Als personen op basis van een koude winter beweren dat het wel meevalt met die klimaatverandering, wordt daar terecht lacherig over gedaan. Die reactie zouden we ook moeten hebben als er een artikel verschijnt waarin klimaatverandering direct aan regionale droogte en een burgeroorlog wordt gekoppeld. In het artikel Klimaatverandering is terrorisme, terrorisme is klimaatverandering doen auteurs Lot Feijen en Sam Gosschalk grote beweringen die meer met hun politiek gekleurde bril te maken hebben dan met wetenschappelijke inzichten.
Hoewel Feijen en Gosschalk niet van korte-termijn-oplossingen zeggen te houden, houden ze wel van korte-termijn-gevolgtrekkingen. Zo stellen ze dat het conflict in Syrië direct gerelateerd is aan ‘onze’ opwarming van de aarde. Zij beroepen zich hierbij op een onderzoek van de University of California en de Columbia University. Wie een artikel van één van de betrokken academici erop naslaat, ziet dat hij deze bevindingen een stuk voorzichtiger formuleerde. Hij wijst hierin ook naar talloze andere oorzaken, niet in de laatste plaats de enorme bevolkingsexplosie die heeft plaatsgevonden in de regio. Zijn slotalinea luidt dan ook:
“An abundance of history books tell us that civil unrest can never have a simple or unique cause. The Syrian conflict, now civil war, is no exception. This recent drought was likely made worse by human-induced climate change and such persistent, deep droughts are projected to become more commonplace in a warming world.”
Maar Feijen en Gosschalk zijn niet de enigen die zo onbezonnen de bevindingen van deze academici gebruiken. Dit onderzoek is door veel invloedrijke personen (waaronder prins Charles, Obama en Al Gore) aangehaald, die net zo slordig waren met het interpreteren en controleren van de onderzoeksresultaten. In dit artikel wordt zeer helder uitgelegd hoe de link met het Syrische conflict in het oorspronkelijke onderzoek (waarin het slechts een secundaire bewering was) gestoeld is op mager bewijs en onjuiste beweringen.
De bewering dat het aangetoond is dat klimaatverandering de lont in het kruitvat was in Syrië, kan dus van tafel. Het blijft echter een interessant gedachte-experiment om te kijken waarom men juist naar de klimaattop in Parijs wijst als oplossing voor terrorisme. Ik zou wel eens willen weten hoe snel zij denken dat het omlaag brengen van onze uitstoot een merkbaar effect zal hebben op dit soort conflictgebieden.
De regionale effecten van klimaatsverandering laten zich namelijk amper tot in detail voorspellen, en de gevolgen van ingrijpende maatregelen zullen pas na zeer lange tijd effect hebben. Zelfs bij volledige beheersing of stabilisering van klimaatverandering zullen zich op regionaal niveau altijd milieuproblemen blijven voordoen. Massale volksverhuizingen ten gevolge van schaarste en milieuproblemen bestaan al eeuwen. Zo ontstond bijvoorbeeld halverwege de 19e eeuw in Ierland enorme schaarste en hongersnood als gevolg van een aantal mislukte oogsten. Dit ging gepaard met veel sociale onrust en leidde tot een massale volksverhuizing naar de Verenigde Staten.
Er zijn talloze andere historische voorbeelden van conflicten en volksverhuizingen die zijn ontstaan als gevolg van droogte, slechte oogsten en schaarste. De aarde is ook onstuimig zonder uitstoot van broeikasgassen en is dat altijd geweest. Als men de Syrische problematiek dan toch zo nodig wil verklaren aan de hand van plotse schaarste, kan men zich het best richten op het anticiperen op de directe gevolgen hiervan. De acute problematiek die gepaard kan gaan met dit soort situaties pak je aan met een veelvoud aan maatregelen, maar is vooral een kwestie van beheersen in plaats van oplossen.
Op één punt geef ik de schrijvers gelijk: ik ben het met ze eens dat het belangrijk is om onze handelspartners in het Midden-Oosten zorgvuldig te kiezen. De bekostiging van ISIS komt deels uit de steenrijke oliestaten, waar eveneens de bakermat ligt van hun ideologie en dat van vele andere extremistische bewegingen. Maar ook bij ingrijpende wijzigingen van ons handelsbeleid is voorzichtigheid geboden, want het plots afknijpen van geldstromen leidt vaak tot onvoorziene neveneffecten. Niemand weet hoe deze oliestaten zullen reageren als ze plots hun machtsmiddelen dreigen kwijt te raken.
Een duurzame toekomst is een nobel streven, maar ik denk dat activisme vermomd als wetenschap en het politiseren en polariseren van het klimaatdebat dit doel eerder tegenwerkt dan dichterbij brengt. Als de scepsis van rechts richting de ‘klimaathysterie’ ergens vandaan komt, dan is het wel de gretige behoefte van bepaalde politici, NGO’s en allerhande andere activisten om dit proces middels zeer ingrijpende overheidsinmenging af te willen dwingen (in het geval van Urgenda zelfs via een rechtszaak).
Halbe Zijlstra heeft gelijk als hij zegt dat het geen zin heeft om Nederland vol te planten met windmolens als er tegelijkertijd in China massaal kolencentrales uit de grond worden gestampt. Dat is geen drogredenering, dat heet realisme. In minder ontwikkelde landen heeft men geen boodschap aan ‘ons’ klimaatactivisme. Hier kan men een daad stellen door zonnepanelen op het dak te plaatsen, daar heeft men die luxe en tijd niet. Daar wil men elektriciteit om de kwaliteit van leven omhoog te tillen, en wel direct.
Instabiele regio’s zijn dan ook meer gebaat bij intelligente inzichten op het gebied van conflictbeheersing en het omgaan met migratiestromen, dan het toverdrankje dat sommige klimaatactivisten ze nu voorhouden. De technologische innovaties die zullen moeten plaatsvinden om de hele wereld een duurzaam alternatief voor fossiele brandstoffen te bieden, en de merkbare gevolgen daarvan, zullen helaas wat meer tijd kosten.
