Jill Lawless, Londen, AP, 17 januari – Premier Rishi Sunak van het Verenigd Koninkrijk staat woensdag voor een test van zijn gezag als hij een rebellie van de Conservatieve Partij probeert te bedwingen. Hij probeert parlementaire goedkeuring te krijgen voor zijn vastgelopen plan om een aantal asielzoekers op een enkele reis naar Rwanda te sturen.
Wetgevers moeten stemmen over een wetsvoorstel dat een blokkade door het Hooggerechtshof van het Verenigd Koninkrijk van het Rwanda-plan moet opheffen. Dinsdag kwamen zo’n 60 leden van Sunaks regerende Conservatieven in opstand in een poging om de wetgeving strenger te maken.
Het verzet kostte Sunak twee vicevoorzitters van de partij, die ontslag namen om tegen de regering te stemmen over de amendementen. Een junior ministeriële assistent nam ook ontslag.
Een soortgelijke opstand op woensdag zou het wetsvoorstel voor Rwanda en mogelijk Sunaks vijftien maanden oude regering de das omdoen.
Nu de Conservatieven in opiniepeilingen ver achterlopen op de Labour oppositie, heeft Sunak het controversiële – en dure – immigratiebeleid centraal gesteld in zijn poging om dit jaar de verkiezingen te winnen.
Hij stelt dat het uitzetten van ongeautoriseerde asielzoekers mensen zal afschrikken om risicovolle reizen over het Kanaal te maken en het businessmodel van mensensmokkelbendes zal doorbreken.
“We hebben een plan. Het werkt,” zei Sunak woensdag in het Lagerhuis.
Hij moet zijn medeconservatieven en kiezers ervan overtuigen dat het waar is. Maar de liberale vleugel en de law-and-order vleugel van de Conservatieven – altijd ongemakkelijke bondgenoten – liggen met elkaar overhoop over het Rwanda-plan.
Gematigden maken zich zorgen dat het beleid te extreem is, zorgen die nog eens onderstreept werden toen de vluchtelingenorganisatie van de Verenigde Naties deze week zei dat het Rwanda-plan “niet verenigbaar is met de internationale vluchtelingenwetgeving”.
De pogingen van hardliners om de wet aan te scherpen door beroepsmogelijkheden voor asielzoekers te sluiten mislukten dinsdag en sommige conservatieve rebellen zeggen dat ze zich tegen de hele wetgeving zullen verzetten als die niet wordt aangescherpt.
Als ongeveer 30 Tory-wetgevers tegen het wetsvoorstel stemmen, kan dat samen met stemmen van de oppositie genoeg zijn om de wetgeving om zeep te helpen.
Maar veel conservatieve wetgevers zullen misschien aarzelen om het beleid van Sunak te saboteren, wat paniek zou kunnen zaaien om hem te vervangen of zelfs zou kunnen leiden tot snelle verkiezingen. De regering moet voor het einde van het jaar nationale verkiezingen uitschrijven.
Sunak houdt vol dat het wetsvoorstel zo ver gaat als de regering kan, omdat Rwanda zich zal terugtrekken uit de overeenkomst om asielzoekers te herhuisvesten als het V.K. de internationale wet overtreedt.
Labour-leider Keir Starmer zei dat de Conservatieve Partij zichzelf verscheurde over het plan, als “honderden kale mannen die vechten om een enkele gebroken kam”.
Maar minister van Illegale Immigratie Michael Tomlinson zei dat er slechts een “centimeter verschil” was tussen de regering en haar conservatieve critici, en “eigenlijk willen we allemaal hetzelfde.”
Hij zei dat hij er vertrouwen in had dat het wetsvoorstel er woensdagavond door zou komen.
Het Rwanda-beleid is de sleutel tot Sunaks belofte om “de boten te stoppen” die onbevoegde migranten vanuit Frankrijk over het Kanaal naar Groot-Brittannië brengen. Meer dan 29.000 mensen maakten de gevaarlijke reis in 2023, tegenover 42.000 het jaar ervoor. Vijf mensen kwamen vorige week om toen ze in het donker en in de winterkou probeerden een boot te lanceren vanuit Noord-Frankrijk.
Londen en Kigali sloten bijna twee jaar geleden een overeenkomst waarbij migranten die Groot-Brittannië via het Kanaal bereiken naar Rwanda zouden worden gestuurd, waar ze permanent zouden blijven. Groot-Brittannië heeft Rwanda minstens 240 miljoen pond (280 miljoen euro) betaald onder de overeenkomst, maar er is nog niemand naar het Oost-Afrikaanse land gestuurd.
De Rwandese president Paul Kagame zei dat het “het probleem van het Verenigd Koninkrijk was, niet van Rwanda” dat er geen asielzoekers naar het land zijn gestuurd.
“Als ze niet komen, kunnen we het geld teruggeven,” zei Kagame tegen de BBC op het World Economic Forum in Davos, Zwitserland.
Mensenrechtengroeperingen hebben het plan bekritiseerd als inhumaan en onuitvoerbaar. Nadat het was aangevochten in Britse rechtbanken, oordeelde het Britse Hooggerechtshof in november dat het beleid illegaal was omdat Rwanda geen veilig land is voor vluchtelingen.
Als reactie op de uitspraak van het Hooggerechtshof ondertekenden Groot-Brittannië en Rwanda een verdrag waarin ze beloofden de bescherming voor migranten te versterken. De regering van Sunak beweert dat het verdrag het mogelijk maakt om een wet aan te nemen die Rwanda tot een veilige bestemming verklaart.
Als de wet door het parlement wordt goedgekeurd, kan de regering delen van de Britse mensenrechtenwetgeving “buiten toepassing laten” als het gaat om Rwanda-gerelateerde asielaanvragen en wordt het moeilijker om de deportaties aan te vechten voor de rechtbank.
Als het wetsvoorstel woensdag door het Lagerhuis wordt aangenomen, gaat het naar het Hogerhuis, het House of Lords, waar meer tegenstand zal komen.
