Alice in Wonderland en de Fritzl-affaire (die Oostenrijkse vader die zijn dochter opsloot in de kelder en bij haar kinderen verwekte), voorafgegaan door een politiek statement van de schrijver/regisseur (in het programma) dat begint met de woorden “De haren rijzen je te berge, als je ziet wat er op dit ogenblik in Nederland gebeurt”. Nou, nou, mensen, het is me wat…
Zo’n voorstelling wordt het gelukkig niet. De schrijver/regisseur heet Ko van den Bosch, die we kennen van het rauw-fysieke kettingzaagtheater van Alex d’Electrique. Maar hij is milder geworden in de afgelopen jaren die hem inmiddels in Groningen hebben doen belanden. Hij heeft vast kinderen gekregen, en zag die opgroeien in een wereld die ten onder gaat. Misschien las hij Alice’s Adventures in Wonderland voor, het klassieke kinderboek van Lewis Caroll uit 1865, of keken ze samen naar een dvd van de iconische Disneyversie uit 1951. Die werelden bestaan niet meer, constateerde hij, en hij besloot een eigen bewerking te maken. Hij vroeg zich af hoe het zou zijn als het meisje Alice niet een droomwereld binnenvalt, maar een nachtmerrie. Een omgekeerde Alice dus eigenlijk; van de mooie droomwereld van het kind-zijn naar de verrotting van de werkelijkheid.
Spiegelwereld
Lewis Caroll wilde ons met Alice bewust maken van al het irrationeel wonderlijke dat verborgen ligt onder en achter wat we werkelijkheid noemen. Het zijn krachten in onszelf waar we vrede mee moeten zien te krijgen, zodat ze ons met rust laten. We moeten ons daarvoor zo klein maken dat we door een deurtje passen. Als dat lukt, dan kan ons hoofd eraf, is de diepste wijsheid die in Alice verborgen ligt.
Ko van den Bosch toont ons een spiegelwereld. De meeste personages zijn er wel – het witte konijn, de Cheshire kat, de Hartenkoningin – maar ze zijn vervormd tot lelijke, schreeuwende karakters die Alice hun wereldbeeld willen opdringen. Zo is de wereld nu, wil Ko van den Bosch daarmee zeggen, getuige de vele actuele toespelingen (tot en met het vermeende brievenbus-pissen van een PVV-kamerlid), waar vooral om wordt gegniffeld door hardnekkig politiek-correcte 50-plussers in de zaal die de theaterwereld nog altijd domineren.
Vrijheid
De overgrote meederheid aan jongeren – de volledige Amsterdamse schooljeugd leek in de zaal te zitten – zag een voorstelling die het midden hield tussen een popconcert (met een stralende Maartje van de Wetering als leadzangeres Alice) en een associatieve poetry-trip op de hallucinerende teksten van Van den Bosch. De wereld is lelijk, de mensen zijn verrot, en zelfs de onschuld van de kinderziel moet door het slijk, en besmeurd worden door monsters die uit de hemel dalen. Het zal je wereldbeeld maar zijn.
Een beetje vrijheid, wil Alice aan het eind. Hebben Ko van den Bosch en de PVV toch nog iets gemeen.
Richard Stuivenberg is tekstschrijver.
