De positie van de PvdA bij de ouderen wordt steeds slechter. Stemde bij de verkiezingen nog bijna 30 procent van de groep boven de 50 PvdA, inmiddels is dat gedaald naar 12 procent. Mede daardoor behaalt de PvdA deze week slechts 22 zetels (-2), de laagste score sinds de verkiezingen. De aanhang van 50PLUS is onder de kiezers van boven de 50 ook deze week weer gestegen. Die partij scoort nu bijna 20 procent. Daardoor staat deze partij inmiddels op 13 zetels (+1), de hoogste score tot nu toe.
Bij de andere partijen zijn de verschuivingen kleiner: PVV +1, waardoor deze partij met 22 zetels gelijk staat met de PvdA. ChristenUnie +1 naar 6. En D66 gaat er 1 naar beneden en staat nu op 16 zetels.
Het verschil in oordeel over de kiezers boven en onder de 50 over de inkomens- en koopkrachtontwikkelingen van ouderen, en de rol van de politiek erbij, is enorm groot. Een dergelijk groot verschil in beoordeling naar leeftijd ben ik bij politieke kwesties niet tegengekomen. Er is zowel een groot verschil tussen de beoordeling van de feitelijke situatie als in wat men wil dat er gebeurt.
Dit grote verschil in beoordeling tussen ouderen en jongeren zou wel eens voor lange tijd een belangrijke basis kunnen zijn van (electorale) spanningen in de samenleving.
Ten aanzien van het oordeel over de EU zijn er ook duidelijke verschillen. Maar daar lijkt het meer het verschil te zijn tussen een groot deel van de bevolking en een groot deel van de politiek.
Drie kwart van de Nederlanders vindt dat er teveel bevoegdheden naar Brussel zijn gegaan. Alleen D66-kiezers vinden dat in grote meerderheid niet. Bijna 60 procent is blij dat het CDA nu dit standpunt inneemt. Bij CDA-kiezers is dat 93 procent. Interessant is het verschil tussen VVD- en PvdA-kiezers. 61 procent van de VVD-kiezers is er blij mee en 39 procent van de PvdA-kiezers.
45 procent is het eens met de stelling dat de EU ons meer goede dan slechte dingen heeft gebracht. Daar zien we grote verschillen naar politieke partij. D66- en CDA-kiezers zijn het hiermee voor het overgrote deel eens. PVV- en SP-kiezers amper. Ook onder de huidige 50PLUS kiezers is maar een derde het hiermee eens.
Ten slotte vindt 53 procent dat er een referendum in Nederland gehouden zou moeten worden over de vraag of Nederland in de EU wil blijven. Vrijwel alle PVV-kiezers zijn hier voor. Er is ook een duidelijke meerderheid bij kiezers van SP en 50PLUS. Bij de VVD-kiezers is de score ook 53 procent. Van de PvdA-kiezers vindt 41 procent het en kiezers van D66 en CDA zijn hier duidelijk tegen.
Het lijkt erop dat deze twee onderwerpen de komende tijd hoog op de agenda zullen blijven staan en de volatiliteit van het electoraat zal blijven voeden.
Er zijn de afgelopen week een aantal vragen voorgelegd over de verantwoordelijkheden rondom de ondergang van SNS Reaal. Het is duidelijk waar de verantwoordelijkheid wordt gelegd: bij de bestuurders van de bank en de toezichthouders van de Nederlandse Bank en minder bij de politici van toen. Het oordeel over het optreden van Minister Dijsselbloem is verdeeld. Verdere toelichting bij deze peilingen vindt u weer in de bijlage. (pdf)
