Turkije neemt in 2014 een democratische horde waar Nederlandse Eurosceptici nog lang niet aan toe zijn. Voor het eerst in de geschiedenis van het land vinden rechtstreekse presidentsverkiezingen plaats. De demagogen onder de anti-Europeanen hebben al langer op het repertoire dat de onderhandelingen met Turkije over toetreding stopgezet moeten worden.
Tragisch is dat zelden wordt gelet op wat NAVO-lid Turkije dan als alternatief zou kunnen doen. In januari zinspeelde premier Erdoğan openlijk op een lidmaatschap van de Shanghai Cooperation Organization (SCO) als de EU nog langer draalt. De waan van de dag en anti-Islamitische sentimenten zijn duivelse verleidingen. Een andere vraag is of Turkije een probleem is of de eventuele voortzetting van de macht van premier Erdoğan als nieuwe president.
Om kwart voor drie vannacht was de persconferentie van Jeroen Dijsselbloem over het akkoord over Cyprus breaking news op CNN. Daarmee lijkt de droom van de antagonisten van de EU van terugkeer naar de gulden als oplossing van al onze problemen weer verder verwijderd. Er zijn goede redenen om Turkije nu nog niet toe te laten tot de Unie.
De Cypriotische kwestie, overigens mede veroorzaakt door het Griekse deel en een halfslachtige houding van de EU in 2004, speelt daarbij een rol. Toch dringt maar moeizaam door dat het constant fel bekritiseren en in twijfel trekken van de toekomstige relatie met Turkije onwenselijke gevolgen heeft. Ik betwijfel of de PVV of Mark Verheijen van de VVD zonder moeite de achterban uit kunnen leggen wat de Shanghai Cooperation Organization is.
De oorspronkelijke groep van vijf verenigde zich in 1996 in Shanghai als intergouvernementele organisatie voor het verdiepen van militair vertrouwen. De leden van nu zijn China, Kazachstan, Kyrgyzstan, Rusland, Tajikistan en Oezbekistan. Waarnemers zijn Afghanistan, India, Iran, Mongolië en Pakistan. En Turkije hoort met nog een paar landen slechts bij de dialoog partners. Militaire samenwerking is een component wat hen bindt.
Van China wordt met enige regelmaat gezegd dat het geen vrienden heeft en dus dat Nederland niet zo bang hoeft te zijn dat het zonder de EU gewoon op het oude ritueel van bescherming van de VS wel door kan gaan zoals het was. Zelfs het gerespecteerde instituut Clingendael ziet de SCO nog niet als een belangrijke club om rekening mee te houden. Maar hoe snel is de samenstelling van de NAVO veranderd sinds 1989? Geeft dat een garantie dat Turkije, nota bene een van de landen met kernwapens binnen de landsgrenzen, bij ons zal blijven? Of komt de ‘peaceful development’ strategie van China daarmee opeens aan onze poort?
President Xi Jinping bezocht deze week Moskou als onderdeel van een vier landentoernee naar Rusland, Tanzania, Congo en komende week eindigend op een BRICS top in Zuid Afrika. Hij is de eerste Chinese president die op voorstel van de Russische president Poetin het ministerie van Defensie bezocht. De China Daily kopte zondag optimistisch dat de EU ook al bezig is zich aan te passen aan de Nieuwe Wereld Orde.
Als wij volgend jaar een stevige opvolger van Barroso kiezen die zich niet alleen om handelsverdragen bekommert, kan de EU zich wellicht als echte leider van de wereld op het gebied van democratische waarden herpakken. Het mag zo zijn dat Turkije nog niet aan alle voorwaarden voor een EU-lidmaatschap voldoet. Hen uitsluiten en versneld wegdrijven van Europa in de klauwen van de SCO is geen positieve ontwikkeling. Al zou het alleen maar zijn om geopolitieke redenen.
Het is dus een vorm van aristagogie die nu bedreven wordt vanuit intellectuele kringen ook het elitaire kamp tegen verdere Europese integratie te organiseren. Een noviteit in Nederland wat lang zichzelf misleidt heeft met de gedachte dat iedereen gelijk is en wij allemaal wereldburger. Maar die anderen moesten dan wel eerst het zelfde denken als wij. Turkije staat er financieel goed voor. Het haalt op dat aspect ruimschoots de EU criteria van begrotingsnorm en staatsschuld. De verwachting is gerechtvaardigd dat het Nederland economisch snel in zal halen.
Een rapport van de ING Economics Department uit 2012 omschrijft het land als een economische parel aan de Bosporus. Het stelt zelfs dat het Nederlandse bedrijfsleven miljarden laat liggen en de mogelijkheden voor Turkije onderschat. Werd het tien jaar geleden nog omschreven als te arm, het is een beetje gek om dan nu de afwijzing te motiveren omdat het te rijk zou zijn. Een nog slechter argument om het land vroeg of laat op te nemen is omdat het daarmee als voorbeeld kan dienen voor de Islamitische Arabische landen.
De EU is verenigd onder het motto ‘eenheid in verscheidenheid’. Er zal een nieuwe dynamiek ontstaan als in het Europarlement en de Europese Commissie moslims wat ruimer vertegenwoordigd zijn. Wellicht een pijnlijk proces van kennismaking waar de blanke elite dan pas een inzicht verwerft hoe lastig het in de laatste decennia voor de mensen op de werkvloer geweest kan zijn zich te verhouden tot hun collega’s met een compleet ander wereldbeeld. De opvolgers van presidenten Merkel en Hollande kunnen daar nog een hele kluif aan krijgen.
Het schromelijk gebrek aan politieke participatie wat nu sommige Islamitische bevolkingsgroepen in Nederland kenmerkt kan dan een ander daglicht zien. Met de potentiële tijdbom vol nieuwe conflicten die het Midden Oosten typeert opent een lidmaatschap van Turkije dwingende perspectieven die elk verwijt dat de EU de Islam niet serieus neemt ondermijnt. Dat wij daar niet allemaal het zelfde over denken is geen beletsel. Maar het voornaamste is dat de EU zelf tot aan de top verscheidenheid accepteert en beleeft.
Een probleem is dat premier Erdoğan behalve lidmaatschap van de SCO ook neigingen heeft zijn termijn te verlengen door zich in 2014 mogelijk verkiesbaar te stellen als president. En daarmee net als andere leiders die te veel hechten aan hun eigen positie het land naar een autoritaire richting te dirigeren. Een tweede termijn is zelfs mogelijk. De verdiensten voor zijn land in de voorbij jaren zijn positief. Maar macht corrumpeert. De negatieve uitlatingen van volksmenners uit de EU en zijn eigen karakter kunnen zichzelf daarin vermenigvuldigen.
In een verdere stap naar aansluiting en volwaardiger lidmaatschap van de SCO hoeft hij zich aan die democratische tekortkomingen minder gelegen te laten. Het is dus zaak, zowel van het Turkse parlement als de Europese leiders sturing te geven om die richting te ontwijken. Wij leven in een land waar een reformatorische school in Harderwijk een niet gelovige onderwijzer mag weigeren les te geven. Dat heeft Het College voor de Rechten van de Mens deze week besloten. De Islam was al in delen van Europa aanwezig voor het Christendom zich na lang verzet in Nederland kon vestigen. Die feiten moeten wij ook erkennen en accepteren.
Reacties: mail naar [email protected]
