Smalende reacties vielen Wilders de afgelopen maanden ten deel. ‘Zijn verzetstour gaat te ver.’ ‘Hij is over zijn toppunt heen.’ ‘Het feit dat de PVV de grootste is in de peilingen zegt niets.’ Als het aan links Nederland ligt, kan Wilders het beste vandaag nog opstappen als gefaald leider van een gefaalde beweging. De vraag is echter of dat het populisme in Nederland minder aantrekkelijk maakt voor de kiezer. Desalniettemin denk ik dat Wilders in mei 2014 afzwaait. Maar gelet op een coalitie die meer wankelt dan menigeen denkt, mag Wilders van mij nog wel een paar jaar blijven.
Geert Wilders zit sinds 1997 in de politieke bankjes. Begonnen in de gemeenteraad van Utrecht voor de VVD, verschenen de blonde lokken al snel in de blauwe bankjes van Den Haag. Met 5292 dagen staat Wilders 6de in de ranglijst van anciënniteit. En wellicht afgezien van SGP’er van der Staaij, zullen de overige vier boven hem zeker na deze periode afzwaaien. De opvolging van een partijleider vereist de nodige voorbereiding. Kijk naar Femke Halsema die een half jaar na de verkiezingen plaats maakte voor opvolger Jolande Sap. Zou het scenario voor de opvolging van Wilders dan ook al klaarliggen? En zo ja; wie krijgen we ervoor terug?
Met de SP, PvdD, 50+ en de PVV is Nederland rijkelijk voorzien in partijen die een grammetje meer toejuichen bij het gebruik van populisme. De vraag is ook of de opkomst hiervan pas begon bij Pim Fortuyn. Het Algemeen Ouderen Verbond, de Boerenpartij en de Oranje Fascisten uit 1933 zijn mooie voorbeelden van partijen die ook niet wars waren van de nodige populistische trucs. De PVV, met Wilders voorop, is op dat gebied een voorspelbare factor geworden in het publieke en politieke debat. Tijdens de campagne voor de Tweede Kamerverkiezingen van 2012 werd echter pijnlijk duidelijk dat de huidige generatie lijsttrekkers niet meer in de trucs van de PVV-voorman trapt.
Het stuk over het bezoek van Wilders aan Volendam in de Volkskrant van gisteren (p.3) laat ook een dubbel beeld zien. Open armen van de Volendammers voor hun held, maar stevig gesloten armen van zijn beveiligers. Een beeld dat ook in steden als Almere en Venlo terugkeert. Ook de uitnodiging aan Le Pen geeft aan dat Wilders verbreding zoekt in zijn beweging richting de Europese verkiezingen. Wilders lijkt zijn partij klaar te willen stomen voor een wat bredere basis voor zijn opvolger. De gemeenteraads- en Europese verkiezingen zouden voor de coalitie wel eens moeizaam kunnen verlopen. Een moment waarop het populisme weer verder op kan krabbelen. En het laatste wat we dan nodig hebben, is een opvolger die met frisse energie en nieuwe radicaliteit, de legende van Wilders wil overtreffen.
Dus doe ik een beroep op Geert Wilders om nog even te blijven. Want de sluwe Martin Bosma, of ongeleide projectielen als Barry Madlener of Laurence Stassen, zouden het in de media wel weer eens goed kunnen doen. En dan zou er met de SP van een gelouterde Emile Roemer, een onwerkbaar populistisch blok kunnen ontstaan bij de volgende verkiezingen. Mocht de PVV uit elkaar spatten door een interne machtsstrijd, staat er vast wel weer een nieuwe vertegenwoordiger van het vastgeroeste populisme op. En daar zit niemand op te wachten.
Tim van Lieshout (29) is student, debatleider en parttime voorspeller. Hij verloor zijn laatste vijf weddenschappen over voetbal, maar kwam in 2012 in de buurt met zijn voorspelling dat de Koningin op 30 januari 2013 haar aftreden bekend zou maken.
