Een klassieker in de glijdende schaal van privacy-beperkingen. Minister Opstelten, die waakt over ons aller veiligheid, heeft zijn handtekening gezet onder het Prevention and Combating of Serious Crime-verdrag (PCSC). Dit betekent dat Nederland en Amerika voortaan inzicht hebben in elkaars databanken waarin DNA en vingerafdrukken staan opgeslaan. “Nou en?” hoor ik veiligheid-minnend Nederland denken, “je hebt toch niets te verbergen?” Daarom maar eens een scenarioschets.
Een Nederlandse islamitische jongen van 18 jaar wordt veroordeeld voor winkeldiefstal. Hij wordt daarvoor terecht gestraft met een voorwaardelijke celstraf, een taakstraf en een geldboete. De jongen vindt enige tijd later een baan en komt verder niet meer in aanraking met justitie. Hij laat zijn jeugdzonde dus achter zich, zoals zovelen dat doen.
DNA-profiel
Drie jaar later wordt in Amerika een terroristische aanslag verijdeld. Een van de onderdelen die gebruikt zou worden om een bom te maken, is per post uit Nederland verstuurd. Op het pakketje zitten DNA-sporen en dus raadpleegt de FBI de Nederlandse DNA-databank. Nou zou je denken dat zo’n DNA-databank 100% uitsluitsel biedt, maar niets is minder waar. Indien je over een verdachte beschikt, kan DNA een redelijk goed beeld geven omtrent de kans dat de verdachte inderdaad de dader blijkt te zijn. Immers, als je een verdachte hebt, en DNA dat op de plaats delict gevonden wordt komt overeen met het DNA-profiel van de verdachte, dan is de kans erg groot dat hij het gedaan heeft. Andersom werkt dit niet zo goed.
In DNA-profielen wordt slechts van een klein deel van het erfelijk materiaal gebruikt gemaakt. Indien je niet redeneert vanuit een verdachte, maar gewoon kijkt hoeveel mensen aan een DNA-profiel voldoen, blijkt één op de duizend mensen positief te testen voor hetzelfde profiel. Als je al een verdachte hebt, biedt dit veel zekerheid. Als je echter een gevonden profiel met één miljoen bekende profielen zou vergelijken, krijg je naar alle waarschijnlijkheid duizend positieve resultaten.
Waterboarding
Terug naar het scenario. Onze winkeldief is één van die duizend mensen van wie het DNA-profiel overeenkomt met dat op het pakketje. Bovendien is hij moslim en veroordeeld crimineel. Genoeg aanleiding voor de FBI om hem als hoofdverdachte aan te merken. Amerika vraagt om zijn uitlevering voor verder onderzoek en Nederland werkt uiteraard mee. Nou heeft Amerika zich niet de grootste voorvechter op het gebied van rechtszekerheid voor verdachten getoond. Martelen en opsluiting zonder veroordeling, denk Guantanamo Bay, zijn zeker geen uitzondering. Onze onschuldige winkeldief beland dus zomaar in een Amerikaanse militaire gevangenis waar, door middel van waterboarding en andere marteltechnieken, een bekentenis wordt los geweekt. DNA-‘bewijs’, een motief (religie), een eerdere veroordeling en een bekentenis zijn zeker voldoende om iemand levenslang op te sluiten, zo niet ter dood te veroordelen.
Amerika is een bananenrepubliek als het gaat om rechtszekerheid in het geval van terrorisme. Natuurlijk is Barack Obama een nieuwe weg ingeslagen en is de eerste Guantanamo-verdachte berecht door een burgerrechter. Aan de andere kant staat oud-president Bush in zijn recent uitgekomen memoires nog altijd achter het martelen. De kern is dat staten en regeringen bestaan uit mensen. Die mensen zijn niet onfeilbaar en dus de staten en regeringen ook niet. Daarom hebben we altijd iets te verbergen. Het feit dat iemand die claimt liberaal te zijn zo gemakkelijk ons DNA uitlevert aan Amerika, is te bizar om waar te zijn. Gelukkig zijn er al kamervragen aangekondigd en het is te hopen dat het parlement Opstelten op zijn vingers tikt. Onze privacy in handen van een bananenrepubliek mag nooit gebeuren, ook niet als die bananenrepubliek Amerika heet!
