De steen is in de vijver gegooid. Met een voorstel het aantal sociale huurwoningen te halveren om plaats te maken voor hoogopgeleide, creatieve en ondernemende nieuwkomers, zogenoemde ‘keien’, zorgde de Amsterdamse VVD-wethouder Wiebes voor flink wat opschudding. Waar het probleem dat Wiebes schetst voor elke Amsterdammer herkenbaar zal zijn – vind in onze stad maar eens een woning – is zijn vermeende oplossing een grove schoffering van meer dan de helft van de stad. Met simpel en stigmatiserend populisme creeert Wiebes een tegenstelling tussen zijn ‘keien’ en de mensen die ‘groei en vooruitgang’ in de weg staan, mensen in een sociale huurwoning.
Met zijn rookgordijn leidt Wiebes de aandacht af van het daadwerkelijke probleem: er zijn te weinig woningen.
Voor mensen met een laag inkomen tot mensen met een middeninkomen rond de 60.000 euro, is het ontzettend moeilijk om aan een huis te komen. Voor een sociale huurwoning is de wachtlijst nu al ruim elf jaar. Daarnaast is er door de schaarste op de woningmarkt een groot gat tussen sociale huur en vrije sectorhuur. Voor minder dan 1000 euro per maand is er nauwelijks een huurhuis te vinden. Elke Amsterdammer is daar de dupe van.
Het is toe te juichen dat vele PvdA-prominenten onmiddellijk afstand namen van de kortzichtige woorden van Wiebes, maar ondertussen wordt het tekort aan huizen door het college in Amsterdam flink aangejaagd. VVD, PvdA en GroenLinks zijn gezamenlijk al bezig de sociale huursector fors te verkleinen. Verkoop en sloop van sociale huurwoningen is al jaren staand beleid en onlangs sneuvelde ook de regel dat bij nieuwbouw minimaal 30 procent sociale woningbouw moet zijn.
Landelijk wordt ondertussen ook hard gewerkt aan de sloop van de sociale woningsector. Door huurprijzen afhankelijk te maken van de marktwaarde, wordt Amsterdam met dank aan VVD-minister Blok geconfronteerd met een onwaarschijnlijke huurexplosie.
Waar de gemiddelde huur van een corporatiewoning nu nog 413 euro is, is dat na de huurexplosie 740 euro, een stijging van 79 procent. In de binnenstad van Amsterdam is deze gemiddelde stijging zelfs zo’n 150 procent. Het kan even duren, maar op termijn betekent dit het einde van betaalbare huurwoningen in Amsterdam.
Als men de markt een probleem van schaarste laat oplossen, zullen de woningen in Amsterdam verdeeld worden volgens het principe ‘wat de gek ervoor geeft’. Dat is alleen in het belang van vastgoedbezitters en verhuurders. Volgens de SP is de stad te belangrijk om alleen aan de markt over te laten. Daarom werkt de schijntegenstelling van Wiebes tussen ‘keien’ en sociale huurders de oplossing niet in de hand. Iedereen heeft de potentie om Amsterdam te verrijken.
Ook de hoogopgeleide, creatieve en ondernemende groep woningzoekenden waar Wiebes op doelt, is vaak afhankelijk van een sociale huurwoning. Gezien de vele tijdelijke contracten en flexwerkovereenkomsten kunnen zij vaak niet gelijk aan de eisen voor een hypotheek of vrije sectorhuur voldoen. Wiebes wil van Amsterdam een reservaat voor rijken maken, in plaats van in te zetten op een gemengde stad waar ook voor talenten ruimte is.
Een moedige overheid en een dappere politiek richt zich op het echte probleem: de woningnood. Wij roepen het stadsbestuur op om vol in te zetten op de bouw van huizen. Dat is hoognodig en mogelijk. Zo blijft Amsterdam een stad met ruimte voor iedereen. Daarnaast kan de bouwsector – die momenteel zware klappen krijgt – wel een duwtje in de rug gebruiken. Als het kabinet dan niet de strijd aanbindt met de exploderende werkloosheid, dan moet Amsterdam maar het goede voorbeeld geven.
Ruimte is er. Op veel plekken in de stad liggen terreinen braak door afgeblazen bouwprojecten. Ook staan er miljoenen vierkante meters kantoorruimte leeg die erom schreeuwen om in gebruik te worden genomen.
Ook geld is er. Sinds de verkoop van Nuon in 2009 beschikt de gemeente over miljoenen die zijn weggestopt in het zogenoemde Amsterdamse Investeringsfonds. De SP was destijds tegen het privatiseren van een nutsbedrijf, maar nu het geld er is, moet het op een goede manier besteed worden voor de samenleving.
Het wegjagen of onder het tapijt vegen van sociale huurders is geen oplossing voor het tekort aan woningen. Wat nu nodig is, is politieke moed om dat geld in te zetten voor wat Amsterdam echt nodig heeft: meer huizen. Dàt is de manier om mensen die Amsterdam kunnen verrijken een woonplek te bieden.
Laurens Ivens is fractievoorzitter van de SP in de Amsterdamse gemeenteraad.
