Somber of depri zijn we allemaal wel eens. Bijvoorbeeld als het Nederlands elftal verliest waardoor de zomer van 2016 nu al officieel zinloos is verklaard. Of gewoon omdat het ‘one of those days’ is, waarop je nagel breekt, de koffie ’s morgens op is en de trein vertraagd vanwege bladeren op de rails. Een echte depressie is een heel ander verhaal. Soms is de diagnose appeltje eitje: bijvoorbeeld iemand die geobsedeerd is door de gedachte ‘Ik kan alleen maar liegen, daarom ben ik een slecht mens en daarom moet ik dood’ Zo’n patiënt lijdt aan een ernstige depressie met psychotische kenmerken en meestal zijn pillen of elektroshocktherapie dan de enige manier om een leven te redden.
Helaas is een depressie niet altijd zo makkelijk om te diagnosticeren. Er kunnen allerlei factoren meespelen die het beeld compliceren, waardoor de diagnose óf niet of ten onrechte wél gesteld wordt. Ik vraag me vaak af hoe een huisarts dat in godsnaam moet doen in die luttele 10 minuten die de zorgverzekeraar daarvoor heeft uitgeteld. Het is niet ondenkbaar dat de controverse omtrent de effectiviteit van antidepressiva versterkt wordt door het feit dat huisartsen onvoldoende in staat zijn om de juiste pillen-indicatie te stellen, waardoor de positieve effecten vaak tegenvallen. Expertise aan de poort lijkt mij, in tegenstelling met het huidige overheidsbeleid, dan ook verstandiger en efficiënter, maar dat is weer een andere discussie.
Depressie is een spectrumstoornis, waarbij een complex samenspel tussen aanleg en levensomstandigheden, in het bijzonder stress, uiteindelijk kunnen resulteren in deze aandoening. Stress wordt gedefinieerd als alles wat iemand uit zijn normale evenwicht kan brengen, van relatiebreuk, via verhuizing tot ontslag of soms zelfs het overlijden van je hamster. De biologische gevolgen van teveel stress zijn groot en inmiddels ruimschoots aangetoond. Soms is genetische aanleg de belangrijkste risicofactor om een depressie te ontwikkelen, iets wat je vaak ziet bij mensen die veel familieleden hebben die aan een depressie lijden. Maar ook heftige life-events, overbelasting of het onvermogen om flexibel met stress of veranderingen om te gaan spelen een belangrijke rol bij depressie. Daarnaast kunnen lichamelijke aandoeningen en bepaalde medicijnen een depressie uitlokken of verergeren.
Depressie komt ongelofelijk vaak voor en treft 1 op de 10 mannen en 1 op de 5 vrouwen. Op dit moment lijdt ruim een half miljoen Nederlanders aan een depressie en iedereen kent wel iemand in zijn omgeving die getroffen is door deze ziekte. Desondanks blijft het voor velen een mysterieuze aandoening en is het taboe nog steeds enorm groot, iets wat voor veel onnodig leed zorgt. De signalen van een hartaanval, kanker of een beroerte hebben we inmiddels aardig onder de knie door effectieve mediacampagnes. Onze kennis over een depressie, een aandoening die net zo goed dodelijk kan zijn, is echter ronduit teleurstellend.
Bij deze het lijstje met tekenen die kunnen wijzen op een depressie.
Aarzel niet om het uit uw hoofd te leren, op uw rug te tatoeëren, uit te delen op werk of verjaardagen of als screensaver te gebruiken, want tijdige herkenning van een depressie bij jezelf of naaste is van groot belang en kan zelfs levens redden.
1) sombere stemming
2) verlies van interesse of plezier.
3) gewichtsverlies of juist gewichtstoename
4) slaapproblemen
5) lichamelijke onrust of juist geremdheid
6) verminderde energie
7) negatieve gevoelens zoals waardeloosheid of buitensporige of onterechte schuldgevoelens
8) verminderd vermogen tot nadenken of concentreren, of besluiteloosheid.
9) gedachten aan de dood
Er moet sprake zijn van tenminste vijf van bovenstaande klachten en deze moeten tenminste twee weken onafgebroken aanwezig en duidelijk lijden en/of beperkingen in het sociale of beroepsmatige functioneren veroorzaken.
Kan je zelf iets doen om het risico op een depressie te verminderen als je daar kwetsbaar voor bent? Jazeker, in zijn nieuwe boek Geluk uit een potje legt collega Bram Bakker uit dat een gezonde lifestyle in belangrijke mate kan bijdragen aan behandeling en preventie van bepaalde vormen van depressie. Het is inmiddels overtuigend aangetoond dat naast medicatie, aandacht voor lifestyle en dus stressreductie van groot belang is in ‘de strijd’ tegen depressie. Bij een hoge bloeddruk vinden we lifestyle-adviezen vanzelfsprekend, bij een depressie ligt dat gek genoeg erg gevoelig en hebben mensen ten onrechte soms het gevoel dat ze dan niet serieus worden genomen.
Ziekte benaderen we vaak in oorlogstermen: strijden, winnen en verliezen. Wetenschappelijk gezien is dat lariekoek omdat het voornamelijk over pech of geluk gaat. Maar toen president Richard Nixon in 1971 ‘The war on cancer‘ verklaarde, leidde dat tot een spectaculaire toename van aandacht, bewustwording en geld voor onderzoek naar de oorzaken en behandeling van kanker. In de jaren ’60-70 van de vorige eeuw was de situatie rond kanker vergelijkbaar met de huidige stand van zaken bij depressie.
Ik wil graag de oorlog aan depressie verklaren en laten we beginnen met het allereerste Depressiegala ter wereld op Blue Monday, 25 januari 2016.
