Cagan Koc, Annmarie Hordern, Viktoria Dendrinou, Bloomberg, 18 januari – Landen die de kandidatuur van de Nederlandse premier Mark Rutte steunen om de NAVO te leiden, hebben achter de schermen gewerkt om ervoor te zorgen dat de race deze zomer is afgerond. Dit melden bronnen die bekend zijn met de zaak.
De beslissing moet unaniem zijn onder de 31 bondgenoten van de Noord-Atlantische Verdragsorganisatie en de Nederlandse leider is nu al de grote favoriet om de huidige secretaris-generaal Jens Stoltenberg op te volgen als zijn termijn in oktober afloopt. Toch moeten sommige landen in Oost-Europa Rutte nog hun steun geven, zeiden de mensen.
Rutte maakte deze week zijn opwachting op het World Economic Forum in het Zwitserse Davos, waar hij er bij de Europese landen op aandrong om meer geld uit te geven aan defensie. Het is een veelgehoord refrein van de voormalige Amerikaanse president Donald Trump, die een sterke kanshebber is om in november het Witte Huis terug te winnen. Rutte steunde eerder deze maand ook Amerikaanse en Britse aanvallen tegen de Houthi’s.
De rol van de secretaris-generaal van de NAVO zal vooral kritiek zijn, omdat de oorlog tussen Rusland en Oekraïne nog jaren zal aanslepen. De NAVO-chef moet een evenwicht zien te vinden tussen het vermijden van directe gevolgen of een bredere escalatie tussen het bondgenootschap en Rusland. En tegelijkertijd bondgenoten aanmoedigen om Oekraïne militair en financieel te blijven steunen nu het publiek moe begint te worden van de kosten.
Rutte beëindigt 13 jaar als langstzittende premier van Nederland nadat de Nederlandse regering in juli instortte door onenigheid over het migratiebeleid. Hij zal aftreden zodra er een nieuwe coalitieregering kan worden gevormd, waarbij de extreemrechtse politicus Geert Wilders het stokje zal overnemen.
Rutte, 56, heeft de steun van veel NAVO-leden om het bondgenootschap te leiden, deels omdat hij wordt gezien als een kandidaat die Trump in goede banen zou kunnen leiden. In oktober zei Rutte dat hij open staat voor de rol, maar in Davos weigerde hij commentaar te geven op de vraag of hij nog in de running is.
“Trump’s belangrijkste punt was dat we niet genoeg uitgaven,” zei Rutte woensdag in een interview met Bloomberg TV. “Hij had gelijk.”
Ondanks brede steun van de grotere NAVO-landen, waaronder Frankrijk en Duitsland, moeten NAVO-ambassadeurs nog hun handtekening zetten onder de kandidatuur van Rutte. Sommige landen uit de oostelijke flank van de alliantie slepen hun hakken in het zand, temidden van een drang naar een grotere vertegenwoordiging van de regio in hoge functies binnen de organisatie.
En hoewel de Estse premier Kaja Kallas en de Letse minister van Buitenlandse Zaken Krisjanis Karins vorig jaar allebei interesse toonden in de functie, hebben hun landen hen niet formeel voorgedragen.
NAVO-bondgenoten streven er nog steeds naar het proces dit voorjaar af te ronden om te voorkomen dat de rol verstrikt raakt in de koehandel rond topfuncties na de verkiezingen voor de Europese Unie. Die tijdlijn zou verlengd kunnen worden, maar de meeste NAVO-bondgenoten verwachten dat de beslissing op tijd genomen zal zijn voor de top van NAVO-leiders in Washington in juli.
Rutte is door de VS twee keer benaderd voor de functie, zei een andere persoon, die sprak op voorwaarde van anonimiteit. De laatste keer wees hij het af omdat hij niet dacht dat zijn kabinet zo snel zou instorten.
Nadat hij het bondgenootschap een decennium lang door tumultueuze periodes heeft geloodst, waaronder de inval van Rusland in Oekraïne en de terugtrekking van de geallieerden uit Afghanistan, zal Stoltenberg aftreden. Hij doet dit tijdens het 75e jaar van het bondgenootschap, dat deze zomer zal worden gevierd op een top van leiders in Washington.
Stoltenberg wees dinsdag in een afzonderlijk interview met Bloomberg TV op het belang van het trans-Atlantische bondgenootschap, zowel voor Europa als voor de VS. Hij zei dat hij geloofde dat de VS een belangrijke bondgenoot zouden blijven, ongeacht de uitslag van de Amerikaanse verkiezingen.
