‘Het gemene van een aforisme is vaak dat als je de bewering nóg een keer leest je beseft dat-ie niet klopt’, zegt schrijver Hanna Bervoets. Haar nieuwe roman heet ‘Alles wat er was’ en staat vol diepzinnige one-liners.
Het boek handelt over een groep vrienden die opgesloten zitten in een gebouw en proberen te overleven. De hoofdpersoon krijgt waanideëen en uiteindelijk loopt het slecht met haar af.
Natuurlijk mogen we de filosofische kalenderlemma’s uit deze post-moderne zedenschets niet zomaar met de werkelijkheid vermengen, behalve bij Bervoets. Die kan dat wél waarderen.
We spraken haar in Eye en dronken twee cola light.
‘Ha! Ik gooi héél veel weg. Ik heb heel weinig spullen, want ik heb heel weinig kasten. Ik zou kasten kunnen kopen, maar dat doe ik niet, omdat ik het gedoe vind. Dan moet ik op de fiets en buuh. Ik hou van leegte.’
‘Bij elke verhuizing gooi ik alles weg. Ik wil ook geen verjaardagscadeaus. Een goody bag neem ik wel mee, omdat ik – net als bij een kindersurprise – wil zien wat er in zit ben, maar thuis gooi ik dan alles weer weg. ‘
‘Mijn weggooidrift komt niet voort uit een anti-materialistisch principe, maar is pure onrust: ik wil geen shit in mijn huis. Mijn boeken staan achter een gordijn, want anders vind ik het afleiden.’
‘Ik geloof niet in echt of nep, omdat je nooit echt of onecht bent. Je bent altijd wat je op dat moment bent. Het is een verradelijke manier van denken: authentiek, echt, nep.’
‘Ik wil van die tegenstelling af, maar hij zit ingebakken in onze cultuur. Toevallig heb ik daar laatst een column over geschreven.’
‘De aanleiding was een aflevering van America’s Next Top Model. Als je naar America’s Next Topmodel kijkt is fake een beschuldiging. Dan zeggen ze: ‘You’re so fake, euhhhh.‘
Daar bedoelen ze mee: je bent inconsequent.
‘Het is een jargon dat in de Westerse maatschappij wordt gekopieerd en er wordt een negatief waardeoordeel aan gekoppeld.
‘Maar ik zie dat niet zo. Tuurlijk ben ik bij mijn moeders anders dan nu bij jou. Maar wat maakt dat uit? Ik ben dan óók mezelf.’
‘Grappig, dit punt maak ik dus ook in die column over America’s Next Top Model. Blijkbaar herhaal ik mezelf een beetje, haha.
‘Tyra Banks zegt in het programma tegen een meisje dat boos is omdat ze voor fake is uitgemaakt: “Je moet niet schreeuwen, want dan loopt de opdrachtgever weg.” ‘
‘Conclusie is: moraal doet er niet toe als die opdrachtgever maar blijft. Tara zegt eigenlijk: ga weg met je fake of niet fake discussie.’
‘Moraal is een glijdende schaal en leidt op den duur alleen maar tot een welles-nietes discussie. Doe gewoon praktisch. Wat lévert het op?’
‘Tegenwoordig wordt het gewaardeerd wanneer je altijd en overal een helder standpunt over inneemt. Maar veel zaken zijn daar gewoon te complex voor. Ik vind het ergens ook gevaarlijk: die hang naar meningen. Het staat nuance in de weg.’
‘Het is goed niet de hele dag te hoeven focussen op de smetjes op je gemoed.’ Knippert met ogen: ‘In je ogen zitten zwarte vlekjes, maar je brein raakt er gewend aan, zodat je ze niet meer ziet. Het zijn beschadigingen op je ogen.
‘Als je in de zon kijkt, zie je ze, en ze gaan nooit meer weg. Maar je gaat er niet de hele dag op letten, want dan word je gek!’
‘Je kunt niet alle informatie hebben. Je kunt dingen niet goed inschatten. Je hebt nooit genoeg kennis om alles te vatten. Informatiestromen gaan zo snel tegenwoordig, het is vermoeiend. Komt ook door social media.’
‘Je kent de vijf stadia toch? Eerst is er het nieuwsberichtje, dan de retweet van het nieuwsberichtje, dan een grapje over het nieuwsberichtje, dan een grapje over het grapje van dat nieuwsberichtje en dan de opmerking dat het het grapje over grapje van dat nieuwsberichtje niet leuk is en dan is het dood.’
‘Na een dag is alles alweer weg, en begraven. Ach, iedereen zijn eigen pleziertjes.’
‘Vriendelijkheid is vaak een vorm van plichtsbesef. Maar de vraag is of dat erg is. Ben je fake als je vriendelijk doet en iemand niet aardig vindt? Of gewoon aardig? Ik ben altijd wel lief, ik ben niet zo snel boos, ik vermijd conflicten.’
‘Als jij nu superlullig tegen mij gaat doen, kan ik altijd beslissen om geen ruzie te maken. Ruzie heb je zelf in de hand. Als ik jou die ruzie niet geef, dan hebben we geen ruzie.’
‘Misschien komt het wel dat ik nooit lang genoeg bij mensen ben. Of ik wel eens iemand geslagen heb?’ Kijkt op: ‘Nee, jij? Maar ik heb er soms wel behoefte aan, even lekker baldadig zijn.’
‘Ik ben niet een broodjesmaker in de zin dat ik elke dag iets moet produceren. Vroeger wel, toen was ik strenger. Nu denk ik wel eens: ach wat, ik ga winkelen.’
‘Maar nog steeds kost het me weinig moeite mezelf er toe te zetten te werken. Ik word ongelukkiger van niks doen.’
‘Of schrijven een ambacht is? Een schrijver is niet iets mystieks of Goddelijks. Sommige hebben bij ambacht de connotatie dat het niets betekent. Dat heb ik niet, want het betekent voor mij persoonlijk heel veel.’
‘Maar In mijn schrijverskring ken ik niemand die er echt verheven over doet… ‘ Lacht: ‘Of misschien ik ga niet om met die mensen?’
(En, tenslotte géén aforisme, we hadden ook iets nodig voor de kop hè. Excuus, internet, je wéét wel)
‘Bij mijn vorige boek grapte ik nog tegen mijn uitgever: “Zit er wel genoeg seks in?” Ha. Maar nu ben ik tevreden.’
Foto: Stephan Vanfleteren
