Petra Sorge, Bloomberg, 20 januari 2024 – De Europese zonne-energiesector wordt geconfronteerd met de diepste crisis in meer dan tien jaar nu de hevige concurrentie uit China de productie in de sector ondermijnt, waardoor de hoop van het continent op een grotere energieonafhankelijkheid minder wordt.
Vorig jaar werden er in de Europese Unie meer zonnepanelen geïnstalleerd dan ooit tevoren, een zegen voor de klimaatdoelstellingen van het blok. Dit werd echter deels mogelijk gemaakt door een toestroom van Chinese apparatuur, waardoor de winsten van lokale fabrikanten kelderden. Ondanks aandringen om meer energie-infrastructuur van eigen bodem te stimuleren, zijn regeringen traag geweest om de noodlijdende industrie te steunen.
Artikel gaat verder na afbeelding.
De laatste gevolgen werden woensdag duidelijk. Toen ze de Zwitserse fabrikant van panelen Meyer Burger Technology AG zei dat het mogelijk een productievestiging in Freiberg, Duitsland – een van de grootste in Europa – zal sluiten en zijn investeringen zal verleggen naar de VS. In afwachting van een definitieve beslissing volgende maand, kan de sluiting van de site al in april plaatsvinden en ongeveer 500 werknemers treffen.
Zonne-energie heeft de afgelopen jaren een prominente rol gespeeld bij de uitbreiding van hernieuwbare energie in Europa dankzij de kelderende kosten. Maar de trend is ten koste gegaan van de Europese paneelproducenten die er niet in zijn geslaagd om hun toeleveringsketens voldoende op te schalen om wereldwijd te kunnen concurreren. Tegelijkertijd staan regeringen onder druk om de energietransitie door te zetten en beschikken ze niet over de benodigde budgetten om Europese producenten te helpen bij te blijven.
Een belangrijke factor die de zaken ingewikkelder maakte, was het Amerikaanse verbod van 2022 op panelen met onderdelen uit de Chinese regio Xinjiang. De maatregel was bedoeld om dwangarbeid uit te sluiten, maar zorgde ervoor dat apparatuur naar Europa stroomde.
Onderzoeksbureau Rystad Energy schatte afgelopen juli dat zich in Europese magazijnen voor ongeveer 7 miljard euro aan in China geproduceerde panelen hadden opgestapeld, die ongeveer evenveel energie konden produceren als alle panelen die in 2022 in de regio werden geïnstalleerd.
Gunter Erfurt, CEO van Meyer Burger, noemde de ontwikkeling “dumping“. Wereldwijd zijn de prijzen van zonnepanelen gehalveerd tot 0,12 dollar per watt in 2023 – ongeveer een derde van de productiekosten van Meyer Burger‘s zonnepanelen, volgens Bloomberg. Zelfs toonaangevende Chinese zonne-energiefabrikanten hebben moeite om winstgevend te blijven.
In september kondigde het Noorse Norsun AS – dat onderdelen maakt voor de productie van zonnecellen – een tijdelijke productiestop en ontslagen aan. De Duitse moduleproducent Solarwatt zei dat het in november 10% van zijn personeelsbestand zal inkrimpen.
Het Finse zonne-energiebedrijf Valoe Oyj vroeg in december een schuldsanering aan om insolventie te voorkomen. De Oostenrijkse zonnecelpanelen-producent Energetica Industries opende die maand een faillissementsprocedure.
“De Europese en Duitse zonne-energiesector wordt momenteel over de hele linie enorm onderboden”, zegt Detlef Neuhaus, CEO van Solarwatt.
De EU heeft gezegd dat ze tegen 2030 minstens 40% van haar behoefte aan schone technologie in eigen land wil produceren. Het is een ambitie die voor een niet onbelangrijk deel is ingegeven door de lessen van de energiecrisis na de Russische invasie in Oekraïne.
Op dit moment voorzien binnenlandse leveranciers echter in minder dan 2% van de Europese vraag naar zonne-energie, volgens de branchevereniging SolarPower Europe, en ongeveer 90% van de onderdelen komt uit China. Sommige fabrikanten, zoals Meyer Burger, kijken naar investeringen in de VS nadat de Inflation Reduction Act van president Joe Biden belastingverlagingen en stimuleringsmaatregelen voor eindgebruikers in de hand heeft gewerkt.
De situatie is een grimmige herinnering aan gebeurtenissen die de Europese zonnecelindustrie ongeveer tien jaar geleden schade berokkenden. Toen legde de EU importtarieven op voor Chinese zonnepanelen nadat het Aziatische land zijn industrieel beleid had geïntensiveerd, wat bijdroeg aan een sterke daling in de ontwikkeling van zonne-energie in Europa. Veel bedrijven, zoals Robert Bosch, sloten hun zonne-energieactiviteiten in Europa.
“Vandaag is het net zo dramatisch als toen,” zei Neuhaus van Solarwatt.
Handelslobby’s hebben regeringen aangespoord om de steun op te voeren en tegelijkertijd tarieven of importverboden te vermijden. De Net Zero Industry Act van de Europese Commissie, die nog moet worden afgerond, heeft als doel criteria op te stellen voor duurzame veilingen om rekening te houden met cyberveiligheid, duurzaamheid en het vermogen om te leveren. Iets wat gunstig zou moeten zijn voor binnenlandse producenten van wind- en zonne-energie.
In Duitsland debatteert de regering over het aanbieden van een ‘veerkrachtbonus’ aan producenten die het verschil in operationele kosten met hun buitenlandse concurrenten kan dekken. Maar ambtenaren zijn nog steeds verdeeld over de maatregel omdat ze druk bezig zijn met het dichten van een gat in de begroting van 17 miljard euro.
“Hernieuwbare energie maakt deel uit van kritieke infrastructuur en we moeten niet te afhankelijk worden van andere landen – vooral niet in de huidige gespannen wereldwijde situatie,” zei Claudia Kemfert, een energie-expert aan het DIW-onderzoeksinstituut in Berlijn.
