Het Openbaar Ministerie (OM) laat de oren steeds nadrukkelijker hangen naar het volk. Burgers worden zelfs ruimhartig en trots uitgenodigd om mee te praten over strafmaat. Justitie wil naar eigen zeggen ‘de gevoelens van de samenleving’ laten meewegen. De actie is niet louter symbolisch. Nog niet zo lang geleden ging de strafeis voor verkrachting omhoog door het moderne volkstribunaal.
Het OM is in zekere zin in dienst van de samenleving. Je zou dus makkelijk kunnen denken dat het allemaal best een goede zaak is om te luisteren naar de burger.
Maar dat is het niet.
De tendens in de Nederlandse samenleving gaat steeds vaker in de richting van puur slachtoffer-recht. De kale vergelding is nog nooit zo populair geweest. Zo erg zelfs dat politici op basis van dit soort sentimenten zelfs onverkort overgaan tot nieuwe wetgeving. Geen kale taakstraffen meer bijvoorbeeld voor zedendelicten. Gek genoeg in gang gezet door een compleet onzinnige en aantoonbaar onjuiste aflevering van Zembla.
Wie heeft feiten nodig als je sterke sentimenten hebt?
Natuurlijk. Het is op zich prima om advies te vragen aan de samenleving over de rechtspraak. Maar dan mag je van diezelfde samenleving ook verwachten dat er enige kennis is over het onderwerp.
En die kennis is in zijn algemeenheid ver te zoeken. Simpele feiten over nut, noodzaak en doel van de rechtspraak ontbreken. De gemiddelde Nederlander denkt dat we niet hard straffen. Dat de gevangenis een hotel is. Dat een celstraf een mooi middel is om misdaad te bestrijden. Daders voornamelijk uit vrije wil misdrijven begaan. Dat misdaad een keuze is. Grote boeven vrijkomen door vormfouten. En dat de verdachte alle rechten heeft en het slachtoffer geen enkele.
Allemaal aantoonbaar onjuist.
De misvattingen over de rechtspraak kunnen blijven bestaan omdat u het niet anders wil. Terwijl het makkelijk anders kan. Alle rechtbanken in Nederland zijn vrij toegankelijk. U kunt zo aanschuiven om te kijken en te luisteren naar de verhalen achter de misdaad. U kunt die woeste boeven zien. Bijna aanraken. Soms zelfs ruiken.
Maar u doet het niet. De speciaal voor u ingeruimde publieke tribunes blijven leeg. Op een paar journalisten na die hoofdschuddend bekijken wat die politici nu weer allemaal bedenken.
Voor justitie is het van belang. Luisteren naar de gevoelens van de samenleving.
Maar waarom eigenlijk luisteren naar een samenleving die zelf niet de moeite neemt om zich te informeren?
