Het is alsof je de betekenis van liefdadigheid uitlegt aan een 5-jarig kind: Liefdadigheid is dat rijke mensen die veel geld hebben geld geven aan arme mensen die heel weinig geld hebben. Die rijke mensen kunnen wel wat geld missen en die arme mensen kunnen het geld goed gebruiken. Die mensen wonen meestal in arme landen en kunnen er niet veel aan doen dat ze weinig geld hebben.
Zo simpel is het normaal gesproken niet, maar het is wel het principe van de non-profit organisatie GiveDirectly.
De in New York gevestigde organisatie bouwt geen scholen of ziekenhuizen, maar zoekt de armste mensen in Kenia en geeft ze een simpele mobiele telefoon. Via een elektronisch betaalsysteem van Vodafone, genaamd M-pesa, kunnen donateurs dan geld overmaken naar deze mensen.
Volgens de organisatoren gaat 90% van het geld direct naar de Keniaanse deelnemers aan het project, de overige 10% wordt besteed aan de kosten van het betaalsysteem en het zoeken van de juiste kandidaten voor het project in Kenia.
Initiatiefnemer Paul Niehaus geeft een nieuwe betekenis aan het oude motto: “Geef een man een vis en hij zal zich één keer voeden. Leer hem vissen en hij zal zich voeden zijn leven lang,” hij meent dat de allerarmsten in Kenia zelf heel goed weten wat ze willen, maar dat ze simpelweg de middelen missen om hun ambities te verwezenlijken.
Daarmee breekt hij radicaal met die kritiek dat geld geven aan de armen een heilloze weg zou zijn:
“A typical poor person is poor not because he is irresponsible, but because he was born in Africa”
Juist om die reden stelt GiveDirectly geen eisen aan hoe het geld wordt besteed. Op de website staat te lezen:
“The recipient uses the transfer to pursue his or her own goals.”
Met het initiatief maakt GiveDirectly een duidelijk statement: mensen weten zelf het best wat ze nodig hebben, ze missen alleen de middelen. Er wordt wel onderzocht waar het geld voor wordt gebruikt, waardoor ze de effectiviteit van hun handelswijze aan kunnen tonen. Het meeste ontvangen geld wordt uitgegeven aan voedsel, scholing, het opknappen van woningen en het kopen van grond.
De investeringen bleken in de meeste gevallen voor een duurzame economische verbetering te zorgen. Zo blijkt vier jaar na de start van het initiatief in 2008 dat het gemiddelde loon van de ontvangers met 40% steeg, en dat de kans dat een deelnemer aan een project een baan heeft waar je een opleiding voor nodig hebt met 65% hoger is dan mensen die niet deelnemen.
Het initiatief kan op de steun rekenen van internetgiganten Google en Facebook. In december doneerde Google al 2.4 miljoen euro aan het initiatief. Chris Hughes, medeoprichter van Facebook, zet zijn netwerk in voor GiveDirectly en zit ook in het bestuur van de organisatie. Hij ziet meer heil in deze methode dan in de reguliere vorm van ontwikkelingssamenwerking:
“Instead of building hospitals, why don’t we just give poor people money? Research shows it’s effective.”
