Het ‘Johannes de bultrug’-verhaal in Nederland van deze week was Boston. Strategisch een totaal onbelangrijk incident voor de EU, smullen geblazen voor sensatiejournalistiek. De NOS vond het vrijdagnacht op de radio zelfs belangrijk genoeg om met het laatste nieuws van deze Irak-light story in te breken in de reguliere programmering. Tot de tanden bewapende eenheden die deur na deur afgaan, wie doet je wat? Ondertussen sloot de eerste minister van van IJsland Johanna Sigurdardottir als eerste Europees land een vrijhandelsverdrag met China af, feestelijk bekrachtigd in Beijing. De energieke, Aziatische reus kan het zich economisch niet permitteren te wachten tot de dralende EU zijn eigen droom herformuleert. President Rutte zou er goed aan doen ook eens een handelsreisje naar China te overwegen, dat is een kansrijkere bijdrage voor herstel dan te hopen op de sombere Nederlandse consument. Wie weet zien we dan ook zijn natuurlijke lach weer geloofwaardig samenvallen als iets waar het Nederlandse volk zich aan wil spiegelen.
Van alle edities van de China Daily is de papieren European weekly de meest optimistische variant. Deze week wordt groots, met vijf pagina’s uitgepakt met het aanstaande staatsbezoek van de Franse premier Hollande aan Peking. Met positieve koppen als ‘a fresh start’, ‘toward better understanding’ en ‘it is time to set aside differences’. Samen met een grote politieke en handelsdelegatie zal Hollande ontvangen worden door president Xi Jinping en premier Li Keqiang. In februari verscheen een interessant rapport ‘Beijing – Brussels, changing the game’. Geschreven voor het in Parijs gevestigde EU Institute for Security Studies. Opvallend in de bijdrage van politiek econoom Miguel Otero-Iglesias: de Euro is voor China ‘too big to fail’ geworden. Frankrijk lijkt iets beter te beseffen dan wij dat China een speler is waar je wel zaken mee moet doen.
De Chinese overheid heeft het aandeel van de munt in haar enorme reserves tussen 2010 en 2012 opgevoerd ten koste van de dollar. De gefundeerde schatting van de Europositie is een stijging van 26 naar 30 procent, nominaal 1000 miljard dollar. Als referentiepunt herinnert u zich wellicht dat de totale EU begroting voor een periode van zeven jaar tot 2020 1000 miljard Euro is. Tegelijkertijd reduceerden Amerikaanse geldfondsen voor een waarde van 300 miljard dollar hun belang in Eurozonebanken.
De negatieve reacties op het filmpje waar president Mark Rutte opriep tot optimisme bracht herinneringen naar boven van Balkenende die boos uitriep: “Laten we blij zijn met elkaar! Laten wij optimistisch zijn!”. Uiteraard speelde in de kritische commentaren beide keren de vorm mee. “Koop een televisie en een huis” is geen aanprekend ideaal, meer een materialisatie van wanhoop. Net zo min als het idee van een Bankenunie een plaatsvervangend verbindend element kan zijn om de wantrouwige burger weer te laten geloven in de Europese Unie.
Ik begrijp zelf nog steeds niet waarom de Europese leiders zelf niet in staat zijn trots te zijn op Europa, en dat uit te dragen, maar goed: zolang dat niet gebeurd zal Nederland toch moeten kijken waar groei vandaan kan komen. In het Beijing Brussels rapport is een hoofdstuk gewijd aan de fors stijgende directe buitenlandse investeringen in de EU van China.
Nu de Euraziatische landbruggen per spoor een steeds belangrijker rol gaan spelen zou het gek zijn als Nederland niet zijn best doet mee te profiteren van de verwachte 250 miljard dollar aan directe investeringen in de EU zelf. En de economische ontwikkeling van de tussenliggende landen in Centraal Azië.
Met het afsluiten van het handelsverdrag met China is in Reijkjavik ook een ambassade voor 500 mensen ingericht. Je kan er gerust van uitgaan dat die daar niet komen om te niksen. Strategische analisten in China brengen dit verdrag ook in verband met het verkorten van de handelsroute naar de VS, via een combinatie van transportvormen per spoor en schip etc. Een typerend voorbeeld van de grenzeloze dadendrang van de Chinezen is een uitspraak van het bestuur van Kunming over de zuidelijke route van Shenzen naar Europa. Men riep op vooral haast te maken en dat de omvang van het project wel meeviel, er hoefde nog maar 1000 kilometer nieuwe spoorweg bij.
In Oost Europa lijken de regeringen iets minder last te hebben van het hier in de linkse kerk nog volop uitgedragen anti-Chinasentiment. Daar is veel vaker positief nieuws over investeringen van China. Het uitblijven van Europese eensgezindheid herbergt wel het risico dat China meer de roofdierrol op zich kan nemen in plaats van sparring partner van de EU als politieke eenheid. Wellicht zijn de scrupules in landen als Roemenië, Polen etc. naar de alsmaar uitdijende grootmacht minder vanwege het eigen communistische verleden.
Als president Rutte en zijn kabinet voor Nederland onvoldoende de mogelijkheden van Azië benutten is dat verwijtbaar. Het is wel leuk om de dominee uit hangen, zonder koopmansgeest eindig je op zijn best met gesikkeneur en kogels die maar niet door de kerk willen vliegen. Dat is trouwens een mentaliteit die China zichzelf niet toestaat. Nog een optimistisch nieuwtje uit China om mee af te sluiten: later dit jaar zal voor een viertal categorieën NGO’s de regelgeving versoepeld worden, voorafgaande aan het krijgen van een vergunning is geen toestemming van de Communistische partij meer vereist. Laten wij blij zijn.
Reacties kunt u mailen naar Egbert Born
