Het Nederlandse anti-witwasproject Transactiemonitoring Nederland (TMNL) wordt tegengehouden in zijn beoogde uitvoering, met bezwaren vanuit Brussel.
Het gezamenlijke witwasonderzoek, bedoeld om witwassen efficiënter en effectiever aan te pakken, wordt nu alleen onder strenge voorwaarden toegestaan volgens nieuwe Europese regelgeving, meldt het FD.
Dit verbod vanuit Europa wordt gezien als een grote overwinning voor privacy-instellingen, zoals de Autoriteit Persoonsgegevens, die TMNL eerder beschreef als een sleepnet en massasurveillance. Minister van Financiën, Steven van Weyenberg (D66), schrijft in een brief aan de Tweede Kamer dat TMNL niet voldoet aan het nieuwe raamwerk van Europese witwasregels.
De nieuwe Europese wet, momenteel ter goedkeuring bij het Europees Parlement, verbiedt banken om zonder gegronde redenen gezamenlijk onderzoek te doen naar hun klanten. Helène Erftemeijer, sectorcoördinator antiwitwassen bij de Nederlandse Vereniging van Banken, benadrukt dat volgens deze verordening alleen gegevens van klanten met een hoog risico gedeeld mogen worden.
De concrete gevolgen voor TMNL blijven echter onduidelijk. De brief van de minister wordt door experts als cryptisch beschouwd, zelfs Erftemeijer waagt zich niet aan speculatie over de impact op TMNL.
Instanties als de Autoriteit Consument & Markt en de Autoriteit Persoonsgegevens (AP) onthouden zich ook van commentaar op het wetsvoorstel uit Europa. Peter van Leusden, antifraude-expert bij adviesbureau Partner in Compliance, merkt op dat Nederland voorzichtig manoeuvreert:
“Het lijkt alsof Nederland op eieren loopt. Feitelijk is de AP buitenspel gezet, omdat er geen nationale wetgeving meer nodig is”.
De nieuwe Europese witwasregels zullen niet alleen gevolgen hebben voor TMNL, maar ook voor het Nederlandse wetsvoorstel Plan van Aanpak Witwassen. Nadat het kabinet is gevallen, heeft de Tweede Kamer dit wetsvoorstel controversieel verklaard.
TMNL zal pas terugkeren op de politieke agenda wanneer een nieuw kabinet is aangetreden, en tegen die tijd kan het Europees Parlement al ingestemd hebben met de nieuwe, overkoepelende Europese witwaswet.
Brussel streeft naar een vergaande harmonisatie van het witwasonderzoek in Europa, waarbij publiek-private samenwerking onder strikte voorwaarden mogelijk blijft. PvdA-Europarlementariër Paul Tang beschouwt de nieuwe wet als een compromis en benadrukt dat de AP en TMNL samen tot overeenstemming moeten komen.
