Als je de schaalgrootte van de milieuproblemen van China met Nederland vergelijkt passen die van ons op een postzegel. Wij kunnen ze over de landsgrenzen schuiven, zoals met de discussie over schaliegas. Die optie heeft de Chinese overheid niet. Om de energiebehoefte van de meer welvarende Chinezen te dekken moeten alle zeilen bijgezet worden.
In de hoofdstad Chengdu van de provincie Sichuan sloot minister Ploumen haar handelsmissie vrijdag succesvol af met contracten ter waarden van 300 miljoen Euro. SHELL en AKZO waren onderdeel van de agenda, met lucratieve investeringen in schaliegasrevolutie in de Yongchuan – Fushun regio. Zaterdag, nog geen 100 kilometer van dat gebied, verongelukten zeker 28 mijnwerkers na in een kolenmijn in Luzhou. Wat doe je in de toekomstkeuze tussen vervuilende steenkool en onzekerheid over de risico’s van schaliegaswinning?
Precies deze week verscheen op het grote Chinese internetplatform Tencent qq een reeks artikelen over de angst voor geologische rampen bij de winning van schaliegas. Ook daar volgt men de ervaringen in de VS en de problematische kanten. Die zorgen van de bevolking zijn bekend, maar groeien wel. Een donderdag gepubliceerde poll in de China Daily, onderhevig aan staatsinvloed, liet zien dat 80 % van de respondenten de voorkeur geeft aan milieubescherming boven economische groei.
Tegelijk is bekend volgens het ministerie van Land en Grondstoffen dat er, zelfs zonder te boren onder de provincies Qinghai en Tibet, meer reserves liggen dan in de optelsom van de VS, Canada en nog een paar landen. De grote interesse vanuit het buitenland, ook van Franse en Amerikaanse oliegiganten om te snoepen van het Chinese schaliegas als een blok verleidelijke taartjes verhult niet dat er nog veel onbekende gevaren zijn.
De afstand van de Westelijke naar de Oostelijke Chinese grens is zo’n 5000 kilometer, ongeveer gelijk aan de afstand van Amsterdam naar Teheran. Je kan het gerust een speling van het lot noemen dat op 32 kilometer van het ongeval met de mijnwerkers in Fushun het zoutmuseum van Zigong is. Zout werd in Sichuan al in 3000 voor Christus gewonnen. Maar in 252 voor Christus gaf de gouverneur Li Bing de opdracht tot het slaan van de eerste zoutwaterputten. Die putten werden steeds dieper, zo vertelt Mark Kurlansky in zijn boek ‘Zout’. Bamboebuizen werden gebruikt om de boorgaten te stutten.
Maar soms stierven er om onverklaarbare redenen hele werkploegen, eerst ziek en zwak. Dan gingen ze liggen. Explosies volgden. Er werd gesproken van boze geesten die uit de grond omhoog kwamen. In het jaar 100, dat is dus 1614 jaar voor het Koninkrijk der Nederlanden begon, begreep men dat het kwam door een onzichtbare stof. Gas. De bamboebuizen werden nu afgedicht met modder en pekel en er werd van de eerst zo dodelijke vijand gebruik gemaakt om te koken op de gasvlammen. Dat is het oudst bekende gebruik van gas.
De Nederlandse mijnen sloten in de jaren zeventig. Toen het milieuvraagstuk hier in de jaren tachtig na de Lekkerkerk affaire een groter issue werd en de overheid met tips kwam voor het gewone volk rolden er dingen uit als ‘de verwarming een graadje lager zetten’. Die optie hebben veel Chinezen in Sichuan niet om de doodeenvoudige reden dat ze geen verwarming hebben. En daarin is die provincie niet uniek, al is er in het welvarende Guangdong de afgelopen winter of dat bij de basisrechten van de moderne samenleving hoort. De tegenstellingen tussen de grote steden als Chengdu, 16 miljoen inwoners, de stadsprovincie Chongqing, 32 miljoen inwoners en het platteland zijn onvoorstelbaar. Nu zal minister Ploumen niet in een onverwarmd hotel hebben geslapen, die zijn er veel.
Doet de Chinese overheid dan niets? Jawel. De autoriteiten van de provincie Hebei maakten in april bekend versneld gedateerde mijnen te sluiten. Alleen al in 2012 37 mijnen met een capaciteit van 2,3 miljoen ton. In de laatste twee jaar 166 mijnen, vooruitlopend op de doelen van het twaalfde vijfjarenplan.
Een woordvoerder van AKZO NOBEL Hua Zhenfei maakte in maart bekend dat het bedrijf veel gaat investeren in beschermende coatings voor de winning van schaliegas. Hittebestendig en anticorrosief. Zeker 65 miljoenen Euro, ongetwijfeld besproken met Shell partners in luxe vergaderzalen die in China ook volop aanwezig zijn. De kernvraag die veel Chinezen zich stellen blijft onbeantwoord. Wordt er echt gebruik gemaakt van veilige technieken bij de omstreden schaliegaswinning? Of gaat na de vervuilde lucht nu ook het grondwater er aan? In steenkoolmijnen wordt de grondstof uit de grond gehaald, bij schaliegaswinning worden chemicaliën in de grond gespoten om het gas naar boven te halen.
Bij ons thuis stond vroeger op zolder de oude kolenkachel, die inmiddels was omgeruild voor een gaskachel. Er lagen nog wat verdwaalde briketten naast, waarvan ik nooit begreep wat die twee met elkaar te maken hadden. Wij waren veilig, wij hadden nu schoon gas uit Slochteren. En uit onze kraan komt het schoonste water van de wereld. Maar hoe is dat voor een Chinees die, net uit de kolenmijn boven de aarde komt en moet hopen dat buitenlandse bedrijven zijn grondwater niet naar de klote helpen? En hoopt dat hij binnenkort verwarming in zijn huis krijgt? Moet hij een bezwaarschrift indienen? In Peking?
Reacties kunt u mailen naar [email protected].
