Het kabinet Rutte-2 is een minderheidskabinet. Althans in de Eerste Kamer. Tot de Provinciale Staten verkiezingen van dit voorjaar leverde dat geen grote problemen op voor de coalitie. Door een hecht verbond met de zogenaamde constructieve drie oppositiepartijen- D66, ChristenUnie en SGP- wist het kabinet op vrij behendige wijze tal van belangrijke wetten door beide Kamers te loodsen. Denk aan wonen, werken en aan pensioenen. Die keer dat een belangrijke wet sneuvelde in de Eerste Kamer was dat door toedoen van coalitiepartij PvdA : drie leden van de Eerste Kamerfractie van die partij stemde tegen de zorgwet van minister Schippers.
Maar sinds de nieuwe samenstelling van de Eerste Kamer na de Statenverkiezingen is het een stuk ingewikkelder geworden. De coalitie heeft daar nu nog minder zetels en heeft nog meer oppositiepartijen nodig voor een meerderheid. De ‘constructieve drie’ zijn niet meer voldoende.
Het eerste belangrijke onderwerp waar dat spaak liep was de belastingen. Voor een werkelijke hervorming van het belastingstelsel- hard nodig! – bleek al snel geen meerderheid te zijn in de Eerste Kamer. Het kabinet reageerde daar vrij laconiek op en zei: dan gaan we voor alleen de belastingverlaging van 5 miljard euro. Onderhandelingen met de oppositie- deze keer de ‘Christelijke drie’- CDA, ChristenUnie en SGP – namen geruime tijd in beslag, maar liepen ook op niets uit. De nieuwe C3 eiste meer lastenverlichting voor de zogenaamde alleenverdieners dan het kabinet wilde geven. Vervolgens werd nog een korte poging gedaan om met D66 en Groen Links iets te bereiken op het gebied van vergroening. Ook dat mislukte.
Staatssecretaris Wiebes van Financiën hoopt nu voor 15 december aanstaande- de uiterste dag voor de stemmingen over het Belastingplan- toch nog overeenstemming te bereiken met voldoende oppositiepartijen. Mijn advies : stop met dit gemarchandeer en besteed de 5 miljard euro aan noodzakelijke zaken, die in het huidige tijdsbestek bij de burgers meer prioriteit hebben dan een lastenverlichting, hoe aantrekkelijk deze ook is.
Het behoeft geen betoog dat sinds de terroristische moordpartijen in Parijs en elders veiligheid hoog op de agenda van de mensen staat. Geef daarom anderhalf miljard euro extra aan veiligheid in de brede zin van het woord: Defensie, politie, veiligheidsdiensten. Ook de extra kosten voor de opvang van vluchtelingen kunnen ten dele uit deze post betaald worden.
Een tweede punt dat bij de burgers hoog op de agenda staat is de zorg, ook in de brede zin van het woord. Zoals was te verwachten loopt de decentralisatie van vooral ouderen- en jeugdzorg aan de gemeenten uit op een mislukking. Vooral omdat deze bestuurlijk al zo enorm ingrijpende exercitie is ingegeven door grootschalige bezuinigingen. De jeugd- GGZ en de thuiszorg zijn twee belangrijke onderdelen van beleid die thans echt spaak lopen. Kinderen en ouderen zijn daarvan de dupe. Het is toch volslagen onlogisch dat in de ‘participatiemaatschappij’ van Rutte en Samsom ouderen langer thuis moeten wonen, maar dat op de thuiszorg drastisch gekort wordt, waardoor duizenden thuiszorgmedewerkers zijn ontslagen.
Geef daarom 1 miljard euro van de 5 miljard lastenverlichting aan de ouderenzorg en 500 miljoen euro aan de jeugdzorg. Gebruik ook een deel van dat bedrag aan het in staat stellen van de gemeenten om organisatorisch deze hulp te kunnen geven.
Een derde prioriteit van burgers is het kunnen leven in niet alleen een veilige wereld met goede zorg, maar ook in een duurzame en schone leefomgeving. Een versnelde omschakeling naar duurzame energie en minder uitstoot van schadelijke stoffen is daartoe nodig. Daar dient ook 1 miljard euro extra aan besteed te worden.
De miljard euro die dan nog over is, kan besteed worden aan verlaging van het financieringstekort. Dat is positief voor onze economie op langere termijn en komt ook de werkgelegenheid ten goede. Die werkgelegenheid is ook gebaat bij de extra uitgaven van vier miljard euro voor veiligheid, zorg en duurzaamheid. Ik heb het niet laten uitrekenen, maar ik maak mij sterk dat het werkgelegenheidseffect hiervan ongeveer even groot is als dat van de beoogde lastenverlichting.
Dus: kabinet stop het gepalaver met de oppositie over 5 miljard lastenverlichting en besteed dat bedrag aan zaken die in de huidige tijd hoog op de agenda van de burgers staan.
