Redactie, TPO, 20 mei 2024 – De Iraanse president Ebrahim Raisi (63) is omgekomen bij een helikoptercrash in een bergachtig gebied van Iran, meldt Bloomberg. Het ongeluk vond zondag in dichte mist plaats nabij het dorp Tavil, in het noordwesten van het land.
Hulpverleners vonden maandag na een urenlange zoektocht de helikopter en lichamen van de president en andere functionarissen, waaronder minister van Buitenlandse Zaken Hossein Amirabdollahian (60). Er waren in totaal negen mensen aan boord, niemand heeft de crash overleeft.
In the early hours of this morning, Iranian state TV confirmed the deaths of President Ebrahim Raisi and his foreign minister Hossein Amir Abdollahian in a helicopter crash.
Full story: https://t.co/Qqqn64O0xi pic.twitter.com/tsnGM0eOih
— Sky News (@SkyNews) May 20, 2024
Raisi ontmoette zondag zijn Azerbeidzjaanse ambtgenoot Ilham Aliyev om een gezamenlijk ontwikkelde dam aan de grens tussen de twee landen te openen. De president keerde met een groep van drie helikopters terug van het evenement, toen het toestel neerstortte.
In de regio was dichte mist, wat de omstandigheden voor de reddingsteams moeilijk maakte. De andere twee helikopters landden veilig.
De Amerikaanse Senaatsmeerderheidsleider Chuck Schumer zegt dat inlichtingendiensten hem hebben geïnformeerd dat er geen bewijs is van kwade opzet bij de helikoptercrash, meldde NBC.
Iranian President Ebrahim Raisi has died after the helicopter he was travelling in crashed in a mountainous area of northwest Iran.
Sky’s Middle East correspondent @AliBunkallSky says it’s ‘a very delicate moment’ for Iran
Full story: https://t.co/Qqqn64O0xi pic.twitter.com/Rtd6TTXkIg
— Sky News (@SkyNews) May 20, 2024
De Iraanse president werd door mensenrechtenorganisaties beschuldigd van een belangrijke rol in de massale executie van duizenden politieke gevangenen eind jaren 1980. Raisi kreeg daardoor de bijnaam: de ‘Slager van Teheran’.
In 2018 stelde Amnesty International dat Raisi voorzitter was van een “doodscommissie” en riep de Verenigde Naties op om hem te onderzoeken wegens misdaden tegen de menselijkheid.
De dood van de president komt op een moment van onrust in het Midden-Oosten, de oorlog in Gaza tussen Israël en Hamas is nog steeds gaande. Het conflict heeft Iran, dat de islamitische terreurgroep Hezbollah steunt, en Israël dichter bij een volledige oorlog gebracht.
Ook heeft het geleid tot aanvallen van andere door Teheran gesteunde groepen, waaronder de Houthi’s in Jemen en sjiitische milities in Irak, op schepen rond de Rode Zee en Amerikaanse bases.
In april lanceerde Iran een ongekende aanval met raketten en drones op Israël, zijn gezworen vijand, hoewel ze bijna allemaal werden onderschept en weinig schade aanrichtten. De Joodse staat reageerde met een beperkte aanval op een luchtmachtbasis in Iran.
Hoewel de spanningen tussen de twee landen sindsdien zijn verminderd, blijven ze hoog. Het Israëlische leger bevindt zich inmiddels in de zevende maand van een oorlog, met als doel het vernietigen van de terreurorganisatie Hamas en het bevrijden van de laatste gijzelaars, die sinds 7 oktober door Hamas in Gaza gevangen worden gehouden.
Raisi was een ultraconservatieve geestelijke, die in 2021 de presidentsverkiezingen won. Hij werd gezien als een favoriet om Ayatollah Ali Khamenei (85), de opperste leider van Iran, op te volgen.
Waarschijnlijk wordt Ali Khamenei nu opgevolgd door de eerste vice-president Mohammad Mokhber (69), die Iran bij veel recente buitenlandse reizen heeft vertegenwoordigd. Net als veel andere hoge Iraanse functionarissen is ook Mokhber onderworpen aan Amerikaanse sancties. Uitgaande van de Iraanse grondwet worden de verkiezingen waarschijnlijk binnen 50 dagen gehouden.
Raisi’s dood zal de interne stabiliteit van Iran niet “ernstig verstoren, aangezien de veiligheidsdiensten, het leger en het Islamitische Revolutionaire Garde Corps (IRGC) onder controle blijven” van de opperste leider, stelt Gregory Brew, analist bij Eurasia. De IRGC is een krachtige militaire en zakelijke macht en controleert veel van Iran’s relaties met de proxy-milities.
Zowel Raisi als Amirabdollahian hielden toezicht op het herstel van de diplomatieke betrekkingen van Iran met Saoedi-Arabië via een door China bemiddelde deal in maart 2023.
Maar het was ook een tijd van impasse in de onderhandelingen om het nucleaire akkoord van Iran met wereldmachten, waaronder de VS, nieuw leven in te blazen en de westerse economische sancties op te heffen.
De Iraanse televisie zond eerder live beelden uit van tientallen ambulances te midden van zware regen en mist. Het Turkse ministerie van Defensie zei dat het op verzoek van Iran een drone had gestuurd om te helpen bij het lokaliseren en monitoren van de crashlocatie.
De EU hielp door haar snelle responskaartendienst te activeren. Tijdens de inauguratie van de omstreden Iraanse president in 2021 in Teheran zorgde de aanwezigheid van een Europese delegatie voor woedende reactie. Bovendien was het opmerkelijk, gezien de EU destijds Raisi niet officieel had gefeliciteerd met zijn verkiezingswinst en hij op een sanctielijst van de EU stond.
Lees ook: Helikopter met Iraanse president maakt ‘harde landing’, toestand onbekend
