(Rachel Graham, Brendan Murray, Alex Longley, Bloomberg, 19 december 2023) – De scheepvaart in de Rode Zee komt tot stilstand met olietankers die stilliggen en containerschepen die rond Afrika varen nu het geweld in verband met de oorlog tussen Israël en Hamas de wereldeconomie dreigt te ondermijnen.
Twee Europese olie- en gasgiganten zeiden maandag dat hun tankers de wateren voor de kust van Jemen zouden mijden – een onvermijdelijk tussenpunt voor schepen die het Suezkanaal gebruiken om tussen Europa en Azië te varen. Ze sluiten zich aan bij grote containerschippers die zich vorige week uit het gebied terugtrokken toen de door Iran gesteunde Houthi-militanten hun aanvallen opvoerden om Hamas te steunen.
Artikel gaat verder na afbeelding.
De Europese aardgasprijzen stegen met maar liefst 13% in het meest concrete teken tot nu toe van verstoring van de energiestromen sinds het begin van de oorlog in Gaza. De futures voor Brent-olie stegen met maar liefst 3,9%.
Van BP Plc tot A.P. Moller-Maersk A/S, bedrijven die consumentengoederen, grondstoffen zoals kolen en maïs, en energievoorraden vervoeren krijgen te maken met langere reizen. Hoewel er enige speling zit in de wereldwijde aanvoerlijnen om de recente capaciteitsbeperkingen op te vangen, toonde de plotselinge sluiting van het Suezkanaal in 2021 aan hoe kwetsbaar netwerken zijn wanneer belangrijke verbindingen uitvallen.
Amerikaanse functionarissen zijn druk bezig met het bedenken van een antwoord nu de wereldhandel onder druk komt te staan. Minister van Defensie Lloyd Austin zal dinsdag met collega-ministers overleggen over de volgende stappen om de militanten in Jemen aan te pakken. Maar het is niet eenvoudig en de bondgenoten van de Golfstaten in de regio zijn het niet eens over de juiste aanpak.
John Kirby, woordvoerder van de Nationale Veiligheidsraad, vertelde aan verslaggevers dat de gesprekken zullen gaan over het versterken van “een bestaande zeemacht onder de Vijfde Vloot in Bahrein”. Hij zei “wat we proberen te doen is het te versterken, te versterken en te operationaliseren op manieren die misschien niet waren geoperationaliseerd voorafgaand aan deze Houthi-aanvallen.”
De incidenten bedreigen een handelscorridor waar normaal gesproken 12% van de handel over zee doorheen gaat. Ze gebeuren op een moment dat ‘s werelds andere vitale waterweg van oceaan naar oceaan – het Panamakanaal – ernstig wordt beperkt door droogte. Ze komen ook op een moment dat centrale banken op hun hoede blijven voor inflatierisico’s.
“Toenemende onzekerheid in het Suez-kanaal in combinatie met een opleving van de wereldeconomie door versoepeling van de financiële voorwaarden zou de inflatie van goederen de komende maanden onder opwaartse druk kunnen zetten”, aldus Torsten Slok, hoofdeconoom bij Apollo Global Management.
Zesenvijftig koopvaardijschepen voeren zaterdag en zondag de Rode Zee binnen of verlieten deze, volgens gegevens verzameld door Bloomberg. Dat is 35% minder dan aan het begin van de maand.
BP zei dat het “deze voorzorgspauze voortdurend zou evalueren, afhankelijk van de omstandigheden in de regio”. Geen van haar schepen – die van BP zelf of die ze huurt – zal door de Rode Zee varen. De verklaring werd uren later gevolgd door het Noorse Equinor ASA, dat zei dat het schepen zal omleiden. Mosaic Co, een van ‘s werelds grootste producenten van fosfaat- en kalimeststoffen, stuurde een van zijn schepen om van Saudi-Arabië naar New Orleans.
Volgens de eigenaar werd een brandstoftanker maandag getroffen door een “ongeïdentificeerd object”. Aanvallen vinden nu bijna dagelijks plaats.
“Het is verder geëscaleerd dan we ooit hebben gezien,” zei Lars Barstad, chief executive officer van de management unit van tankereigenaar Frontline Ltd., in een interview met Bloomberg TV. “Het is een groot risico.”
De door Iran gesteunde Houthi’s zeggen dat ze het gemunt hebben op elk schip dat banden heeft met Israël als reactie op de oorlog van dat land met terreurorganisatie Hamas. Die banden zijn de afgelopen week steeds minder duidelijk geworden en de eigenaar van de tanker die maandag werd aangevallen, de Swan Atlantic, zei dat er geen verband was.
Artikel gaat verder na afbeelding.
“Er is geen Israëlische link in het eigendom (Noors), technisch management (Singapore) van het schip, noch in delen van de logistieke keten voor de vervoerde lading,” zei Rieber & Son in een verklaring op zijn website.
De tanker vervoerde grondstoffen voor biobrandstoffen naar Réunion vanaf het Franse vasteland toen het werd aangevallen. Er vielen geen gewonden en het schip vaart op “eigen machines met alle systemen operationeel”, aldus Rieber & Son.
Het in Londen gevestigde Joint War Committee, dat scheepvaartverzekeraars van Lloyd’s adviseert over risico’s, heeft maandag het deel van de Rode Zee dat het tot ‘s werelds gevaarlijkste wateren rekent, uitgebreid. Dat betekent dat schepen langer gedekt moeten zijn tegen oorlogsrisico’s. De kosten van zo’n dekking zijn sinds het begin van de aanvallen bijna vertienvoudigd.
Eind vorige week werden in één dag tijd drie containerschepen aangevallen, waardoor eigenaars als MSC Mediterranean Shipping Co. SA, A.P. Moller-Maersk, CMA CGM – de top drie – aan te kondigen weg te blijven. Op maandag zei de Duitse containercarrier Hapag-Lloyd AG dat het verschillende schepen rond zuidelijk Afrika stuurt in plaats van door Suez te varen. Dat zal zo blijven tot het kanaal en de Rode Zee weer veilig zijn, zei een woordvoerder.
Er zijn 46 containerschepen die om de zuidpunt van Afrika heen zijn gevaren in plaats van via de Rode Zee en nog eens 78 wachten op instructies, zei Ryan Petersen, de oprichter van logistiekbedrijf Flexport op X.
De tarieven voor verscheping van Azië naar havens aan de Middellandse Zee stijgen met 12% in de afgelopen week.
De tarieven voor het verschepen van goederen in containers van Azië naar de Middellandse Zee stijgen nu al. Volgens Freightos.com, een boekings- en betalingsplatform voor internationale vracht, was het tarief voor die route door Suez vanaf zondag 2414 dollar voor een container van 12 meter, een stijging van 62% sinds eind november.
Het Suezkanaal heeft zich de afgelopen twee jaar ook ontpopt als een belangrijke route voor de wereldwijde LNG-handel, gestimuleerd door de vraag van Europa naar de supergekoelde brandstof als belangrijkste vervanging van Russisch aardgas via pijpleidingen. Het belang van deze route is dit jaar toegenomen, omdat ladingen met bestemming Azië langere routes nemen vanwege de congestie op het Panamakanaal. LNG-schepen zijn ook op een andere route gaan varen, via de langere en duurdere route via Kaap de Goede Hoop.
“De situatie betekent een stijging van de scheepvaartkosten en een aantal vertragingen op de korte termijn”, zegt Henning Gloystein, een directeur bij onderzoeker Eurasia Group. “Al deze kosten zullen direct worden doorberekend aan de consument.”
