‘Bruggen slaan’ luidt het motto van het Kabinet Rutte II. Ja, laten we bruggen slaan. De gaten verkleinen, de lonen gelijker trekken en de economie sociaal hervormen. En hoe? We nivelleren en brengen het begrotingstekort koste wat kost onder de Europese norm. Rijken mogen best wat inleveren en armen meer gaan verdienen. Strakker fiscaal beleid, kortere WW-uitkeringen en laat die oudjes nog 2 jaar langer werken om de gaten wat op te vullen.
Allemaal leuk en aardig hoor, zulke hervormingen en vast nodig. We worden tenslotte allemaal ouder en op de pof leven doen we al veel te lang. Maar het lijkt allemaal zo visieloos en reactionair. Want kijk toch eens wat er gebeurt. 50.000 banen minder in 2012, 85.000 banen minder in het vooruitzicht van 2013. De werkloosheid loopt op tot ruim 600.000. En rede tot enig optimisme lijkt ook dit jaar niet aan de orde, aldus topeconoom Stiglitz.
Waar zijn we nu mee bezig? Hoe is het mogelijk dat we al bijna 5 jaar lang economisch nauwelijks groeien? Hoe kan het dat we sinds 2008 niet 1 baan creëerden, zonder dat er meer verloren gingen? Kijken we naar onze buurlanden, dan is het schrikbarend wat er zich economisch afspeelt. Sinds de crisis in 2008, nam de werkloosheid met ruim 90 procent toe. Hiermee doen we het, na Denemarken, het slechtst in de regio. Duitsland maakt namelijk gelijktijdig een werkloosheidsdaling door van 28 procent. En in België – dat economisch een rommeltje is met een rijk noordelijk en arm zuidelijk deel – stijgt de werkloosheid slechts matig met 6 procent.
Neem dan de werkloosheid onder jongeren van 15 tot 25. Deze staat in het 4de kwartaal van 2012 op het schrikbarende niveau van ruim 9.6 procent, een stijging van 80 procent sinds 2008. En in Duitsland? Daar is de werkloosheid onder jongeren afgenomen met ruim 20 procent. Oké, Duitsland komt van een hoger niveau. Maar daalt sinds 2005 structureel. Sommige andere landen doen het absoluut weliswaar slechter. Maar waarom groeit bij ons het percentage zo razend snel?
Hoe is het mogelijk dat ons Bruto Binnenlands Product sinds 2008 slechts met een gemiddeld van 0.2 procent groeide? En Duitsland met 0.8 procent? Zelfs België groeide in deze periode met 0.6 procent. En dat is ‘veel’ in vergelijking met onze schamele 0.2 procent. Met dit percentage laten we alleen Luxemburg en Noorwegen achter ons. Maar dat zijn twee van de rijkste landen ter wereld.
De Duitse economie creëert structureel meer werk. En hoe? Loonmatiging en de zogenaamde ‘Kurzarbeit’ of kortetermijnarbeid. Inderdaad, de hoofdreden dat Duitsland nog relatief veel arbeid aanbiedt, ligt vooral in de lagere kosten voor arbeid. Het is zo simpel, wanneer het economisch slecht gaat en arbeidskosten laag blijven, dan kan een bedrijf mensen in dienst houden of aannemen. Dit zogenaamde Duitse mirakel noemden we vroeger het Nederlandse mirakel of gewoon het ‘Akkoord van Wassenaar’. Dat dit nu niet leidt tot het succes van de jaren ’90, dat staat buiten kijf. Maar onze onafgebroken lage groei en de structureel oplopende werkloosheidsaantallen van de afgelopen 6 jaar, zijn werkelijk onnodig.
Als afgestudeerd economisch historicus was ik 9 maanden werkloos. En als je bedenkt dat lageropgeleiden het nog moeilijker zouden hebben, dan begrijp je dat Nederland haar eigen ‘kinderen opeet’. Er wordt een generatie kapot gemaakt door structureel falend beleid, vreemde focus en verkeerde prioriteiten. Mensen komen niet aan de bak, of moeten dik onder hun niveau aan de slag. En als we hier uitkomen? Dan staat er een nieuwe generatie te popelen haar rechtmatige positie in te nemen. En is er geen ruimte meer voor deze ‘verloren generatie’. We verliezen momentum, potentieel, geld en kunde.
Dus stop met nivelleren, stop met bezuinigen. Een samenleving is ‘gelijker’ wanneer iedereen de kans heeft zichzelf op zijn of haar niveau te ontwikkelen. En dat heeft heel weinig te maken met een loonstrookje, maar vooral of mensen kunnen werken. Creëer werk, stop met looneisen en laat contracten losser invullen. Mensen willen werken, mensen willen zich nuttig voelen, mensen willen mens zijn. Dit lijkt mij de belangrijkste brug die geslagen moet worden.
Elke de Jong is historicus en copywriter
Bronnen: stats.oecd.org
