Jade Le Deley, Boussy-Saint-Antoine, AP, 3 februari 2024 – Vrachtwagenchauffeur Jeremy Donf begrijpt dat Franse boeren het moeilijk hebben en hij wil lokale voedselproducenten steunen. Maar net als veel consumenten is het kopen van Frans voedsel niet altijd een optie.
Boerenprotesten in heel Europa hebben deze week duidelijk gemaakt hoe boeren en huishoudens het momenteel moeilijk hebben door meerdere factoren, waaronder aanhoudende inflatie, hoge rentes en volatiele energieprijzen.
“We begrijpen hun woede omdat we waarde hechten aan boeren. Wat gaan we doen als zij er niet zijn? Dan eten we niet. Zulke protesten zijn belangrijk,” zei Donf.
Maar terwijl hij in zijn Parijse supermarkt in de buitenwijken de in Spanje geteelde citroenen woog, merkte Donf op dat de meeste producten om hem heen geïmporteerd zijn. En als er Frans voedsel beschikbaar is, kan niet iedereen zich dat veroorloven. Op een Parijse markt kostten Marokkaanse clementines en Poolse champignons deze week ongeveer de helft van hun Franse tegenhangers.
De protesten van de boeren trokken veel publieke steun in Frankrijk, zelfs van vrachtwagenchauffeurs zoals Donf wiens levensonderhoud werd bedreigd door de snelwegblokkades die deel uitmaakten van de protesten.
Donf woont in de Parijse voorstad Boussy-Saint-Antoine, maar komt van het Franse eiland Réunion in de Indische Oceaan, waar landbouw belangrijk is en veel mensen rechtstreeks van lokale boeren kopen.
Regeringen waaronder Frankrijk, Spanje en Griekenland zijn de afgelopen dagen overeengekomen om honderden miljoenen euro’s in de landbouwsector te pompen om de demonstranten te kalmeren. De EU verleende ook concessies aan boeren, gevoelig voor de bezorgdheid van de kiezers in de aanloop naar de verkiezingen voor het Europees Parlement in juni.
Op een nabijgelegen boerenmarkt deze week verkozen verschillende shoppers specifiek duurder Frans vlees en groenten boven goedkopere importproducten, deels aangezet door de recente protesten.
“Ik ben me er terdege van bewust dat het voor sommige mensen niet gemakkelijk is om meer geld uit te geven aan voedsel. Maar omdat mijn pensioen me dat toestaat, heb ik besloten om de voorkeur te geven aan Franse producten van hoge kwaliteit,” zei Patrick Jobard, een gepensioneerde.
De prijzen voor tarwe, maïs en andere granen – met uitzondering van rijst – zijn lager dan voor de inval van Rusland in Oekraïne, die de wereldwijde kosten van voedselgrondstoffen in 2022 naar recordhoogten dreef.
Consumenten zien ondertussen geen grote voordelen van de lagere prijzen voor tarwe en andere voedselgrondstoffen die op de wereldmarkt worden verhandeld. Dit omdat de prijsstijging in de supermarkt samenhangt met andere kosten, nadat het voedsel de boerderij heeft verlaten, zegt Joseph Glauber, senior onderzoeker bij het International Food Policy Research Institute.
Zaken als energiekosten en hogere lonen voor arbeid hebben “elke stap van de voedselverwerking beïnvloed, helemaal tot aan de winkelschappen,” zei hij.
Nu de prijzen zijn gedaald, krijgen boeren minder voor wat ze verbouwen dan vroeger en worden ze geconfronteerd met onzekerheid door volatiele energieprijzen.
Dat is vooral moeilijk voor boeren in Europa, vanwege het verlies van goedkoop Russisch aardgas en handelsverstoringen doordat de Houthi-terroristen in Jemen schepen in de Rode Zee aanvallen, zei hij.
De Rode Zee is een kritieke handelsroute tussen Azië en Europa, dus boeren in de Europese Unie, Oekraïne en Rusland worden geconfronteerd met de gevolgen. Rederijen leiden schepen om voor langere reizen rond het puntje van zuidelijk Afrika.
“Die kosten worden doorberekend aan de producenten”, aldus Glauber, voormalig hoofdeconoom van het Amerikaanse ministerie van Landbouw.
Bovendien zijn de rentetarieven hoog, waardoor het duurder is om te lenen voor landbouwmachines en andere benodigdheden. Europese boeren hebben ook te maken met klimaatregels die de kosten kunnen opdrijven die niet worden gedragen door concurrenten in de VS en elders.
Boeren in grote economieën zoals Europa en de VS krijgen echter wel overheidsgeld voor het verbouwen van voedsel, terwijl “een groot deel van de landbouw wereldwijd niet gesubsidieerd wordt. En zij concurreren in deze omgeving,” aldus Glauber.
De economieën zijn vertraagd, vooral in Europa, waardoor de voedselinflatie is afgenomen, maar “mensen denken nog steeds terug aan twee jaar geleden en zeggen: ‘Tjonge, dit vlees is nog steeds erg duur in vergelijking met wat ik twee jaar geleden betaalde,'” zei hij.
Goedkopere import is een grote zorg voor boeren in heel Europa.
In Frankrijk was de woede van de boeren vooral gericht op het enorme handelscentrum van Rungis, de grootste voedselmarkt van Europa. Het voorziet veel Parijse restaurants en supermarkten van voedsel, maar wordt ook gezien als een symbool van geglobaliseerde voedselketens.
Een groep boeren uit het zuidwesten van het land kampeerde deze week met hun tractoren voor de poorten van het centrum en reed later langs gepantserde voertuigen die het terrein bewaakten, wat leidde tot 91 arrestaties.
“Ik heb ervoor gekozen om hierheen te komen, omdat het een zeer symbolische plek is, een voedselsymbool,” zei Jean-Baptiste Chemin, een graan- en boomgaardenboer die in zijn tractor vanuit de regio Lot-et-Garonne in Zuid-Frankrijk hierheen reed.
Vlakbij stond een bord met de tekst: “Wij voeden jullie en wij sterven”.
Toen de politie hem kwam arresteren, grapte hij met zijn kenmerkende zuidelijke accent dat hij er geen bezwaar tegen had om naar een politiebureau gebracht te worden.
“Ik heb toch al 600 kilometer gereisd.”
