Beste Chris,
Steeds weer komen er politici in het nieuws die ten onrechte allerlei zaken declareren. RTL Nieuws deed vorig jaar onderzoek naar de ministers en die bleken tonnen te declareren. Een tijdje geleden stapte PvdA-er Co Verdaas op omdat hij verkeerd gedeclareerd had en nu is er weer gedoe over de Utrechtse wethouder Mirjam de Rijk die reiskosten maakt omdat haar gezin in Amsterdam woont maar zij in Utrecht werkt. Er wordt nu onderzoek gedaan of die declaraties wel in orde zijn. Waarom declareren politici toch zo onzorgvuldig?
Onzorgvuldig declareren
Beste onzorgvuldig declareren,
Er bestaan twee soorten politici: parttimers en fulltimers. Nieuws over declaraties gaat in vrijwel alle gevallen om politici die fulltime politicus zijn. Hun functie heeft alle kenmerken van een baan en niet van vrijwilligerswerk of hobby zoals dat voor veel parttime politici geldt. Zowel wethouders van grote steden (De Rijk), gedeputeerden (Verdaas) als ministers hebben een dagtaak, ze kunnen vanwege hun verantwoordelijkheden niet zomaar gemist worden en ze verdienen er een inkomen mee. Vaak heet dat inkomen anders, maar het komt erop neer dat ze van dat geld moeten leven.
Declarerende politici kunt u het beste vergelijken met declarerende collega’s op het werk. Over vrijwel elke declaratie is discussie mogelijk. Zo werk ik op een hogeschool waar je je avondmaaltijd mag declareren als je in de avond college geeft. Ik vind die regel onzin, want ik moet ook eten als ik overdag college geef. Ik zie niet waarom de hogeschool dat zou moeten betalen. Ik declareer die maaltijden dus ook niet. Anderen declareren het wel en dat mag, al vind ik het onzin.
Zo geldt het ook voor declaraties van politici. Is het terecht dat politici soms tienduizenden euro’s declareren? Dat hangt ervan af welke kosten ze maken. Sommige kosten zijn niet te vermijden en zouden niet gemaakt zijn als ze die functie niet hadden. De minister van Buitenlandse Zaken gaat nu eenmaal veel op reis en declareert zijn hotelovernachtingen. Net zoals docenten hun schoolboeken declareren. Iedereen die dit soort declaratiemogelijkheden te ruim vindt, kan een petitie starten om de regels te wijzigen.
In zaken als die van Mirjam de Rijk gaat het om ingewikkelde regels. Zij wil zich graag aan de regels houden en op het eerste gezicht lijkt er formeel niets mis. De vraag is dus of er überhaupt onzorgvuldig gedeclareerd is. Dat was bij Co Verdaas en het kabinet ook de vraag. De publieke opinie is in het geval van declaraties strenger dan de regels. Maar niet elke keer dat er publieke verontwaardiging is, is er ook sprake van fraude of eigen belang. Dat moet eerst uitgezocht worden.
Als politici vervolgens echt onzorgvuldig blijken te declareren, heeft dat maar een reden: die politici zijn simpelweg dom. Want ze weten dat journalisten declaraties checken, dat de publieke opinie tegen ruime declaraties is en dat het velen al hun baan heeft gekost. Maar ook politici zijn maar mensen, dus je hebt er slimme en minder slimme exemplaren tussen zitten.
Chris Aalberts beantwoordt elke vrijdag een vraag over politiek. Heeft u ook een vraag? Mail hem naar [email protected] en u krijgt antwoord.
