Minister Opstelten van Veiligheid wil dat organisaties die grote evenementen organiseren vaker zelf de kosten gaan dragen voor de politiecapaciteit die daarbij ingezet wordt. Hij zegt dat dit weekend in een groot interview met de Volkskrant. Opstelten noemt als voorbeeld organisatoren van grote dancefeesten, die volgens hem de kosten voor de politie-inzet rondom deze evenementen best zelf mogen betalen. Zijn standpunt is voorspelbaar, onterecht en kan problemen opleveren in de uitvoering.
Verzwikte enkels
Verrassend is het niet, dat dancefeesten door Opstelten worden aangehaald als voorbeeld bij het verdedigen van zijn voorstel. De evenementen kampen met een slecht imago, maar dat is grotendeels onterecht. Het steekt dat Opstelten hier zonder enige moeite in meegaat. De meeste feesten verlopen een stuk rustiger dan een zaterdagavond in een willekeurige provinciestad. Een feest zoals bijvoorbeeld Sensation ziet in haar ziekenboeg vooral verzwikte enkels en af en toe lichte uitdrogingverschijnselen, maar vrijwel geen blauwe ogen of hersenschuddingen. Wie de Amsterdam ArenA echter vol zou stoppen met 40.000 feestgangers die tot de rand gevuld zijn met alcohol kan veel meer problemen verwachten.
Maar het plan van Opstelten is om meer dan alleen het voorbeeld ongelukkig. Het klinkt weliswaar logisch om de rekening voor politie-inzet naar deze flink verdienende ondernemers te sturen, maar dat is het niet. Er kleven forse bezwaren aan het laten opdraaien van een enkeling voor het belang van velen. Zelfs de meest verstokte libertarische types willen vaak nog wel toegeven dat het geweldsmonopolie en het beschermen van de veiligheid en bezit van het individu door de staat (het collectief van individuen) georganiseerd moet worden. De overheid heeft voor het waarborgen van de veiligheid en de naleving van haar democratisch afgesproken regels collectief gefinancierde instrumenten, zoals de politie en het Openbaar Ministerie.
Gebruiker betaalt
Die verantwoordelijkheid in een aantal arbitraire gevallen op ondernemers afschuiven om wat kosten te besparen tast dit principe aan. Het voorstel is niet helemaal zuiver op de liberale graat, en levert problemen op bij het vaststellen van de grens tussen de kosten die private partijen of de samenleving als geheel moet dragen. Want als je de organisatie van een feest de rekening stuurt, moet je de ondernemers op het Rembrandtplein ook de rekening sturen voor het handhaven van de nachtelijke knokpartijen. En als je die horeca-ondernemers de kosten in rekening brengt, wat houdt je dan nog tegen om de juwelier in de Jan van Galenstraat, door het droevige feit dat er veel overvallen plaatsvinden, de rekening voor het recherchewerk te presenteren? Als er straks automobilisten op de bon worden geslingerd voor te hard rijden, moeten de andere bestuurders die van die weg gebruik maken dan de personeelskosten onderling ophoesten, omdat zij een stukje veiliger naar huis kunnen rijden?
‘De gebruiker betaalt’ lijkt misschien een aanlokkelijk uitgangspunt, maar voor veiligheid geldt een beetje hetzelfde als voor het sociale stelsel. Ook de mensen die geen gebruik maken van de Algemene Wet op Bijzondere Ziektekosten dragen er hun steentje aan bij, omdat je nooit weet wanneer je wel een beroep moet doen op die voorziening. Om zo nu en dan van de lusten te genieten zullen we op andere momenten ook de lasten moeten dragen. In dit concrete geval zijn die lasten de politie-inzet bij grote dancefeesten, die overigens vooral neerkomt op het handhaven van het democratisch bekokstoofde verbod op partydrugs, en dus weinig met de veiligheid of de belangen van feestgangers en organisator zelf te maken heeft. Op het feest zelf is de organisator eindverantwoordelijke voor de veiligheid van zijn bezoekers. Vergelijk het met een uit de kluiten gewassen discotheek, waar de beveiliging ook op rekening van de club zelf wordt ingehuurd. Binnen houdt de organisatie een oogje in het zeil, maar buiten ligt de verantwoordelijkheid toch echt bij de politie.
Eindverantwoordelijkheid
Natuurlijk moeten we blijven nadenken over het zo efficiënt mogelijk inzetten van belastinggeld. In tijden van bezuinigingen heerst er geen taboe op discussie over de manier waarop we de kosten van politie-inzet eerlijker verdelen. Het verhogen van de boetes kan zo’n middel zijn, al moet wel altijd de proportionaliteit in de gaten gehouden worden. Does the penalty fit the crime? Een andere optie zou zijn om de politie nog meer te laten samenwerken met private beveiligers, juist bij grote evenementen, maar natuurlijk wel onder de eindverantwoordelijkheid van de politie. Je zou je zelfs kunnen afvragen of je bij sommige feesten überhaupt nog wel zoveel politie in wil zetten. Er zijn dus veel verschillende routes, maar het eenzijdig afwentelen van de kosten voor een collectief belang op een kleine groep ondernemers is nou net niet de juiste.
Thijs Kleinpaste is deelraadslid voor D66 in Amsterdam Centrum en vindt het nachtleven een economische, culturele en sociale verrijking voor de stad.
