Redactie, TPO, 5 juni 2024 – Een brede meerderheid in de Tweede Kamer steunde dinsdag deze route. De weg is hiermee definitief vrij voor de grootste subsidie aan een commercieel bedrijf in lange tijd, een weg die het demissionaire kabinet ook al wilde bewandelen voor Tata Steel, meldt het FD.
Eerder lekte uit, door een fout van het ministerie van Economische Zaken en Klimaat, dat het voorkeursscenario van het kabinet en nu ook de Tweede Kamer zo’n 3 miljard euro kan kosten uit de schatkist. Tijdens een eerder debat in de Kamer tekende zich al een meerderheid af, maar pas tijdens de stemming dinsdag bleek hoe breed die steun was.
Het versneld schoner maken van één van de meest vervuilende bedrijven in Nederland is één van de plannen van het vorige kabinet om de klimaatdoelen te halen. In het jargon heten ze ‘maatwerkafspraken’.
Hoewel er vele in planning zijn, wordt die voor Tata vermoedelijk veruit de duurste. De nieuwe coalitie wil overigens ook doorgaan met deze maatwerkafspraken.
Het demissionaire en straks nieuwe kabinet mogen echter niet zomaar een contract tekenen met de fabriek in IJmuiden, het vroegere Koninklijke Hoogovens en inmiddels onderdeel van het Indiase concern Tata. Zoals vorige week al bleek tijdens het debat, eisen Kamerleden dat het kabinet tal van voorwaarden opneemt in een eventuele overeenkomst.
In de motie waarin het kabinet wordt opgeroepen door te gaan met de plannen, staat dat er regels moeten worden opgenomen om bij oversubsidiëring geld te kunnen terugeisen. Ook moet het ministerie ‘inzetten op een zo groot mogelijke investering van het bedrijf zelf’.
Daarnaast heeft de Kamer een aparte motie aangenomen om de gezondheid van de omwonenden beter te waarborgen. Die garantie moet onderdeel zijn van de afspraken, aldus een ruime Kamermeerderheid.
Volgens het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu (RIVM) leven omwonenden gemiddeld tweeënhalve maand korter als gevolg van de vervuiling door de staalfabriek. Een expertgroep had daar eerder dit jaar aandacht voor gevraagd. De experts willen meer metingen en meer informatie van Tata.
Verder moet het kabinet ervoor zorgen dat Tata stopt met het gebruik van steenkool bij de productie van staal. Dit was altijd al het plan, maar de Kamer eist dat deze stop ‘publiekrechtelijk geborgd’ wordt, zodat de staalfabrikant er niet onderuit kan.
Een voorstel om een hard getal te plakken op de vermindering van de CO2-uitstoot per 2030 haalde het echter niet. Ook enkele andere wensen om verdere voorwaarden vooraf te verbinden aan een contract, kregen geen meerderheid.
Het idee van het voorkeursscenario is dat in 2030 de kooksgasfabriek 2 op het Tata-terrein wordt gesloten. De productie wordt overgenomen door een installatie die in eerste instantie op aardgas werkt, en in een later stadium op waterstof die met groene energie is gemaakt. Dit scheelt 40 procent in de CO2-uitstoot.
In een tweede stadium gaat ook kooksgasfabriek 1 dicht en gaat de reductie naar 80 procent. Nog later komt Tata met aanvullende maatregelen, waarmee de fabriek, die momenteel de grootste CO2-uitstoter van het land is, in 2045 volledig CO2-neutraal is.
Dat de Kamer akkoord gaat met staatssteun, komt mede doordat de alternatieven minder aantrekkelijk zijn. De ombouw is zo duur, dat Tata dat niet volledig zelf kan of wil doen. Autoriteiten zouden de fabriek op termijn wellicht kunnen stilleggen, maar om het terrein ooit een andere bestemming te kunnen geven, moet het eerst voor 12 miljard euro gesaneerd worden.
