(Bloomberg, 29 december 2023) – China wil de door de VS geleide wereldorde verder uitdagen door deze week een zeldzame conferentie van de Communistische Partij te gebruiken om een strategie uit te stippelen om zijn profiel en macht op het wereldtoneel te vergroten.
President Xi Jinping en andere hoge leiders beloofden China’s invloed op de wereldgebeurtenissen “naar een nieuw niveau te tillen”, aldus een regeringsverklaring die donderdag laat na de conferentie werd uitgegeven.
“We moeten alle machtspolitiek en intimidatie verwerpen en onze nationale belangen en waardigheid krachtig verdedigen”, aldus de verklaring, een toespeling op wat de regering ziet als de anti-Chinese lobby van de VS.
Xi staat aan het hoofd van een agressief buitenlands beleid dat is ontworpen om de soevereiniteit, veiligheid en ontwikkelingsbelangen van China te versterken.
Maar ook om zichzelf te positioneren als een alternatief voor de VS en andere westerse democratieën. Hierbij wordt gebruikgemaakt van hulp, handel en directe buitenlandse investeringen om goodwill op te bouwen en zijn politieke invloed uit te breiden.
Dit is pas de vierde keer dat de partijconferentie plaatsvindt, na de openingsbijeenkomst in 2006 en de vervolgbijeenkomsten in 2014 en 2018. Het is het buitenlandse beleidsequivalent van de tweejaarlijkse bijeenkomst over financieel beleid die China in oktober hield.
“We moeten een duidelijk en standvastig standpunt innemen, de internationale moraal hoog houden en de overweldigende meerderheid in onze wereld verenigen en verenigen”, aldus de verklaring.
Ter onderstreping van Xi’s vastberadenheid om de VS uit te dagen, gebruikte hij dinsdag een toespraak die bedoeld was om de stichter van de natie, Mao Zedong, te herdenken om in plaats daarvan de “Chinese modernisering” te loven.
Xi promoot dat vaag gedefinieerde concept al sinds 2021 en voegde er deze week aan toe dat het nu “de plechtige historische verantwoordelijkheid van de Chinese communisten van vandaag” is.
Sinds Xi eind 2022 begon met het loslaten van zijn strenge Covid-aanpak, heeft hij een stortvloed aan diplomatieke inspanningen geleverd om China’s aanzien in de wereld op te bouwen.
Een bijzonder aspect daarvan is het afschilderen van zijn land als de kampioen van opkomende economieën die bekend staan als het Mondiale Zuiden, meestal via groepen waarin Peking een grote inbreng heeft.
In augustus riep hij het BRICS-blok op om vaart te zetten achter een plan om zijn ledenbestand uit te breiden, een zet die zijn beleid en ideeën een groter publiek zou geven.
In oktober organiseerde hij het Belt and Road Forum in Peking – een evenement voor zijn kenmerkende infrastructuurinitiatief dat een club is geworden voor landen in het Zuiden nu Europa zich grotendeels terugtrekt.
Xi heeft ook de Shanghai Cooperation Organization uitgebouwd tot een belangrijkere regionale veiligheidsgroep. Die groep helpt China om nauwere banden te smeden met Rusland en Iran, twee grote vijanden van de VS.
En hij probeert de invloed van Peking in Centraal-Azië te vergroten, terwijl Rusland zich concentreert op zijn oorlog in Oekraïne. In mei organiseerde Xi een topontmoeting met leiders van Kazachstan, Kirgizië, Tadzjikistan, Turkmenistan en Oezbekistan om nauwere handels- en veiligheidsbanden te bespreken.
Xi’s visie van een invloedrijker China omvat zelfs het zuidelijke deel van de Stille Oceaan. Als teken van de grotere belangstelling van Peking voor de regio heeft het dit jaar zijn eerste speciale gezant voor de eilanden in de Stille Oceaan benoemd.
Er zijn aanwijzingen dat Peking probeert om internationale organisaties zoals de Verenigde Naties aan te passen aan zijn visie op de wereld. Het land voert ook zijn inspanningen op om een grotere stem te krijgen in instanties over de hele wereld die technische normen vaststellen, zowel om zijn productie hogerop te krijgen in de wereldwijde waardeketen als om zijn invloed te vergroten.
China zegt dat dit nodig is, omdat het een stem verdient die overeenkomt met zijn economische macht, maar critici zeggen dat het de organen ondermijnt, bijvoorbeeld door de focus van de VN te verleggen naar mensenrechten die het individu beschermen.
De diplomatieke bijeenkomst die Xi deze week bijwoonde, gaf aan dat China van plan is om de komende jaren door te gaan met deze projecten.
De natie “staat voor nieuwe strategische kansen in haar ontwikkeling”, aldus de verklaring, eraan toevoegend dat het land “een nieuwe dynamiek zal stimuleren in de relaties tussen China en de wereld”.
