Soms is het heerlijk ontnuchterend om het gedrag op social media te vertalen naar de ‘echte wereld’, al is dat soms verdomd lastig. Neem nu het fenomeen ontvrienden op Facebook. Ontvrienden, populair ook defrienden geheten, werd in 2009 nog tot trend uitgeroepen. Geen idee of de voorspelde trend ook daadwerkelijk heeft plaatsgevonden. Zelf heb ik de oproep tot ontvrienden nooit begrepen.
Ontvrienden is natuurlijk een misleidende naam, omdat ‘vrienden’ een misleidende term is op Facebook. We maken namelijk het onderscheid tussen ‘vrienden’ – die bel ’s nachts wakker als je relatie uit is – en Facebookvrienden. Deze laatste groep kan rekenen op een like bij een diploma, kind of een nieuwe baan. Als ze mazzel hebben schrijft u ‘gefeliciteerd’ wanneer ze jarig zijn. In het echt zou u de groep omschrijven als ‘kennissen’, ‘vage bekenden’ of ‘kennissen van vroeger’. Soms komt u ze toevallig nog tegen: in de supermarkt, de kroeg of op een vakantieresort. Daar zegt u ze gedag en informeert u naar de kinderen,de baan en de partner. U zult zich in ieder geval niét voornemen om nooit meer interesse te tonen in die persoon.
Want is dat niet wat ontvrienden is? Het permanent opzeggen van de interesse in een persoon? Eerlijk is eerlijk, in het dagelijkse leven kunnen vage bekenden u niet storen met winacties, Farmville, babyfoto’s en meelijwekkende teksten over kanker die u vertellen dat u geen hart hebt als u de kankerboodschap niet onmiddellijk deelt. Facebook heeft gelukkig een fantastische optie die de mogelijkheid biedt om (sommige) posts van personen te blokkeren. Zo laat u de kennisrelatie in tact (u zult ooit een reden hebben gehad om iemand als Facebookvriend te accepteren/uit te nodigen). Ondertussen beperkt u de timeline-tsunami. Het is voor de vage kennissen niet zichtbaar dat u hun posts verbergt, terwijl zij het wel zouden kunnen zien als u de Facebookvriendschap opzegt. Voor u het weet staat zo’n vage kennis in een dronken bui in de kroeg tegen u te brallen, dat u hem of haar ontvriend hebt.
Nee, ontvrienden zag ik als iets dat parallel zou moeten lopen met het echte leven. De enige personen die je op Facebook ontvriendt zijn exen en voormalige vrienden die de door jou ongekozen leegte bij exen opvullen. Meisjes waarbij je vroeger foto’s en sieraden uit vervlogen tijden retour in de bus deed. Kort voor het ontvrienden schrijf je op haar wall dat ze een ‘egoïstische teef’ is, om vervolgens hetzelfde op een viaduct te kalken.
Tenminste, zo simpel zag ik het totdat er op Facebook een foto van mij geplaatst werd waar mijn verschijning het midden hield tussen een opgesloten mijnwerker met een ijzertekort en een zojuist opgegraven Drents veenlijk. Ondanks, of misschien dankzij, de totale afzichtelijkheid van deze foto kreeg ik twaalf likes. Acht daarvan waren van ‘vage kennissen’.
Toen drong het pas tot mij door. Ontvrienden is zelfbescherming. Niet tegen een overvloed aan loze informatie of de angst om te veel tijd te besteden aan social media. Nee, ontvrienden beschermt tegen het verspreiden van gênante foto’s en ondoordachte berichten onder vage bekenden. Soms is het makkelijker aantal potentiële communicatiekanalen te beperken dan de content te beheersen. Kwetsbare momenten deel je immers liever alleen met je echte vrienden.
Dit was de (voorlopig) laatste column van Tim over social media.
