Volgens de laatste berichten kreeg ambtenaar Sayeed Faroek, die werkte voor een provincie (“county”) in Californië ruzie met collega’s tijdens een vergadering. Hij ging boos naar huis om later terug te komen om verhaal te halen: met zijn vrouw of vriendin. Voorzien van wapens en body armor. Resultaat: 14 doden. Tijdens een achtervolging met de politie werden ze neergeschoten.
De FBI spreekt vooralsnog niet van terrorisme en het is wijselijk als media en politici dat ook niet doen. De meeste terreuraanslagen zijn massamoorden, maar dat maakt nog niet elke massamoord een daad van terrorisme. Terreuraanslagen dienen namelijk een politiek-ideologisch doel en daarom zijn de aanslagen vaak symbolisch van aard: een anticonceptie kliniek voor de pro-lifer, het vrijdagse uitgaansleven in Parijs voor de islamist. Er is weinig symboliek te ontwaren in het aanvallen van een vergadering van provincie-ambenaren. Zij vormen zo een beetje de minst spannende overheidstak die je kunt bedenken. Er zijn tal van andere high profile doelen te bedenken op een steenworp afstand: het centrum van Westerse decadentie, LA, is slechts een uurtje rijden. Daarnaast laten terroristen graag weten waarom ze iets doen, bijvoorbeeld middels luidkeels “Allahoe akbar” te roepen. Iets waar nog geen enkele getuige over heeft gerept.
Dit wil niet zeggen dat de gebeurtenissen knip en klaar zijn en we allemaal weer rustig kunnen gaan slapen.
Opvallend genoeg hield de politie de identiteit van de verdachten stil, maar riep tegelijkertijd de bevolking op om mee te helpen met de opsporing. Toch een beetje onhandig zonder signalement. Het vermoeden rijst al snel dat dit te maken heeft met het indammen van risico. De social media is sinds enkele jaren bedreven in live samenzweringstheorieën bedenken, maar ook namen en foto’s van zogenaamde “verdachten” (al dan niet gefotoshopped) te verspreiden. Valse informatie die ook goedbedoelde (maar tegelijkertijd gevaarlijke) amateurs zoals het Nederlandse twitter-account “terreur monitor” met gretige hijgerigheid verspreiden. Op de Amerikaanse Twitters hadden in ieder geval zowel “liberal nutters” als “right wing nutters” een field day.
Toch is het niet wenselijk dat de autoriteiten zich hierdoor laten beïnvloeden en op hun tenen gaan lopen: de afkomst van de dader is tenslotte secundair. Het verzwijgen van de naam van de verdachten (zelfs al heb je het opsporingsbericht al de deur uit gedaan) voedt terecht wantrouwen bij Amerikaanse burgers, omdat de autoriteiten op deze manier het bedrijven van politiek kan worden aangewreven. Zij besluiten namelijk informatie te weerhouden terwijl deze informatie openbaar maken hun werkzaamheden geenszins belemmerd. De lokale politie en de FBI zijn tenslotte een uitvoerende macht en hebben in het politieke domein van publieke opinie en “ophef” niets te zoeken. Toch sluit de FBI terreur (terecht) niet volledig uit: voor een wraakactie was dit namelijk wel een heel gecoördineerde actie. Ook zijn schietpartijen met meer dan 1 persoon een zeldzame gebeurtenis. Of het valt in de categorie “mass shooting” of “terrorisme” moeten we dus nog even afwachten.
Naast het leger van Twitterende civiele Sherlocks dient er ook een belangrijke kanttekening worden gemaakt bij de nieuwsberichten, onder meer verspreid door de Washington Post en via Nederlandse Nieuwsuur journalisten, dat er dit jaar al 351 mass shootings hebben plaatsgevonden. Dat is bijna 1 per dag. Je zou bijna denken dat Amerika wordt overspoeld door schuimbekkende idioten met wapens. #NotNormal, aldus de conclusie van Twitter. Toch zijn deze cijfers zwaar overdreven. Volgens de FBI kun je van een “mass shooting” spreken als er minimaal 4 doden zijn (waaronder de schutter zelf). Diverse media, zoals de Washington Post, hebben deze definitie wat losser geïnterpreteerd en noemen ook schietpartijen met 4 gewonden een “mass shooting”. Op deze manier is het wel heel makkelijk om op die bijna 1 schietpartij per dag te komen. Nog los van het feit dat de motivatie kan verschillen: het kunnen niet gerichte schietpartijen zijn, maar ook gericht (van terrorisme tot zeer succesvolle drive by’s aan toe).
Is het werkelijk zo erg gesteld in Amerika? Het antwoord is helaas niet zo sensationeel: valt mee. Hoewel dit jaar relatief veel schietpartijen hebben plaatsgevonden, laat de lange termijn trend een daling zien. Uit onderzoek van Duke University bleek zelfs dat de afgelopen 40 jaar het aantal doden door geweldsmisdrijven in de VS is gehalveerd. Steeds minder mensen zijn ook in bezit van een wapen: gemiddeld 1 op de 3 huishoudens. Met name in de steden is er afname, en vooral in landelijke gebieden is het wapenbezit (begrijpelijkerwijs) hoger.
Waarom is het dan toch zo een issue? Mede omdat wapenbezit een van de grote strijdtonelen is tussen de Democraten en de Republikeinen – en het is tenslotte verkiezingstijd. Republikeinse presidentskandidaten hielden het zo minimaal mogelijk en tweetten vooral dat ze zouden bidden voor de slachtoffers. Iets wat hen niet in dank werd afgenomen door Democratisch Twitter die hen beschuldigde van wegkijken. Hillary Clinton pleitte meteen voor actie, zo ook senator Murphy van Connecticut. Vooral dat laatste is opvallend aangezien in Connecticut de vier grootste wapenfabrikanten zitten (onder de befaamde fabrikant Colt) maar Murphy daar tot nu toe nooit echt moeite mee heeft gehad. Fabrieken zijn tenslotte werkgelegenheid en dus stemmen.
En stemmen is waar het om gaat.
De Democraten willen deze maar wat graag mobiliseren. Toch zal dit niet gebeuren: opiniepeilingen laten immers zien dat mensen heus niet van mening veranderen over wapens na een schietincident. De vraag is in hoeverre het dus zin heeft om zieltjes te winnen op een onderwerp (zoals wapenbezit) wat al zo hevig is gepolariseerd. Daar valt toch niets meer te halen? Sterker nog, door de polarisatie aan te wakkeren en er hard tegen in te gaan wordt het tegelijkertijd moelijker om “bipartisan” (dus Democratische en Republikeinse) steun te mobiliseren voor wapenwetgeving. En die is hard nodig. Want laten we eerlijk zijn: als je tijdens Black Friday (dat is een soort Dol Dwaze Bijenkorf dagen, alleen landelijk en met nog meer gebroken ledematen en bloedneuzen) jezelf beter kunt laten bewapenen dan de gemiddelde Nederlandse soldaat op uitzending – dan is het moeilijk vol te houden dat dit nodig is om “lijf en goed” te verdedigen. Net zo min als een lekker robbertje jagen met een AK47 geloofwaardig overkomt. Het is zeker niet zo dat Republikeinen in beginsel niet gevoelig zijn voor dit soort argumenten. Helaas is de fase “in beginsel” al voorbij. Want dat is wat polarisatie inhoudt: mensen gaan extremere standpunten aannemen dan ze eigenlijk (als je 1-op-1 met ze spreekt) vinden. Dit is zowel aan Republikeinse als Democratische zijde te zien, waarbij Democraten het beeld propageren van de “blanke NRA wapengekkies” (maar tegelijkertijd ons er wel aan herinneren dat we aanhangers van andere ideologieën niet over een kam mogen scheren).
Ook al wordt er geen stem extra mee gewonnen, al brengt het een oplossing mogelijk verder weg dan dichterbij: wapenwetgeving is zojuist inzet geworden van de verkiezingen.
