De Duitse filosoof Friedrich Nietzsche formuleerde in zijn boek Die fröhliche Wissenschaft in 1882 de beruchte frase ‘God is dood’. In de werkelijkheid van het Midden-Oosten is dat nog niet zo ver. Bij de vraag hoe het verder moet met Turkije en eventuele wapenleveranties aan Syrië valt niet te ontkomen aan de gedachte dat bij EU landen anti-Islamitische en postkoloniale sentimenten een rol spelen in de besluitvorming.
In de naweeën van het Ottomaanse Rijk verdeelde Frankrijk Syrië in 1922 in drie delen. Onder Frans bestuur. Om tegenwicht te bieden aan de Britse koloniale gebieden.
Die landen lopen nu weer voorop in de wens wapens te leveren aan opstandelingen. Zeker landen als Frankrijk en Engeland kunnen uit hun eigen geschiedenis leren dat religie een sterkere macht is dan alle wapens ter wereld. En doen er dus verstandig aan geen wapens te leveren. Verlichting en democratie komt eerst vanuit de eigen bevolking.
Nederland heeft ook een geschiedenis zich gewapend met religie te bemoeien. Stadhouder Willem van Oranje de derde was getrouwd met zijn nicht Maria II Stuart. In 1688 trok hij vanuit Hellevoetsluis met een enorme vloot richting Engeland om de opmars van het katholicisme een halt toe te roepen.
In 1690 rekende hij in Ierland bij de rivier de Boyne definitief af met de katholieken, althans volgens sommige geschiedenisverhalen. De kiem voor de lange gewelddadige strijd tussen deze twee Christelijke stromingen is dus gelegd in deze slag en naamgever voor de jaarlijkse Oranjemarsen.
De huidige hetze tegen de islam, noem het obsessie van Europese landen zich te mengen in het Midden Oosten conflict verschilt maar nauwelijks met de vroegere kruistochten. Om maar een dwarsstraat te noemen: hebt u ooit een Chinese regering gehoord die het noodzakelijk vond wapens te leveren aan Arabische landen om conflicten in een bepaalde richting te bewegen? Zoals voor de VS en bondgenoten van de EU NAVO partners heersende praktijk is?
Vanuit de Chinese geschiedenis is het gebrek aan interesse om de islam te bestrijden niet onbegrijpelijk.
In de onrustige periode van warlords na de val van de laatste keizerlijke dynastie speelden de Islamitische generaals van China een doorslaggevende rol bij het verjagen van de Japanners en Westerse koloniale imperialisten.
In tegenstelling tot de VS en de Europese Unie is de islam al eeuwen integraal onderdeel van deze samenleving. Dit relativeert de stellingname dat onze actieve bemoeienis met het Midden Oosten niets met de aversie tegen de islam zelf heeft te maken.
Je kan dat met droge ogen beweren, als een betrouwbare uitspraak is het vanuit de culturele context niet te kwalificeren.
Het klopt dat de Europese Unie, met de uitzondering van de bloedige strijd in de Balkan landen, tot een langdurige periode van vrede in onze regio heeft geleid. De democratie heeft zich in een gestage opmars ook uit kunnen breiden.
Landen als Griekenland, Spanje en Portugal leefden tot in de zeventiger jaren onder een dictatuur. Oost Europese worstelen met de beginfase van democratie na de communistische overheersing tot de val van de Berlijnse muur in 1989.
In Nederland wordt de Tweede Wereldoorlog nog steeds als referentiepunt gezien als ‘de laatste oorlog’. Zo kijken veel landen buiten de EU niet naar ons. Onze eigen koloniale geschiedenis kunnen we best een beetje wegmoffelen uit de dagelijkse belerende toon waarop over conflicten in andere landen, zoals Syrië wordt gesproken. Of hoog van de toren blazen over de onrust in Turkije.
In hun geschiedenisboeken komen wij en andere EU landen wel voor, maar dan niet als een verhaal uit een boek, maar een tastbare herinnering.
Wat in het Midden Oosten in feite gebeurd is niets anders dan een democratiseringsproces. De Europese Verlichting waar hier vaak vol zelfgenoegzaamheid aan wordt gerefereerd begon in de zeventiende eeuw, pas bij de Franse Revolutie zette dat door in het verder terugdringen van de rol van de Kerk in de politiek. Maar ook nu nog wordt de Griekse geestelijkheid uit de staatskas betaald.
Het is dus te vroeg om te spreken van een mislukking van de Arabische lente. In een Unie die zelf moeite heeft zijn eigen democratische legitimering in de opmaat naar de EU verkiezingen 2014 aan zijn burgers uit te leggen is het echt niet noodzakelijk buiten de Unie wapens te verspreiden in conflictgebieden om die bevolking een stem te geven.
Op de EU-Rusland-top in Jekaterinburg deze week beweerde EU Commissievoorzitter Barroso dat dit nog niet aan de orde is, de vraag is of hij Engeland en Frankrijk na augustus in bedwang kan houden.
Het lijkt me zeer waarschijnlijk dat er in de komende decennia meer Islamitische regimes komen, vol gebreken, maar uit vrije wil gekozen. Wel of niet via de stembus. Ieder volk heeft het recht zijn eigen successen en mislukkingen te organiseren.
De Europese Unie zou niets anders moeten doen dan die vrede te faciliteren, wapens leveren is daarbij geen behulpzame optie.
Om God of Allah dood te krijgen zal je eerst de mensheid moeten vernietigen. De dictatuur van het Westen kan geen synoniem of opmaat zijn van echte democratie in de Arabische wereld.
Na de onthullingen afgelopen week over het Amerikaanse spionageschandaal PRISM van ons internetverkeer door Facebook, Google en vele anderen snapt Nederland wellicht beter dat de wil van de VS niet de maatstaf is van alle dingen.
Mail de schrijver: [email protected]
