Hij heeft niet het extravagante voorkomen van het bijna twee meter lange Blonde Beest uit de Lage Landen. Nigel Farage oogt als een drogist, en zou op straat nauwelijks opvallen met zijn Home Counties blazers. Toch is de leider van de United Kingdom Independence Party (Ukip) sinds donderdagavond de schrik van het Engelse establishment met zijn witty opmerkingen en goedgeplaatste steekjes in de Britse onderbuik.
Zijn partij forceerde een eerste grote doorbraak door bij lokale verkiezingen 40 tot 50 zetels te veroveren.
Ukip is de PVV van Engeland. Farage speelt op subtiele wijze de immigratiekaart en ageert tegen Brusselse bemoeizucht.
Twee thema’s die aanslaan bij een door crisis aangevreten middenklasse. Farage’s postmoderne nationalisme, dat wordt opgediend met sociale argumenten, heeft grote electorale aantrekkingskracht, vooral in het politieke heartland van de regerende Conservatieve Partij.
Nota bene in het district waar Margaret Thatcher opgroeide verloren de Conservatieven een man tot man gevecht van Ukip.
Ook Labour heeft er last van. De overloop van de socialisten naar Ukip is nog niet zo groot als van de PvdA-aanhangers naar LPF en later de PVV, maar dat is een kwestie van tijd. Ukip werd tweede in een district waar Labour al sinds 1929 jaar onafgebroken de baas is.
Farage is een fatsoenlijke democraat, net als Wilders, en dat maakt hem zo ongrijpbaar voor het establishment. Het oud-lid van de Conservatieve Partij speelt het spel keihard, gebruikt soms voetbalkantinetaal, maar blijft met zijn kwajongensretoriek keurig binnen de grenzen van de wet.
De Conservatieven zijn totaal in paniek, en maken nu dezelfde fouten als de VVD in 2006. Ze negeren de opstandelingen en weigeren hooghartig met de anti-Europeanen in een coalitie plaats te nemen op lokaal niveau.
Anderen proberen de aanhangers van de politieke pestkop belachelijk te maken.
David Cameron noemde de aanhangers al eens ‘fruitcakes’, ‘closet racists’ en ‘loonies’. Oud-minister Kenneth Clarke typeerde Ukip als ‘een bende clowns.’ Die opmerking boemerangde flink terug deze verkiezingen.
Farage reageerde zeer gevat op Clarks neerbuigende opmerking: ‘Echt bedankt, Ken. Door ons een bende clowns te noemen, heb je ons nationaal zeker drie procent meer stemmen bezorgd.’
De premier probeert de hautaine toon al dagen bij te sturen, maar Farage laat niet na te benadrukken dat hij een anti-establishment rebel is. Toen hij gisteren de uitslag hoorde, spotte hij al Wilderiaans naar Cameron en Clark: ‘Alsjeblief, blijf onze kiezers en onze partij zo veel mogelijk zwartmaken.’
Natuurlijk zitten er bij Ukip idioten, talentloze gelukzoekers en extreem-rechtse non-valeurs, maar door de zelfspot van Farage wordt het personeelsprobleem meteen ook gerelativeerd.
Gewiekst speelt hij de underdog. Ondertussen ruimt hij de puin al op.
Sommige zonderlinge gekken worden resoluut verbannen naar een tropisch eiland, zoals David Watson. Dit niet al te snuggere heerschap troffen we deze week op een foto aan met zijn rechterarm ogenschijnlijk gestrekt in de Hitler-groet. Watson ontkende en meende dat hij iets wilde pakken, en vertrok naar Thailand.
Tegenover The Evening Standard verklaarde Watson de komende zes maanden niet naar huis terug te keren, omdat hij een appartement met zwembad had gehuurd om na te denken over de relatiecrisis met zijn Thaise vrouw, die zelf overigens in Engeland verblijft.
Farage stookt ondertussen onverstoorbaar verder.
In zekere zin heeft hij een grotere toekomst dan Wilders. Farage heeft – anders dan de Nederpopulist- geen last van statusangst. Wilders is een provinciaal zonder vrienden in het establishment, en dat laten de tegenstanders de zachte g spreker ook graag voelen.
Farage is een gerespecteerde ex-zakenbankier bij het chique Drexel Burnham Lambert en gedraagt zich als de jolige Japie Krekel van de elite, een man die giebelend opmerkt dat de keizer geen kleren draagt.
Een oude vriend omschrijft Farage als een ‘unorthodox, happy, cheerful guy – outspoken and humorous. ‘There’d always be a very politically incorrect atmosphere that just relaxed everybody.’
Zijn politiek tegendraadse onthullingen over de onwelriekende lobbycoterie in Brussel waren hilarisch en pijnlijk, zijn opmerkingen over Van Rompuy hilarisch, pijnlijk en ook nog eens heel erg waar. Farage vergeleek het charisma van de ongekozen Europresident ‘met een natte dweil’ en zijn uitstraling met dat van ‘een tweederangs bankbediende.‘
Het zijn geen fijnzinnige teksten, maar wat klopt er precies niet aan? Elke gezonde democratie heeft een nuttige idioot nodig om ons een spiegel voor te houden. Nadeel is natuurlijk dat Farage een typische nee-zegger is. Weliswaar geestig en ad-rem, maar niet iemand waarmee de vooruitgang wordt gediend.
Of is er meer? Is het tactiek? Is een stapje terug om twee vooruit te maken?
Van boerensubsidies en Franofoon achterkamergeritsel moet Farage, die al sinds 1999 in het Europarlement zit, niks hebben. De sarcastische Brit stelt dodelijke vragen over nut en noodzaak van de Europese democratie.
Het Europese project is vastgelopen in een procedurele loopgravenoorlog en politieke overlevingstactieken. De vrijheidsstrijders komen van buiten en durven terecht een relatie te leggen tussen ‘taxation’ en ‘representation’. Iemand moet het doen!
Soms is dan de vijand van mijn vijand een betere vriend dan de nette en zelfvoldane Europlutocraten zonder ruggengraat. In Engeland werden de pro-Europese Liberal Democraten lokaal ten diepste vernederd.
In district South Shields kreeg ‘de nuance’ niet meer dan 352 stemmen. Daarmee scoorde de partij de helft minder stemmen dan een zonnebankverslaafde platinageblondeerde vertegenwoordigster van de xenofobe British National Party.
