De Volkskrant van 5 januari publiceerde op de voorpagina onthutsende cijfers over de werkloosheid onder migranten. Van de arbeidsmigranten is na 15 jaar in Nederland te hebben gewoond de helft werkloos. Van de asielzoekers die hier vijftien jaar gewoond hebben is twee derde nog zonder werk. Laten we hopen dat veel van die asielzoekers in de informele sector nog wat verdienen. Dan nog blijft het verbijsterend dat meer dan de helft van de asielzoekers niet werkt. Het rapport is gemaakt is door het onderzoeksbureau van het Ministerie van Justitie (WOCD), het Sociaal en Cultureel Planbureau (SPB) en de Wetenschappelijke Raad voor het Regeringsbeleid (WRR). De onderzoekers vrezen dat eer een nieuwe onderklasse ontstaat, waarbij werkloosheid en criminaliteit een grote rol spelen. Minister van Sociale Zaken Lodewijk Asscher reageerde daarop met de mededeling dat werk voorop staat bij mensen die mogen blijven. Ik zou zeggen begin daar meteen maar mee.
Twintig jaar geleden sprak Hans Janmaat de onvergetelijke woorden:
“Zet die asielzoekers meteen aan de dijkverzwaring.”
Dat werd toen als een weerzinwekkende uitspraak beschouwd. Beleidsmakers en politici wilden niet luisteren.
Nog steeds worden vluchtelingen dus opgehokt in asielzoekerscentra in Ter Apel of in andere uithoeken van het land waar ook onder de autochtone bevolking de werkloosheid hoog is. Zij mogen daar niets doen. Elke dag in ledigheid doorgebracht verhoogt de kans op werkloosheid en criminaliteit onder asielzoekers, constateren de onderzoekers nu. Toen Hans Janmaat dat 20 jaar geleden zei, werd dat beschouwd als een vorm van vreemdelingenhaat.
Het regeringsbeleid voor asielzoekers bestaat nog steeds uit grootschalig wachten. Nog steeds worden de asielzoekerscentra vooral gebouwd in gebieden waar geen werk te vinden is. Nog steeds staan de AZC’s garant voor sociaal isolement, verveling, depressies, zelfmoorden en criminaliteit. Een van de eersten die daarop wees was een ervaringsdeskundige: Ayaan Hirsi Ali gaf, nu al weer tien jaar geleden in haar boek ‘Mijn Vrijheid’ een ontluisterend beeld van het asielzoekerscentrum waar zij verbleef.
Volgens de onderzoekers hebben hoogopgeleide minder hinder van langdurige asielzoekersprocedures. Zo zijn de voormalig Joegoslaven de succesvolste groep asielzoekers. Van die groep heeft 65 procent een volledige baan. Waren zij beter opgevangen dan was dat percentage hoger geweest.
Op TPO publiceerde Arnold Karskens een reportage over de vluchtverhalen van reizigers in Kos onder de kop: ‘Niemand is naar Kos gevlucht omdat zijn leven gevaar liep‘. Karskens citeert een Nederlandse winkelier in Kos: “Het zijn, op enkele uitzonderingen na, allemaal rijkaards. Anders kun je hier niet komen.” Karskens spreekt ook met een vluchteling: “Via-via hoorde Ifran over Kos en dat je vanuit hier makkelijk Europa binnen kan komen om aan de slag te gaan voor een goed loon. Hij investeerde 2200 euro voor de tocht. Geld dat hij ooit moet terugbetalen, dus opgeven is uitgesloten. Nu wacht hij sinds een paar dagen op nieuwe reispapieren. En je eigen paspoort dan, vraag ik. Hij lacht: “My papers are in the sea.””
Lijkt mij allemaal heel plausibel, maar als iemand die 2200 euro kan lenen al een rijkaard genoemd wordt, dan hoort Arnold Karskens zelf tot de superrijken.
Dat alles maakt het integratiebeleid van de Nederlandse regering des te navranter. Want wij moeten dus constateren dat al die ‘rijkaards’, zoals Ifran, in Nederland een kans maken van 50 procent om tot de onderklasse te gaan behoren. Dan heeft de Nederlandse regering de afgelopen twintig jaar toch iets helemaal verkeerd gedaan. De burgemeester van Amsterdam Eberhard van der Laan zei in zijn Nieuwjaarstoespraak: “Omdat de opvang van vijfhonderd vluchtelingen een dorp van duizend inwoners helemaal verandert of ontwricht, moeten we vluchtelingen zoveel mogelijk verspreiden. Niet alleen over álle Europese landen, maar ook over álle Nederlandse gemeenten.”
Daarbij moeten we volgens de burgemeester ‘voor lief nemen’ dat kleinschalige opvang meer kost. “Want geld is niet ons grootste probleem. Kleinschaligheid verlicht de lasten voor de omliggende scholen, huizen, banen en zorg en dus voor omwonenden.”
Die woorden zijn mij uit het hart gegrepen. Jammer dat hij ze niet in praktijk gebracht heeft toen hijzelf minister van Integratie was. Het zou niet alleen voor omwonenden maar ook voor de asielzoekers zelf veel beter geweest zijn.
