Deze week komen er een aantal zaken bij elkaar: de Commissie Oosting en het rapport van het Sociaal Cultureel Planbureau: ‘de sociale staat van het land’.
Het is veelbetekenend dat na de aanslagen in Parijs en na het uitbrengen van het rapport van de Commissie Oosting, de electorale verhoudingen niet zijn veranderd (pdf). De PVV blijft op 39 zetels en de VVD op 20 zetels staan.
Net zoals de peilingen al lang aangeven dat de scheiding binnen het electoraat vooral loopt langs de lijnen van opleiding, laat het woensdag verschenen rapport van het SCP dat ook zien.
Uit ons overzicht valt te zien dat VVD, CDA plus D66 nu bij de hoger opgeleiden op 48 procent staan en onder de lager opgeleiden op 22 procent. Bij de PVV plus SP is het vrijwel andersom (21 procent tegen 50 procent).
Omdat dit politieke jaar vrijwel afgesloten is er ook een uitgebreide analyse over de electorale situatie van Nederland onder de titel “Een politiek systeem in ontbinding” gemaakt (pdf).
Behoudens de kiezers die op dit moment nog VVD stemmen (13 procent van alle kiezers) zien we overwegend afkeurende reacties naar aanleiding van het rapport van de Commissie Oosting (pdf).
Zo denkt 59 procent van de kiezers dat Opstelten destijds de Kamer bewust verkeerd ingelicht heeft. Denkt 74 procent dat Van Miltenburg op de hoogte was van de inhoud van de anonieme brief en –last but not least- denkt 70 procent van de kiezers dat Premier Rutte de Kamer bewust verkeerd ingelicht heeft. Van degenen die in 2012 VVD stemden is dat 53 procent.
58 procent van de kiezers vond vrijdag dat Van Miltenburg als Kamervoorzitter moest aftreden, 55 procent dat Teeven als kamerlid moet aftreden en 51 procent dat Premier Rutte moet aftreden. Van de huidige VVD-kiezers vindt maar 2 procent dat Rutte moet aftreden. Kijken we naar het verschil tussen kiezers aan de hand van opleiding dan blijkt dat van de kiezers met een hoge opleiding 36 procent vindt dat Rutte moet aftreden en van de kiezers met een lage opleiding 72 procent.
Dit soort resultaten en de inhoud van het rapport van de Commissie Oosting brengen mij tot de conclusie dat we kijken naar een politiek systeem in ontbinding: een fragmentatie van het electoraat, dat gaat leiden tot complexe coalitievorming, de steeds grotere scheiding in opvattingen tussen kiezers met hoge en lage opleiding, en de afkeer over het gedrag van OM en politici in relatie tot de “Teevendeal” zijn daar overduidelijke symptomen van. Het vertrouwen in regering, politiek en politici kalft steeds verder af. En dat in een tijd waar de uitdagingen steeds groter lijken te worden.
