Hij had de scooter nooit gezien en werd letterlijk overvallen door een misselijkmakende dreun toen hij af wilde slaan. Op de scooter zaten twee jongens. Een van hen overleed vrijwel meteen op het asfalt naast de beschadigde auto. Omstanders raakten buiten zinnen van woede toen ze het vreselijke incident zagen. Ze wilden de automobilist te lijf gaan. Hem uit de auto sleuren en woest een pak slaag geven. Omdat dat op dat moment het overweldigende gevoel was. Wij zijn die omstanders.
Maanden later bleek voor de rechter hoe het echt zat. Scooteraar Peter reed op 20 mei 2003 op een belachelijk opgevoerd apparaat. Hij was ineens in staat snelheden tot honderd kilometer per uur te bereiken. Een snelheid waarop het voor een automobilist in de bebouwde kom bijna onmogelijk is om nog te reageren.
De rechtbank wist het zeker. Niemand verwacht een razendsnelle motor op het fietspad.
Het incident met de scooteraar staat voor mij steeds vaker synoniem met de manier waarop we in Nederland reageren op heftige incidenten. Op de acht van Eindhoven. Oosterhout. Een taxichauffeur die een dodelijk klap geeft omdat hij zelf slachtoffer is van belaging.
We sleuren de door ons benoemde dader verbaal uit zijn of haar auto. Omarmen het onschuldige slachtoffer en eisen zware straffen. En meer rechten voor het arme slachtoffer.
Dat vinden we logisch. Omdat we ons zo voelen. We vallen de mensen die enige nuance willen brengen vervolgens ongenadig hard aan. Iedere discussie over strafrecht en misdaad leidt onherroepelijk tot de Godwin onder de strafrechtdiscussie:
Wacht maar tot het jezelf overkomt. Dan piep je wel anders.
Waarbij mensen niet door hebben dat ze daar nu juist de kern van de rechtspraak te pakken hebben.
Juist omdat het iemand overkomt, laten we het vonnis over aan een objectief iemand. Iemand die met objectiveerbare informatie tot een oordeel komt.
Dat is rechtspraak.
En eigenlijk begrijp ik niet zo goed waarom we dat zo graag anders willen.
Voor mij is rechtspraak altijd een conflict. Bijvoorbeeld tussen twee buren. Buren die uiteindelijk allebei graag een oplossing willen. En er niet voor kiezen om een van beide buren een doorslaggevende rol te geven. Ze vragen de buurman van zes huizen verderop. Een man die kijkt naar alle belangen.
Omdat rechtvaardigheid een medaille is met twee kanten.
Zo langzamerhand is recht slachtofferrecht aan het worden. We willen sterspeler Ronaldo eigen rode en gele kaarten geven om een op hem gemaakte overtreding naar eigen goedkeuren te bestraffen. Terwijl we eigenlijk allemaal wel op onze klompen aanvoelen dat dit de taak van de scheidsrechter is.
Maar daar staan we liever maar niet bij stil. Wij zijn de omstander geworden die rond het dode lichaam van de scooteraar woedend op zoek gaat naar rechtvaardigheid.
Blind.
