Poetin komt volgende week naar Nederland. En in aanloop daarop organiseert organiseert het Humanity House aanstaande donderdag om 20:00 uur in Den Haag een aflevering van Achter het Nieuws over ‘Persvrijheid in Rusland.’
De praktijk van Russische persvrijheid wordt beschreven door Frank Hendrickx (vroeger GPD-correspondent in Moskou), Henk Hulshof (inhoudelijk verantwoordelijk voor de Rusland-campagne van Amnesty International), en Masja Novikova (documentairemaakster).
Sinds deze week blokkeren Twitter, Facebook en Youtube berichtjes, video’s en uitingen van bepaalde groepen in Rusland. Daarmee proberen ze te voorkomen dat hun sites volledig geblokkeerd worden door de Russische staatscensuur.
Sinds 2012 kan de mediawaakhond Roskomnadzor sites op zwart zetten om de jeugd van Rusland te beschermen. Als gebruikers van online-platformen berichtjes, foto’s of filmpjes posten die het regime onprettig vindt, dreigt de mediawaakhond met het blokkeren van de hele site.
Niet de individuele gebruiker, maar het platform is verantwoordelijk voor de inhoud van de berichtjes. Alleen Youtube heeft tot nu toe geprotesteerd tegen deze praktijken.
De wet, die in november is aangenomen, plaatst sites waarop kindermisbruik wordt gepropageerd, suicide-aanwijzingen worden gegeven of reclame voor drugsgebruik wordt gemaakt, op een zwarte lijst. Dat lijkt in lijn met de wet en op eerste gezicht te billijken. Maar de criteria waarop posts worden beoordeeld zijn volledig onduidelijk.
Zo kreeg een Russische facebookgroep waarin de domste manieren om te overlijden (niet per se suicide) werden besproken een ban. Facebook besloot de groep niet louter te blokkeren voor Russische gebruikers, maar in z’n geheel te verwijderen.
Alles wat het Russische regime onwelgevalig is wil het uit de media weren. En het is natuurlijk vreemd dat Westerse online media daar zonder slag of stoot aan mee lijken te werken louter omdat hun commerciele mogelijkheden in het enorme Russische achterland er gevaar door dreigt te lopen als ze het niet doen.
Hoe makkelijk internetgrootmachten Twitter en Facebook zich door de Russische mediawaakhond terug laten fluiten biedt weinig vertrouwen in de toekomst. Immers: slecht voor de jeugd zijn natuurlijk ook die berichtjes die oproepen tot ongehoorzaamheid aan het politieke regime.
Vorige week werden de kantoren van 2000 NGO’s, waaronder die van Amnesty, Human Right Watch en Transparancy International, doorzocht door de belastingdienst. Kritische NGO’s worden constant in de gaten gehouden, aangemerkt als buitenlandse agenten en hun financiele bronnen worden achterhaald.
Wanneer daar een stuiver buitenlands geld bij zit, kan het zomaar zo zijn dat de NGO uit Rusland wordt verbannen. USAID overkwam dit, omdat ‘de VS via deze organisatie invloed zou proberen uit te oefenen op de Russische politiek’.
Alweer in 2006 werd de journalist Anna Politkovskaya vermoord. Zij is het symbool van een onafhankelijk en kritisch geluid tegen het Kremlin. Haar beschrijvingen en beschouwingen van de conflicten in de Kaukasus (Tsjetsjenië) waren een doorn in het oog van Poetin.
Zij is niet het enige slachtoffer van de beperkte persvrijheid in Rusland. Kritiek op het regime komt je vrijwel altijd duur te staan, ook al behoor je tot de machtigste of rijkste mensen van het land,
Komende week komt Poetin naar Nederland. Koningin Beatrix zal hem ontvangen. Ook bij de Nederlandse regering staan de economie en commercie voorop, met name als het gaat om de gas- en oliemarkt.
Bovendien moeten er nog wat plooien worden rechtgestreken met betrekking tot Cyprus. Kortom: voor vrijheid van meningsuiting, voor een kritische beschouwing van bovenstaande ontwikkelingen, is even geen plaats.
Hoe gaan mensenrechtenorganisaties en journalisten om met deze beperkingen? Hoe proberen ze de Nederlandse regering toch zo ver te krijgen kritiek te leveren op de Russische regering met betrekking tot hun mensenrechtenbeleid? En hoe opereren Nederlandse organisaties en journalisten überhaupt in zo’n gesloten systeem? Daarover praten we in het Humanity House, aanstaande donderdag (4 april), vanaf 20.00 uur.
