Redactie, TPO, 5 april 2024 – D66-leider Rob Jetten verwelkomt de kritische blik die zijn partij op zichzelf werpt, zoals blijkt uit zijn reactie op een scherp intern evaluatierapport dat de oorzaken van de verkiezingsnederlaag belicht, meldt het ANP.
In november vorig jaar leed de partij onder leiding van Rob Jetten een verlies van vijftien van de 24 zetels.
Jetten erkent dat D66 kiezers verloor door zich te arrogant, betweterig en moralistisch te presenteren. Hij benadrukt het belang van zelfreflectie en stelt dat het goed is om zo nu en dan een spiegel voorgehouden te krijgen.
Desondanks betekent dit niet dat Jetten het op alle punten eens is met de bevindingen van het rapport. Hij wijst er bijvoorbeeld op dat D66 te veel nadruk legde op jaartallen en gerechtelijke uitspraken in het debat over stikstof.
Volgens hem was deze focus op deadlines voornamelijk een reactie op de uitlatingen van voormalig CDA-leider Wopke Hoekstra over de stikstofdoelen.
Jetten constateert dat de kern van de discussie over stikstof, namelijk de impact ervan op boeren, verloren is gegaan door de obsessie met details aan beide zijden. Hij heeft geen spijt van D66’s inzet voor een halvering van de veestapel, omdat dit volgens hem belangrijk was om het debat over stikstof op gang te brengen.
Uit het rapport leidt Jetten af dat het noodzakelijk is om ‘meer vanuit het hart politiek te bedrijven”:
In een intern evaluatierapport erkent D66 onomwonden de tekortkomingen die hebben geleid tot de grote verkiezingsnederlaag bij de afgelopen Tweede Kamerverkiezingen, aldus een publicatie donderdag in NRC.
Het rapport, opgesteld door het wetenschappelijk bureau van de partij, de Mr. Hans van Mierlo Stichting, in samenwerking met de huidige Tweede Kamerfractie, stelt dat de neergang al begon kort na de grote verkiezingsoverwinning van Sigrid Kaag in maart 2021.
Hoewel haar aanvankelijke kritiek op de poging van VVD-leider Mark Rutte om (toenmalig) CDA’er Pieter Omtzigt ‘kalt te stellen’ goed viel, verloor de partij snel vertrouwen nadat D66 een motie van wantrouwen tegen Rutte niet steunde in een debat op 1 april van dat jaar.
Een half jaar later liet Kaag haar streven naar een progressieve coalitie varen en ging de partij opnieuw in een samenwerking met VVD, CDA en ChristenUnie.
Ondanks dat D66 veel progressief beleid wist binnen te halen in het regeerakkoord, bleef de partij gestaag aan populariteit verliezen. Het gebrek aan een duidelijk politiek profiel binnen de Tweede Kamerfractie wordt benadrukt, doordat zowel Kaag als Jetten kozen voor kabinetsposten, waardoor de zichtbaarheid van D66 versnipperd raakte tussen verschillende leiders op verschillende niveaus.
Na het vallen van kabinet Rutte IV in juli vorig jaar, verloor D66 de regie over mogelijke verkiezingsthema’s, wat leidde tot een nadruk op strenger asielbeleid, wat juist resulteerde in een overwinning voor populistisch rechts.
Tijdens de campagne slaagde D66 er niet in om de zorgen van kiezers op belangrijke thema’s zoals huisvesting, gezondheidszorg en Europese integratie adequaat aan te pakken.
Het rapport benadrukt ook de moeite van D66 om de juiste toon te vinden om kiezers aan te spreken, vaak te belerend en te gericht op het gelijk halen op basis van feiten en wetenschap, in plaats van op waarden en politieke ideologieën.
Dit heeft ertoe geleid dat de partij zich soms betweterig opstelde, wat de kiezer vervreemdde en de partij in onbeduidende discussies deed belanden.
Zaterdag bespreekt D66 het kritische interne evaluatierapport op een congres.
