De film Springbreakers van Harmony Korine draaide in Amsterdam de afgelopen week zowel in de megabioscoop Pathé Munt als in Filmuseum Eye. De rolprent handelt over vier doorgedraaide jonge meiden die op Springbreak gaan in Florida; een jaarlijks uitje voor jonge collegestudenten waarbij het louter om seks, drugs en drank gaat. Er bestaat geen Nederlands equivalent voor, niet in dat jaargetijde althans. Verder hoeven we in de zomer maar te staren naar de Spaanse kust of Griekse kust om Hollandse meiden en jongens net zo hard uit hun dak te zien gaan.
De twist die regisseur Harmony Korine aan zijn verhaal geeft is de de jonge vrouwen niet enkel voor de fun naar de zon afreizen maar er uiteindelijk uitgroeien tot volwaardige gangstabitches nadat ze zich bij een geweldig door James Franco vertolkte Snoop Dog-lookalike aansluiten.
De film zit vol met goed geacteerde kritiek op de in Amerika zo populaire misdaadcultuur en de bijbehorende poses. Na afloop krijg je zin om met een stengun een winkelcentrum te beroven van alle pakken yoghurt.
Kennen we die verheerlijking van misdaad in Nederland ook? Ehm, anders gezegd: zijn wij hier ook zo bezeten van alle misdaadlyriek zoals de Amerikanen dat zijn? Ik ben geneigd te zeggen van wel. Al zal het niet in die mate zijn.
We hebben hier een aantal gangs die volledig naar Amerikaanse stijl zijn georganiseerd, zoals de Crips in Den Haag. Maar het ontbreekt in Nederland aan een georganiseerde infrastructuur die Amerikaanse gangs zo gevaarlijk maakt. Onze getto’s zijn gewoon te klein.
Misdaad bij jonge vrouwen is voor een groot deel ook afgeleid van de verheerlijking die bij veel misdaad komt kijken. Dat laat Springbreakers goed zien en dat zien we ook terug in de Nederlandse maatschappij. Hoe komen de meiden in Springbreakers aan het benodigde geld om de reis naar Florida te maken? Ze doen een stel bivakmutsen op en rennen een cafetaria binnen waar ze de manager om de inhoud van de kassa vragen, schreeuwend, dreigend met hun (nep)-pistolen. In alles doen de jonge actrices het soort zware criminelen na zoals je die ziet in gangsterfilms, en in gangstarapvideo’s.
Het herinnert aan een groot aantal incidenten de laatste tijd in onze keurig aangeharkte stadswijken, zoals bij de bejaardenflat in Zwolle, waar in februari en maart 2011 een viertal vrouwen een aantal overvallen pleegt. Waarbij een van de overvalsters ondermeer in een lift net doet alsof ze haar evenwicht verliest. Ze valt zogenaamd over de rollator van een 84-jarige vrouw en steelt dan, zonder dat de bejaarde vrouw het merkt, haar portemonnee. Met de inhoud van de geldbuidel zal de jonge vrouw waarschijnlijk proberen om een nieuwe Gucci-tas te kopen of wat eyeliner, als de opbrengst tegenvalt.
Op de foto die de politie bij het opsporingsbericht omtrent deze overvallen heeft geplaatst zien we in ieder geval een jonge knappe vrouw met donker haar, een jaar of vijftien oud, die modieus gekleed gaat. Haar hoofd is bedekt met een kek mutsje. Om haar nek hangt een designtasje.
Je zou zeggen die is snel gepakt. Maar dat blijkt dus niet het geval. Dit type gangstabitchers is gewiekster dan we zouden denken. Vrouwen zouden al leidinggevende rollen hebben in de drugshandel vanuit de Antillen en de mensensmokkel van prostituees uit West-Afrika. Jonge meisjes zouden vaker lid zijn van criminele jeugdbendes dan in de politieregistraties voorkomt, schrijft het Algemeen Dagblad in februari van dit jaar, naar aanleiding van een onderzoek uitgevoerd door criminologe Anne-Marie Slotboom.
De problemen zijn veel forser dan werd aangenomen, zegt de onderzoekster in de krant. Criminaliteit door meisjes en vrouwen is volgens de onderzoekers te lang gebagatelliseerd en te weinig onderzocht. De aanpak om jonge meisjes van het criminele pad te houden zou falen. Een probleem zou zijn dat alle criminelen hetzelfde worden benaderd, terwijl vrouwen anders moeten worden behandeld.
Dat laatste lijkt me een gotspe. Je zou er alleen voor open moeten staan bij een onderzoek dat een onschuldig ogend meisje ook een gemene dievegge kan zijn. Niet omdat ze uit een asociaal milieu komt, of omdat haar broers gangsters zijn. Gewoon omdat het belangrijk is om leuke kleren te hebben en veel lol te maken. Wat dat betreft is het beeld dat Springbreakers schetst eerder feit dan fictie.
