Meest recente hoogtepunt van smaakvolle tafeldiscussie op de Nederlandse televisie moet natuurlijk wel zijn: Pieter Storms versus Jort Kelder over het prangende thema ‘niveau van de Nederlandse journalistiek’. Een prachtig affiche. Zoveel interessants over te melden. Intelligente bespiegelingen bij te geven. Goede gasten voor te bedenken. Matthijs van Nieuwkerk had de slotdiscussie aan tafel al meerdere malen fijntjes onder de aandacht gebracht. De introductie klonk zo mooi. Pieter Storms die bezig is om ‘een essay te schrijven’. Een oude rot uit het vak, door het verstrijken van de jaren ongetwijfeld scherp in zijn observatie en mild in zijn oordeel. Versus Jort Kelder. Exponent van een ander soort journalistiek waar Kelder zelf nota bene geen geheim van maakt. Dit alles onder leiding natuurlijk van Matthijs van Nieuwkerk. Die ont-zet-tend aardige man met duizend vrienden die zich niet snel verlaagt tot het niveau van ruziemaken.
Prachtige televisie
Het punt is: het werd inderdaad prachtige televisie. Entertaining televisie. Veelbesproken televisie. Becommentarieerde televisie. Maar wel op een andere manier dan ik – in al mijn naïviteit – had verwacht. Welke ‘hoofdschuldigen’ zijn er aan te wijzen in deze wedstrijd verbaal verplassen, deze competitie pikkenmeten, deze ordinaire scheldpartij?
In de eerste plaats: Pieter Storms. De man die nu huilie huilie doet over die gemene Jort Kelder en de redactie van De Wereld Draait Door die hem onder valse voorwendselen naar de studio zou hebben gelokt. Wat voor een prutser ben je als je de kans krijgt om op de nationale televisie een prachtig thema zoals ‘niveau van de Nederlandse journalistiek’ zo beperkt en zo persoonlijk in te steken door met niets anders te komen dan Jort Kelder als verpersoonlijking van al het kwaad met als voornaamste voorbeeld een verhaal in Quote over je eigen vrouw een paar jaar terug? Hoe dom ben je om te denken dat Jort Kelder daar vervolgens géén gehakt van je maakt, niet de gelegenheid aangrijpt om zich te richten tot je vrouw Nina Brink in de studio?
Pieter Storms was een essay aan het schrijven. Een essay! Over de stelling dat journalistiek tegenwoordig niet meer om de feiten draait! Met een glimlach dacht ik terug aan geniale essays over hetzelfde thema. Harry Frankfurt met zijn prachtige essay On Bullshit bijvoorbeeld, en zijn prachtige analyse over hoeveel bullshit er vinden is in hedendaagse cultuur; over hoe ‘bullshitten’ verschilt van liegen; en waarom ‘bullshitten’ misschien nog wel schadelijker is voor de waarheid dan liegen. Want, zo stelt Frankfurt heel scherp vast, het kenmerk van de leugenaar is dat hij zich nog bekommert om de waarheid, terwijl dat hele concept waarheid door de bullshitter simpelweg irrelevant wordt gevonden. De bullshitter heeft geen intentie om zijn bullshit te verbergen.
Parodie
Zomaar een associatie bij dat mooie woordje ‘essay’. Het was reden om even te blijven kijken naar Pieter Storms. Hoe ver zou hij zijn in zijn gedachteproces? Had hij de maatschappelijke onderstromen die de journalistiek van binnenuit kapotmaken geanalyseerd? Welke kleine proeve van een ongetwijfeld baanbrekend essay zouden wij in deze tafeldiscussie bij DWDD gaan opvangen?
Nogmaals: dat was een naïeve gedachte. Het was een parodie en een komedie op het genre tafeldiscussie/tafeldebat. Pieter Storms zat daar als ontzettende prutser en Matthijs van Nieuwkerk als een ontzettende hufter. Met zijn sympathieke puppieblik. Die gespeelde machteloosheid! Dat geveinsde afgrijzen van wat er daar aan tafel gebeurde! Het was prachtige televisie, echt, maar alsjeblieft laten we stoppen om het discussie en debat te noemen. Het is niet nodig om de schijn nog langer op te houden.
Eric Stam (http://www.ericstam.nl) is debattrainer en gespreksleider.
