Oud-voetballer Arie Haan was tussen 2002 en 2004 bondscoach van China. Later trainde hij nog een aantal clubs in het Aziatische land. In mei 2012 werd hij ontslagen bij zijn laatste club Shenyang Shenbei. Nu hij voetbalwerkeloos is, blijft hij bezig met China. Samen met Beijing 1421 Business Consulting geeft hij seminars over China, Chinezen en het Chinese voetbal. The Post Online sprak met de oud-international. ‘Ik ben gewoon graag in China.’
Wat maakt voetbal belangrijk voor de economie?
“De kranten staan vol met voetbal, er wordt over gepraat. Voetbal kan heel veel losmaken in een land. Zeker als het internationaal goed presteert. Zover is China nog niet. Voor zo’n groot land zijn er nog te weinig geïnteresseerd. Voetbal kan belangrijk zijn voor de identiteit van een land.”
Wat is de positie van het Chinese voetbal?
“Voetbal is ook in China wel een aardig grote bedrijfstak geworden. Maar de bedragen liggen niet op het niveau van Europa. In de hoogste competitie, de China Super League, verdienen spelers op het niveau van het rechterrijtje van de Eredivisie. Toppers als Drogba en Anelka hebben natuurlijk wel een hoger salaris.”
“Er zit veel potentie in China. Ik hoor wel eens, de vijver waaruit je kan vissen is toch groot genoeg? Er wonen zoveel mensen. Maar het stelt relatief weinig voor, de Chinese bond heeft minder leden dan de KNVB.”
“De Asian Champions League vinden Chinezen niet belangrijk. China doet daar aan mee om hun gezicht te laten zien en verder niet. De Zuid-Koreanen en Japanners gaan toch altijd door omdat die beter zijn. Dat is de instelling. Ze zijn bang om hun gezicht te verliezen. Daarom willen Chinezen ook bijvoorbeeld niet op doel schieten, ze zijn bang om te missen en hun gezicht te verliezen. Dat vinden Chinezen lastig, je maakt bij voetbal nu eenmaal continu fouten. Dat dat erg is, heb ik ze in mijn tijd als coach daar ook proberen af te leren.”
De Chinese club Shangai Shenhua trok Nicolas Anelka en Didier Drogba aan. Wat voor effect heeft dat op het Chinees voetbal?
“Het aantrekken van vedetten is een pure publiciteitsstunt. Dat heeft niks te maken met de ontwikkeling van het voetbal in een land. Ze halen een of twee spitsen en ze staan niet eens in het linkerrijtje. Zij voegen dus niet exceptioneel veel toe. Drogba en Anelka willen ook heel graag terug naar Europa, het is een ander soort voetbal, dat is lastig. Het halen van dat soort spelers heeft met promotie van het voetbal te maken, niet met een structurele verbetering van de competitie.”
Hoe staat het Chinese voetbal er over tien jaar voor?
“China heeft op dit moment nog niet zo heel veel te vertellen. Als je ziet wat er in China economisch gebeurd is, dat geloof je niet, zo snel is dat gegaan. Dat kan ook met het voetbal. Het kan snel gaan want er is veel potentieel in China. Maar veel talent haakt nu nog af op het moment dat het er om gaat. Het gaat erom dat er een goede organisatie wordt opgezet. De afgelopen jaren is dat te weinig gebeurd.”
“Het voetbal heeft stilgestaan in China. Toen ik vertrok als bondscoach heb ik ze aangeraden een Nederlander of een Fransman te nemen voor de continuïteit. Dat hebben ze toen niet gedaan. Nu zit José Antonio Camacho er alweer een tijdje. Het is belangrijk om een bepaalde opleiding een aantal jaren te continueren, dan heeft het pas effect. Na gingen ze weer terug in de oude groef van verdedigen en naar de tegenstander kijken. Voetbal op een hoger plan brengen lukt pas als een strategie een aantal jaar wordt doorgezet.”
Hoe zou je dat moeten doen?
“Chinezen zijn vrij conservatief. Je zou bijvoorbeeld jonge Chinese spelertjes van een jaar of 15, 16 hiernaar toe moeten halen voor een paar weken om ze te laten zien hoe we hier trainen. Wellicht zijn ze daarmee te overtuigen.”
Wie gaat dat betalen?
“Geld is geen probleem in China. Zodra je de goede mensen erop zet komt het uit de grond. Kijk maar naar andere sporten, daar zijn Chinezen al wel heel succesvol. Voetbal heeft geen geschiedenis in China. Daarom komt het wat lastiger van de grond. Maar aan het potentieel ligt het niet.”
Bent u consultant of voetbaltrainer?
“Op mijn leeftijd ben je eigenlijk altijd consultant zodra je praat over je ervaring. Voetbaltrainer ben ik op het moment niet. Ik probeer mensen wat te leren over China. Een verschil tussen Chinezen en Europeanen is bijvoorbeeld dat Europeanen alles direct zeggen. Chinezen zeggen alles met een omweg. Dat betekent een bepaalde tactiek voor ondernemers en dat probeer ik over te brengen.”
Wat kan een voetbaltrainer mensen leren over Chinezen?
“Met voetbal leer je mensen snel kennen. Met voetbal zit je dicht bij emotie. Mensen reageren in voetbal minder rationeel, daardoor leer je mensen snel kennen. Ik denk daarom dat ik Chinezen in die tien jaar goed heb leren kennen. Die ervaring wil ik graag overbrengen aan potentiële ondernemers.”
Hoe brengt u die kennis over?
“Dat kan door in workshops te laten zien hoe ik met spelers werk. Of ik vertel in seminars over hoe ik China zie. China is een totaal andere cultuur, we proberen Europeanen die naar China gaan om te ondernemen niet in een koud bad terecht te laten komen. Daarnaast willen we Chinezen een spiegel voorhouden over hoe ze zijn.”
