Redactie, TPO, 4 april 2024 – De komende tien jaar is 770 miljoen euro extra nodig voor restauraties van rijksmonumenten, die geen woonhuis zijn. Dat blijkt uit het tussenrapport genaamd ‘Onderzoek restauratieopgave niet-woonhuis-rijksmonumenten‘, dat donderdag is overhandigd aan staatssecretaris van Cultuur en Media Fleur Gräper (D66) en het Interprovinciaal Overleg (IPO), meldt het minsterie van OCW.
Deze monumenten omvatten onder andere kerken, kloosters, molens, vuurtorens en boerderijen met een grote cultuur-historische waarde.
Het rapport, waarvoor opdracht is gegeven door de rijksoverheid, provincies, gemeenten en het Nationaal Restauratiefonds, benadrukt de noodzaak van deze financiële injectie om de kwaliteit van deze monumenten te behouden.
Nederland telt ruim 60.000 beschermde rijksmonumenten. Rijksoverheid, provincies en eigenaren delen gezamenlijk de verantwoordelijkheid voor de financiering van restauraties van niet-woonhuis rijksmonumenten. Volgens het IPO zijn sommige grote monumenten al dringend toe aan restauratie, zoals Veenhuizen in Drenthe, klooster Steyl in Limburg en Museum Prinsenhof in Delft.
Ook doet het rapport melding dat kerkbesturen, vrijwilligersorganisaties of eigenaren van boerderijen vaak grote moeite hebben om hun eigen bijdrage op te brengen.
Het beschikbare budget van rijk en provincies is echter onvoldoende voor de restauraties van deze grote en groene monumenten, zoals parken en kasteeltuinen, wat bevestigd wordt door het tussenrapport.
De provincies pleiten voor een gezamenlijke aanpak met het Rijk om de financiering voor de restauratieopgaven op de lange termijn te waarborgen, met als doel het terugdringen van de onderhoudsachterstand van niet-woonhuis rijksmonumenten in matige of slechte staat van 14,6 procent naar 10 procent,
Om dat percentage te realiseren, is de komende tien jaar in totaal 1,22 miljard euro nodig. Daarvan is 450 miljoen euro gedekt, uitgaande dat het rijk en provincies hun bijdragen van de afgelopen jaren doorzetten. Wat rest is een financieringsopgave van 770 miljoen euro.
Kosten voor interieurherstel en herstel van fundering zijn overigens maar gedeeltelijk meegenomen en die voor verduurzaming, toegankelijkheid en de aanwijzing van nieuwe monumenten zijn helemaal niet meegenomen.
De rijksoverheid heeft al stappen gezet door de garantstelling voor leningen van het Nationaal Restauratiefonds te verhogen van 380 miljoen euro naar 500 miljoen euro. Hierdoor kunnen eigenaren van monumenten ook in de toekomst aanvullende financiering krijgen voor restauratie en verduurzaming.
Het eindrapport van het onderzoek zal later dit jaar naar de Kamer worden gestuurd, waarbij verdere stappen zullen worden overwogen om het financieringsstelsel voor monumentenzorg te versterken en te vernieuwen.
