Burgemeester Rob Bats van Haren heeft de eer aan zichzelf gehouden en is opgestapt. Hij sneuvelde door zijn falen tijdens de grootschalige rellen. Het blijft echter angstig stil rond de persoon die veel directer verantwoordelijk is voor de massale escalatie. Toenmalig korpschef Oscar Dros.
Ik was in Haren. Uur na uur. Midden tussen de relschoppers. Rond middernacht vluchtte ik in de hoofdstraat van Haren tussen het ‘tuig’ voor de oprukkende Mobiele Eenheid. Recht in de niet zo heel welkome armen van agenten met vervaarlijke honden. Door mijn perskaart wist ik erger te voorkomen.
Achter de linie stond ineens korpschef Oscar Dros. Licht ongemakkelijk te wachten tot hij het gemeentehuis in mocht. Op een paar meter afstand trapte een ME’er met zijn zware kisten een weerloos op de grond liggende jongen hard in zijn buik. Dros zag het niet. Hij had het druk. En was niet van plan vragen te beantwoorden. Hij zei alleen dit:
‘We waren op alles voorbereid’
Natuurlijk. De kramp van de verantwoordelijke die moet uitstralen dat hij alles onder de controle heeft. Het is hem vergeven. Maar ik vraag mij wel een paar dingen af:
Burgmeester Rob Bats was alleen op papier verantwoordelijk. Het was zijn eerste burgemeesterspost in zijn leven en hij zat nog maar vier maanden op zijn troon. Het dorpje Haren ligt letterlijk tegen de stad Groningen aan. Bord aan bord. En heeft niet de beschikking over een eenheid van de Mobiele Eenheid. Laat staan eigen deskundigen die snel met raad en daad bij kunnen springen. Zelfs voor een inderhaast belegde ultrakorte persconferentie moest de grote stad Groningen helpen met een persmeisje. Haren zelf heeft letterlijk een halve communicatiemedewerker. En één ambtenaar voor de openbare orde. Die zich doorgaans buigt over scheef geparkeerde auto’s. Burgemeester Bats heeft alle deskundigheid en personeel in moeten vliegen. Voor de inzet van de politie was hij volledig afhankelijk van de uiterst ervaren Oscar Dros.
De burgemeester zei daar in zijn afscheidsrede het volgende over:
“Ik heb in samenwerking met gerenommeerde advocatenkantoren een noodbevel opgesteld en van mijn handtekening voorzien. De politie moest het bevel activeren. Dat hebben ze niet gedaan.”
En Bats zei nog wat. Hem was gezegd dat de politie 250 man achter de hand had. Dat bleek later een iets te ruime inschatting. En alleen waar als je rekening mocht en kon houden met een reistijd van een paar uur. Persoonlijk weet ik dat vijftien seconden al vrij lang is als de stenen neerdalen op je auto.
Bats staat niet alleen in zijn versluierde kritiek op de politie. Cohen concludeerde al dat de politie te laat was met versterking en toen die er was konden ze niet of nauwelijks met elkaar communiceren. De agenten waren bovendien slecht op de hoogte. Ze wisten totaal niet wat ze konden verwachten. En dat klopt exact met wat ik die avond en nacht heb gezien. Drie grote groepen relschoppers, verdeeld over het dorp. Met een enorme onmacht gadegeslagen door telkens een groepje van acht ME’ers op rij. Uur na uur werden de ME’ers teruggedrongen. Een stap vooruit. Twee stappen achteruit. Eigenlijk speelden ze geen rol. Een ongelijkwaardige strijd. Er was geen traangas. Geen wagens met waterstralen. Heel erg lang geen honden. Slechts een paar paarden. Verder niets dan een clubje tamelijk dappere agenten. De plundering van de supermarkt moesten ze zelfs van een afstandje gadeslaan.
Je kunt gerust stellen dat Bats er voor en tijdens de rellen alleen voor stond. De politie liet hem in de steek. Net als zijn buurman Peter Rehwinkel, die tijdens de rellen ruimhartig aankondigde de jongeren uit het dorp Haren wel op te willen vangen. Maar alleen ‘als ze welwillend’ waren. Koefnoen had het niet kunnen bedenken.
Eigenlijk was ik helemaal niet van plan om te schrijven over de schuldvraag. Meer over ‘The Perfect Storm‘. Dat niemand deze rellen aan zag komen. Ook de journalisten niet die nu zo kritisch zijn op het gezag. Maar als een onervaren burgemeester van een veel te kleine gemeente zo nadrukkelijk zijn verantwoordelijkheid neemt voor iets waar hij niet zo gek veel invloed op had. Is er dan niet iemand die dat op zeker zou moeten doen? Waarom zwijgt de ervaren Oscar Dros, inmiddels de grote baas van de politie in het Noorden?
Het is zoals een inwoner van Haren onlangs duidelijk maakte:
“Waarom moeten wij onze burgemeester verliezen, terwijl de man die echt gefaald heeft promotie krijgt?”
Exact.
Waarom?
