De Onderzoeksraad voor Veiligheid heeft met zijn rapport over de ramp met en de aanslag op de MH-17, uitstekend werk verricht. De Raad is indertijd tot stand gekomen dank zij het doorzettingsvermogen van Mr. Pieter van Vollenhoven. De Haagse ministers hingen toen tegen. Van Vollenhoven werd de eerste voorzitter. In de jaren dat hij dat was heeft de Raad, dankzij zijn onafhankelijkheid en inzet veel goed werk verricht. Nu, onder voorzitterschap van Mr. Tjibbe Joustra, is die lijn van kwaliteit en zorgvuldigheid doorgetrokken. Het vorige week uitgebrachte rapport over de MH-17 verdient, qua inhoud en presentatie, alle hulde. Tijd voor een tussenbalans.
Direct na de ramp meldde de regering dat in de eerste plaats de lichamen van de overledenen moesten worden geborgen en naar huis worden gebracht. De wijze waarop dat is gebeurd was indrukwekkend. Stijlvol, door de eenvoud van de plechtigheden in Eindhoven en de reis naar Hilversum, waar de identificatie heeft plaatsgevonden. Respect voor al diegenen die bij dit alles betrokken zijn geweest. Daarna is de Onderzoeksraad aan het werk gegaan. Op het rapport, dat onlangs verscheen, zal de regering binnenkort uitgebreid reageren. Daarin zal zeker aan de orde moeten komen waarom het vliegtuig de genomen route heeft gekozen en wat gedaan is met de informatie die een Nederlandse diplomate vlak vóór de ramp had verkregen en gerapporteerd.
Ook zal de regering helder moeten maken waarom zij koos voor het aan de Veiligheidsraad voorleggen van een gerechtelijke procedure door een speciaal VN-tribunaal. Men had kunnen weten dat Rusland een veto daartegen zou uitspreken. Ik noemde dat eerder een Nederlagenstrategie. Hoe kon het bestaan dat minister Koenders in juli zei dat Rusland volledig zou meewerken aan het onderzoek naar de ramp met vlucht MH-17? Behoort daar de een paar dagen geleden bekend geworden poging toegang te krijgen tot de computersystemen van de Onderzoeksraad, ook toe?
Van begin af aan kon iedereen weten dat de moeilijkste derde fase (na het thuisbrengen van de overledenen en het rapporteren door de ‘Onderzoeksraad’) zou worden het opsporen en voor de rechter brengen van de daders en verantwoordelijken voor het neerschieten van het vliegtuig. “Het recht moet zijn loop hebben”, sprak de minister-president.
Eerder schreef ik dat het zeer twijfelachtig zou worden of Rusland daaraan zou meewerken. Hoofdofficier Westerbeke zei al in augustus dat de daders in het vizier zijn en dat men ver gevorderd was met het vinden van wettig en overtuigend bewijs. Voorzitter Joustra van de Onderzoeksraad heeft nu laten weten pessimistisch te zijn over de kans dat de verantwoordelijken voor de aanslag ooit in de gevangenis zullen belanden. Joustra laat nooit iets zomaar uit zijn mond vallen. Hij gaf een verstandige voorwaarschuwing.
De regering zal zeker ook door het parlement naar haar oordeel over dit zeer penibele punt worden bevraagd. En natuurlijk zal de Tweede Kamer aan de minister-president vragen wat zijn mening is over de inschatting van Joustra. De wijze waarop de regering haar mening zal verwoorden luistert nauw. Met name voor de nabestaanden zal dat van grote betekenis zijn.
