er dan?”
De vermoeidheid en frustratie op het slagveld worden weerspiegeld in de hoofdstad van Oekraïne, Kiev, waar meningsverschillen tussen leiders onlangs in de openbaarheid zijn gekomen.
President Volodymyr Zelensky betwistte vorige maand publiekelijk de inschatting van de Oekraïense legerchef, Valery Zaluzhny, dat de oorlog een patstelling had bereikt. En de burgemeester van Kiev, Vitali Klitschko, heeft herhaaldelijk uitgehaald naar Zelensky en gezegd dat hij te veel macht heeft.
De onrust in de machtshallen lijkt te zijn doorgesijpeld naar de rangen en standen van de militairen, die steeds meer twijfels hebben over de inefficiëntie en gebrekkige besluitvorming binnen de bureaucratie waarvan ze afhankelijk zijn om hen goed bewapend te houden voor de strijd.
In de zuidelijke Oekraïense regio Zaporizja, waar het tempo sinds het tegenoffensief in de zomer is afgenomen, zijn drones een cruciaal oorlogsmiddel geworden. Ze stellen soldaten in staat om Russische troepen in de gaten te houden – en tegen te houden – terwijl ze gevaarlijke en moeizame operaties uitvoeren om mijnenvelden op te ruimen en territoriale overwinningen te consolideren.
Maar strijders daar klagen dat het leger te traag is met het opleiden van drone-operators.
Het duurde zeven maanden om van meerdere overheidsinstanties het papierwerk te krijgen dat nodig was om 75 mannen op te leiden, aldus Konstantin Denisov, een Oekraïense soldaat.
“We hebben tijd verspild voor niets,” zei hij. Commandanten elders klagen over te weinig troepen of vertragingen bij het repareren van drones, waardoor gevechtsmissies worden verstoord.
Minister van Defensie Rustem Umerov houdt vol dat Oekraïne genoeg soldaten en wapens heeft om de volgende fase van de strijd aan te kunnen.
“We zijn in staat om onze mensen te beschermen en dat zullen we ook doen,” zei hij tegen Associated Press. “We hebben een plan en we houden ons aan dat plan.”
Het beperkte momentum dat de Oekraïense strijdkrachten hadden tijdens hun tegenoffensief in de zomer is vertraagd – van de bossen in het noordoosten, naar de stedelijke centra in het oosten, naar de modderige landbouwgrond in het zuiden.
Nu Rusland deze winter het initiatief hoopt te nemen, is Oekraïne vooral bezig om stand te houden, volgens interviews met een half dozijn militaire commandanten langs de uitgestrekte frontlinie.
Ondanks de natte, modderige grond die het moeilijker maakt om tanks en andere zware wapens te verplaatsen, heeft het Russische leger zijn troepen in de oostelijke Donetsk regio versterkt, waar het onlangs offensieve manoeuvres heeft opgevoerd.
“Het belangrijkste doel voor de winter is om zo weinig mogelijk mensen te verliezen,” zei Parker, de Oekraïense commandant van een gemechaniseerd bataljon in de buurt van Bakhmut die vroeg om zijn naam te gebruiken om vrijuit te kunnen spreken. Bakhmut is een stad in het oosten van Oekraïne die na maanden van zware gevechten door Russische troepen is ingenomen.
“We moeten duidelijk zijn,” zei Parker. “Het is niet mogelijk om in de winter Donetsk of Bakhmut te bevrijden, omdat ze te veel (strijders) hebben.”
Analisten zeggen dat Oekraïne deze winter misschien zelfs gedwongen wordt om stukken eerder heroverd gebied af te staan, hoewel Rusland daar waarschijnlijk een hoge prijs voor zal betalen.
“Als Rusland blijft aanvallen, is de meest waarschijnlijke uitkomst dat ze enkele zeer marginale territoriale overwinningen boeken, maar daarbij enorme verliezen lijden,” zegt Ben Barry, senior fellow aan het International Institute for Strategic Studies in Londen.
Sommige Oekraïense commandanten aan de frontlinie zeggen dat ze niet over de gevechtsvliegtuigen en vuurkracht beschikken die nodig zijn om de schijnbaar eindeloze golven infanteristen van Rusland op afstand te houden, terwijl ze de verdediging versterken om de soldaten te beschermen. Dat maakt aanvalsdrones steeds belangrijker – een wapen, zeggen ze, waar Rusland momenteel beter mee is uitgerust.
Terwijl Oekraïense soldaten hebben bewezen vindingrijk en innovatief te zijn op het slagveld, heeft Moskou het afgelopen jaar zijn defensie-industrie drastisch opgeschaald en pantservoertuigen en artilleriegranaten geproduceerd in een tempo dat Oekraïne niet kan evenaren.
“Ja, ze liggen voor op ons wat betreft bevoorrading,” zei Boxer, de commandant in Kherson, die de Russische drones een groter bereik en geavanceerdere software toeschreef. “Hierdoor kan de drone tot 2000 meter ver komen en stoorzenders ontwijken,” zei hij, terwijl Oekraïense drones “maar 500 meter ver kunnen vliegen.”
Dit vormt een probleem voor zijn troepen, die beperkt zijn in hun mogelijkheden om Russische doelen aan de andere kant van de rivier de Dnjepr te raken. Om uiteindelijk zware wapens, zoals tanks, te kunnen inzetten, moet Oekraïne eerst de Russische troepen terugdringen om pontonbruggen te kunnen bouwen. Totdat ze meer drones krijgen, zal dit niet mogelijk zijn, zei Boxer.
“We wachten op wapens die we maanden geleden al hadden moeten krijgen,” zei hij.
Om de strijd vol te houden, zal Oekraïne ook meer manschappen moeten mobiliseren.
In de noordoostelijke steden Kupiansk en Lyman hebben Russische troepen een grote troepenmacht ingezet met het doel verloren gebied te heroveren.
“Ze verzwakken gewoon onze posities en bolwerken, verwonden onze soldaten en dwingen hen daardoor het slagveld te verlaten”, zegt Dolphin, een commandant in het noordoosten die alleen met zijn naam op het slagveld geciteerd wil worden.
Dolphin zegt dat hij niet voldoende personeel heeft kunnen herbemannen. “Ik kan voor mijn eenheid zeggen dat we voor 60% zijn voorbereid,” zei hij.
