In Cinematheek Nijmegen – een van de laatste bastions van filmliefhebberij in een verhuurbaar dvd-format – hangt een grote verzameling posters. Behalve de gebruikelijke prominent geplaatste reclameposters voor de nieuwste aanwinsten, zijn de wanden ook behangen met een permanente collectie. Posters van oude klassiekers en ‘jonge evergreens’ geven deze videotheek een allure van tijdloosheid. Cinema in haar volle glorie.
Het meeste bekijks heeft de grote poster van Amélie (volledige Franse titel: Le Fabuleux Destin d’Amélie Poulain), dat mierzoete pareltje van de Franse dromer Jean-Pierre Jeunet. De film zelf staat al jaren bovenaan de lijst met best verhuurde films aller tijden. Amelie is de Intouchables-avant-la-lettre. En de poster, gehangen boven de deur naar kantoor, is immens populair.
De reacties op de filmposter zijn onder te verdelen in twee categorieën waar bijna nimmer van wordt afgeweken.
Subject: vrouwelijk, leeftijd van 30 à 50 jaar oud, in willekeurig gezelschap.
Gericht aan: de baliemedewerker (ik).
Vraag: “Is die poster van Amélie te koop?”
Standaard antwoord: “Nee, die poster hoort bij de permanente aankleding. U zou eventueel kunnen proberen via internet te zoeken naar een ander exemplaar.”
Vermoedelijk resultaat: Een koopimpuls wordt in de kiem gesmoord.
Subject: kind van willekeurig geslacht, leeftijd 4 tot 12, begeleid door minstens één ouder.
Gericht aan: “Mama”
Vraag: “Mama, waarom kijkt die mevrouw op de poster zo eng?”
Standaard antwoord: “Eng?” Oftewel: ouders hebben zichtbaar moeite zich te distantiëren van de associatie met de film en hun eigen kijkervaring.
Vermoedelijk resultaat: Er groeit een hele generatie kinderen op die nooit Amelie zal gaan kijken.
Probeert u eens, bij wijze van experiment, om met een geheel verse blik naar de poster te kijken. Geef die kinderen dan eens ongelijk.
Achter het paar ogen schuilt een mysterieuze, onbekende intentie. Amélie is een schelmachtig schepseltje. Voor wie de film heeft gezien is het duidelijk dat ze iets magisch is, maar met wat ze op de poster uitstraalt is ze eerder een heks. Het is dat semiprofiel van licht neerwaarts gebogen en wit weggetrokken gezicht, in combinatie met die hoekige wenkbrauwen.
Leg je hand over de linkerhelft van haar gezicht. De andere helft glimlacht ronduit kwaadaardig, en dat met een paar bloedrode lippen. Het is een vorm van charisma met een duister randje wat de kinderogen in één oogopslag herkennen, maar waar je geknede volwassen blik geheel aan voorbijgaat. Als het aan de jeugd ligt, zouden alle Amélie-posters zo op de brandstapel mogen worden gegooid. Ze is eng, wie wil daar nou in vredesnaam naar kijken?
In 2034 bereiken sommige van de meisjes die op jonge leeftijd voor het leven zijn getekend door de poster van Amélie de leeftijd die nu Reactie 1 zouden geven. Wie weet vinden enkelen een oud exemplaar van een grijsgedraaide dvd in de kast van hun moeder of oma. Ze vegen het stof eraf om daaronder die ooit zo angstaanjagende grimas van Audrey Tatou te vinden.
Maar het contrastrijke zwart-wit is jaren geleden in de zon vervaagd, en het rood van de lippen is al helemaal een slap aftreksel van wat ooit vaag roze was geworden.
Zo eng is die Amélie zeker niet meer.
De speler wordt weer in kijkdoos geplugd, en de dvd wordt in een nostalgische zweem opgeslurpt. Vroeger had je ze nog, die dvd’s. Maar de kleuren op de beelddrager zijn digitaal, die vervagen niet door de tijd. Die blijven hun magie behouden.
“Mag ik u iets vragen? Is die poster van Amélie te koop?”
Elke generatie heeft een paar uitschieters.
